Theo nhiều chuyên gia, việc doanh nghiệp xăng dầu đồng loạt thông báo tăng giá xăng thêm 900 đồng/lít và giá dầu thêm 500 đồng/lít cho thấy nhiều dấu hiệu không ổn, nhất là trong bối cảnh thị trường xăng dầu vẫn còn tình trạng Ä‘á»™c quyền.

Petrolimex tăng giá xăng lúc 14h chiều qua.  Ảnh: Vnexpress.

Đồng loạt tăng 900 đồng/lít xăng

Mở màn tăng giá sá»›m nhất, sau khi Bá»™ Tài chính “bật Ä‘èn xanh” cho phép các doanh nghiệp được phép tăng giá, là SaiGon Petro, Ä‘Æ¡n vị chiếm 8% thị phần xăng dầu trên cả nÆ°á»›c, vá»›i quyết định Ä‘iều chỉnh giá bán tăng thêm 900 đồng/lít xăng A92, lên mức 21.900 đồng/lít, và 500 đồng/lít vá»›i các loại dầu diezel, madút, dầu hỏa. Đến 13h30 Ä‘Æ¡n vị lá»›n thứ hai, hiện chiếm khoảng 25% thị phần là Tổng công ty Dầu Việt Nam (PCV Oil) và Cty Cổ phần Nhiên liệu Sài Gòn SFC cÅ©ng thông báo áp dụng giá bán má»›i vá»›i các mặt hàng xăng dầu.

Tập Ä‘oàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex), Ä‘Æ¡n vị chiếm khoảng 55% thị trường xăng dầu cả nÆ°á»›c cÅ©ng thông báo Ä‘iều chỉnh giá bán lẻ các mặt hàng xăng dầu từ 14 giờ, áp dụng tại tất cả hệ thống phân phối.

Các doanh nghiệp lá»›n khác là Tổng Cty Xăng dầu Quân Ä‘á»™i và Cty Cổ phần Nhiên liệu Xăng dầu Comeco cÅ©ng chính thức tăng giá lúc 14h vá»›i mức tăng đồng loạt 900 đồng/lít xăng (xăng A95 tăng lên 22.400 đồng/lít còn A92 lên mức 21.900 đồng/lít) Diezel 0,05S và 0,25S được Ä‘iều chỉnh tăng 500 đồng, lên lần lượt 20.800 đồng và 20.750 đồng/lít.

Theo Phó tổng giám đốc Petrolimex, ông Phạm Đức Thắng, quyết định về giá bán xăng dầu của tập Ä‘oàn Ä‘ã được gá»­i đến tất cả các Ä‘Æ¡n vị thành viên Petrolimex và báo cáo lên Văn phòng Chính phủ, Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng, Bá»™ Tài chính, Tổ giám sát Liên bá»™ Tài chính - Công ThÆ°Æ¡ng.

Việc Ä‘iều chỉnh giá xăng dầu lần này xuất phát từ thá»±c tiá»…n diá»…n biến giá xăng dầu thành phẩm trên thị trường thế giá»›i trong chu kỳ tính giá, phù hợp vá»›i nguyên tắc xác định giá bán tại Nghị định 84.

Dù thời Ä‘iểm tăng giá của các doanh nghiệp áp dụng khác nhau nhÆ°ng mức tăng giá xăng dầu lại giống nhau. Y nhÆ° các doanh nghiệp “thoả thuận” để cùng tăng giá.

Theo giải thích của các doanh nghiệp, khi các doanh nghiệp đồng loạt tăng cùng má»™t thời Ä‘iểm, má»™t mức giá thì má»›i có thể nói có sá»± liên kết, bắt tay nhau giữa các doanh nghiệp đầu mối xăng dầu còn trong lần tăng giá xăng dầu lần này, má»—i doanh nghiệp có má»™t thời Ä‘iểm tăng giá khác nhau.

Tuy nhiên các doanh nghiệp từ chối bình luận về sá»± trùng khá»›p mức tăng giá chung giữa các Ä‘Æ¡n vị, dù má»—i Ä‘Æ¡n vị có cách tính, chi phí kinh doanh khác nhau, thậm chí mức lá»— khác nhau.

Phải công bố giá nhập khẩu từng lô hàng

Trao đổi vá»›i PV Tiền Phong, PGS. TS Ngô Trí Long, nguyên Viện phó Viện Nghiên cứu Khoa học, Thị trường giá cả, Bá»™ Tài chính, cho rằng việc các doanh nghiệp cùng tăng ở má»™t mức giá do trên thị trường hiện Petrolimex là Ä‘Æ¡n vị Ä‘á»™c quyền, chiếm thị phần lá»›n nên các Ä‘Æ¡n vị phải theo, không theo thì không có khả năng trụ được.

Nếu doanh nghiệp tăng cao quá thì người ta sẽ không mua, thấp hÆ¡n thì thiệt. Vì vậy khi các các doanh nghiệp lá»›n Ä‘Æ°a ra mức giá của mình thì các doanh nghiệp nhỏ không thể tăng cao hoặc thấp hÆ¡n được.

Theo ông Long, xét trong bối cảnh thị trường xăng dầu chÆ°a có cạnh tranh thá»±c sá»± nhÆ° hiện nay thì Nhà nÆ°á»›c vẫn cần giữ quyền định giá. Mặt hàng xăng dầu là mặt hàng vật tÆ° nhập khẩu chiến lược quan trọng có ảnh hưởng tá»›i dân sinh, doanh nghiệp, người dân mà còn Ä‘á»™c quyền thì Nhà nÆ°á»›c phải định giá.

Ngay trong Luật Giá vừa được Quốc há»™i thông qua, vá»›i những sản phẩm Ä‘á»™c quyền thì Nhà nÆ°á»›c phải định giá, còn những sản phẩm có cạnh tranh thá»±c sá»± thì để cho thị trường quyết định.

“Thị trường xăng dầu hiện vẫn là Ä‘á»™c quyền, chÆ°a có cạnh tranh thá»±c sá»±. Vì vậy, Nghị định 84 có cái sai ở chá»—, trong cÆ¡ chế thị trường còn doanh nghiệp Ä‘á»™c quyền mà để cho họ tá»± định giá từ 0-7%, dù là biên Ä‘á»™ bé, nhÆ°ng tích tiểu thành đại thì người tiêu dùng cuối cùng vẫn thiệt. Vá»›i cÆ¡ cấu thị trường nhÆ° vậy, các doanh nghiệp sẽ phải nhìn ông lá»›n hÆ¡n để định giá”- Ông Long nói.

Theo chuyên gia này, chỉ nên trao quyền định giá thá»±c sá»± cho doanh nghiệp khi có sá»± cạnh tranh thá»±c sá»± bình đẳng trên thị trường bằng cách tổ chức lại các doanh nghiệp đầu mối nhập khẩu và kinh doanh xăng dầu.

Chỉ khi các doanh nghiệp có năng lá»±c, mặt bằng, xuất phát Ä‘iểm, vị trí kho cảng và thị phần tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng nhau thì má»›i có sá»± cạnh tranh thá»±c sá»±.

Má»™t chuyên gia khác cho rằng, để minh bạch giá xăng dầu, Bá»™ Tài chính nên công khai giá vốn bán hàng, chi phí, lượng và giá của các lô hàng nhập của từng doanh nghiệp trong vòng 10 hay 30 ngày.

Từ Ä‘ó, tính bình quân vá»›i lượng hàng tồn kho của doanh nghiệp thì sẽ chứng minh được ngay là doanh nghiệp có thật sá»± bị lá»— hay vẫn Ä‘ang có lãi.

“Nếu trong vòng 10 ngày qua doanh nghiệp không nhập bất cứ má»™t lô hàng nào trong khi giá thế giá»›i tăng mạnh nhÆ° vậy thì Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên doanh nghiệp không lá»—. Lá»— mà họ kêu nhÆ° vậy là lá»— ảo. Còn nếu họ nhập hàng giá cao, cá»™ng trừ hàng tồn kho và các chi phí mà bị lá»— thì việc tăng giá sẽ được người dân ủng há»™. NhÆ°ng từ trÆ°á»›c đến nay không ai công bố những con số Ä‘ó cả”- Ông nói.

Vì sao cùng tăng má»™t mức giá?

Má»™t lãnh đạo của Cục quản lý giá cho hay, trÆ°á»›c khi quyết định cho doanh nghiệp Ä‘iều chỉnh giá xăng dầu, Cục này Ä‘ã kiểm tra, rà soát lại phÆ°Æ¡ng án và cách tính giá cÆ¡ sở theo đăng ký của doanh nghiệp. Vị lãnh đạo này cÅ©ng từ chối trả lời về việc vì sao các doanh nghiệp lại đồng loạt tăng má»™t mức giá.

Đây là lần doanh nghiệp tá»± quyết định tăng giá thứ 2 (lần tăng trÆ°á»›c là 20-7), sau khi Bá»™ Tài chính có văn bản cho trao quyền quyết định giá (nếu tăng dÆ°á»›i 7%) cho doanh nghiệp.

Nguồn tin: TP