Arập Xê út gần Ä‘ây thông báo kế hoạch Ä‘Æ°a nền kinh tế thoát ly khỏi dầu mỏ. Báo Washington Post (Mỹ) ra ngày 8/9 có bài phân tích, mô tả con đường cải cách mà Arập Xê út chọn để giải thoát khỏi nền kinh tế (phụ thuá»™c hoàn toàn vào xuất khẩu dầu mỏ) chứa đầy cạm bẫy và nhiều khả năng sẽ thất bại.

Phái Ä‘oàn Arập Xê út tá»›i dá»± G20 tại Trung Quốc hôm 5/9

Bản kế hoạch chuyển đổi cÆ¡ cấu nền kinh tế của Arập Xê út tầm nhìn năm 2030 được Phó vÆ°Æ¡ng Mohammed bin Salman lần đầu tiết lá»™ và cuối tháng 4/2016 vá»›i trọng tâm là tập trung vào các cải cách kinh doanh và đầu tÆ°. Trong Ä‘ó, tá»· trọng Ä‘óng góp của nguồn thu dầu mỏ vào ngân sách sẽ giảm từ 72% xuống còn 16%. Ngoài ra, Arập Xê út cÅ©ng đề ra các mục tiêu nhÆ° giảm tá»· lệ thất nghiệp, tăng cường vai trò của ngành kinh tế tÆ° nhân và nâng cao tá»· lệ phụ nữ tham gia vào lá»±c lượng lao Ä‘á»™ng...

Kế hoạch trên sẽ được há»— trợ bởi má»™t quỹ đầu tÆ° lá»›n nhất thế giá»›i, vá»›i quy mô 2.000 tỉ USD. Má»™t phần số tiền này đến từ việc phát hành cổ phiếu ra công chúng của tập Ä‘oàn dầu mỏ quốc gia của Arập Xê út là Aramco. Giá»›i chức Arập Xêút tin tưởng vá»›i kế hoạch đầy tham vọng này, đến năm 2020, nÆ°á»›c này có thể tồn tại mà không cần dầu mỏ.

Bản kế hoạch có Ä‘oạn: “Chúng tôi hÆ°á»›ng đến việc cắt giảm 50% chi tiêu nhập khẩu thiết bị quân sá»± bằng phÆ°Æ¡ng thức địa phÆ°Æ¡ng hóa. Má»™t số ngành sản xuất ít phức tạp Ä‘ã bắt đầu được triển khai nhÆ° sản xuất phụ tùng, xe bọc thép và đạn dược cÆ¡ bản. Chúng tôi hÆ°á»›ng đến mở rá»™ng sản xuất những thiết bị phức tạp và có giá trị cao nhÆ° máy bay quân sá»±”.

NhÆ°ng theo Washington Post nếu muốn phát triển các loại hình kinh tế, kinh doanh, doanh nghiệp khác nhau (nhÆ° các nền kinh tế tÆ° bản khác) thì Ä‘òi hỏi nền quản trị quốc gia phải minh bạch và Ä‘áng tin cậy. Tuy nhiên, việc Ä‘òi hỏi minh bạch ở các đại công ty nhà nÆ°á»›c do Hoàng gia Saud nắm giữ khác nào Ä‘òi họ giao thẻ ATM kèm theo mật khẩu. Do Ä‘ó, khả dÄ© nhất vá»›i Arập Xê út vẫn là lấy tiền lời từ dầu mỏ để lập ra các quỹ đầu tÆ° công, bỏ vốn vào các ngành công nghiệp khác, thậm chí là cả ngành du lịch và giải trí- những ngành hầu nhÆ° không tồn tại ở Arập Xê út cho tá»›i nay.

Tuy nhiên, con đường hiện đại hóa theo kiểu hòa nhập sẽ kéo theo những thay đổi lá»›n về đời sống văn hóa xã há»™i. Má»™t quốc gia vẫn cấm phụ nữ lái xe và Ä‘i ra ngoài má»™t mình sẽ làm cách nào phát triển các ngành kinh doanh dịch vụ nhÆ° khách sạn, nhà hàng, du lịch, giải trí...? HÆ¡n nữa, ý thức hệ Hồi giáo cứng rắn vốn gần nhÆ° là má»™t hệ thống pháp luật tồn tại song hành vá»›i nhà nÆ°á»›c sẽ thích nghi thế nào vá»›i thời đại má»›i?

Má»™t quan chức hoàng gia phụ trách cải cách Arập Xê út nói rằng tiến trình hiện đại hóa là không thể đảo ngược và Arập Xê út sẽ chứng tỏ cho thế giá»›i thấy họ là quốc gia tân thời chứ không còn sống trong má»› ý thức hệ cổ hủ nữa.

Những lời lẽ Ä‘ó quả thật khiến giá»›i trẻ Arập Xê út, nhất là những thành phần không phải con ông cháu cha hoặc dòng dõi hoàng tá»™c... vui mừng khôn siết. Vá»›i giá»›i trẻ, còn gì thu hút hÆ¡n vá»›i việc sống má»™t cuá»™c đời tá»± do hÆ¡n, phóng khoáng hÆ¡n, cởi mở hÆ¡n.

NhÆ°ng Washington Post nhận định, bất kỳ sá»± cải tổ nào cÅ©ng sẽ chỉ có tính hình thức nếu không bắt nguồn từ cải tổ hệ thống kinh tế- chính trị. Làm thế nào mà Hoàng gia Saud có thể vẫn giữ được quyền lá»±c Ä‘á»™c tôn (về kinh tế và chính trị), trong khi xã há»™i được tá»± do phát triển? E rằng, những thế lá»±c thủ cá»±u về kinh tế lẫn tôn giáo sẽ tìm mọi cách để bóp chết tiến trình đổi má»›i của Arập Xê út...

Nguồn tin: Petrotimes