Những tưởng sau sức ép của dÆ° luận, giá bán lẻ xăng dầu trong nÆ°á»›c sẽ giảm. NhÆ°ng liên Bá»™ Tài chính – Công thÆ°Æ¡ng và các DN đầu mối NK mặt hàng này thì không nghÄ© thế!

Không giảm để trả nợ

Vẫn trong xu thế giảm giá, má»™t thùng dầu thô tại thị trường New York đầu giờ chiều qua (15/7) chỉ còn 58USD. NhÆ° vậy, so vá»›i cách Ä‘ây 3 tuần, giá dầu Ä‘ã giảm 15USD/thùng. Mấy ngày gần Ä‘ây, dÆ° luận lại ồn ào chuyện giá bán lẻ xăng dầu trong nÆ°á»›c sẽ giảm, sau khi giá dầu thế giá»›i giảm. NhÆ°ng tại cuá»™c họp về cÆ¡ chế Ä‘iều hành kinh doanh xăng dầu được Bá»™ Tài chính tổ chức hôm qua (15/7) tại Hà Ná»™i, quyết định má»›i nhất được Ä‘Æ°a ra là giá các loại xăng, dầu trên thị trường bán lẻ trong nÆ°á»›c vẫn giữ nguyên giá nhÆ° hiện nay. Quyết định này Ä‘ã phần nào làm làm người tiêu dùng thất vọng.

Theo Ä‘ó, mức giá vẫn là xăng A 92: 14.200Ä‘/lít, dầu hỏa: 13.650đồng/lít, Mazut 10.500đồng/lít, dầu diezel 12.100đồng/lít. Thay vì giảm giá, DN trích 1.000đồng/lít đối vá»›i các mặt hàng xăng để hoàn trả số tiền ngân sách mà Bá»™ Tài chính Ä‘ã ứng ra cho DN tá»± xá»­ lý số lá»— kinh doanh xăng dầu.

Tại buổi họp, liên Bá»™ Tài chính - Công thÆ°Æ¡ng cho biết, việc Ä‘iều hành giá xăng dầu hiện nay sẽ thá»±c hiện theo các nguyên tắc là: Nhất quán Ä‘iều hành giá theo cÆ¡ chế thị trường có sá»± quản lý của Nhà nÆ°á»›c; Giá có lên có xuống theo biến Ä‘á»™ng của giá thế giá»›i; Bảo đảm mức giá bán lẻ xăng dầu của Việt Nam tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng vá»›i mặt bằng giá của các nÆ°á»›c trong khu vá»±c, đặc biệt là Trung Quốc, Lào, Campuchia để góp phần ngăn ngừa và hạn chế tình trạng buôn lậu xăng dầu qua biên giá»›i; khuyến khích sá»­ dụng tiết kiệm, hiệu quả xăng dầu trong sản xuất, tiêu dùng. Và má»™t nguyên tắc nữa là Nhà nÆ°á»›c, DN và người dân cùng chia sẻ lợi ích.

Ngoài ra, thời gian tá»›i, liên Bá»™ Tài chính - Công thÆ°Æ¡ng sẽ Ä‘iều hành thuế NK xăng dầu phù hợp vá»›i barem thuế Ä‘ã công bố; tiếp tục trích quỹ bình ổn giá đối vá»›i má»™t số mặt hàng có Ä‘iều kiện do giá thế giá»›i giảm để tạo nguồn lá»±c Ä‘áp ứng cho nhu cầu bình ổn giá khi giá thế giá»›i tăng trở lại; thá»±c hiện giảm giá đối vá»›i mặt hàng xăng dầu nào nếu có Ä‘iều kiện sau khi Ä‘ã áp dụng các biện pháp trên.

Được biết, trong vòng ná»­a tháng qua trên thế giá»›i, bình quân giá dầu giảm từ 0,8 - 8,6% so vá»›i giá bình quân tháng 6/2009, trong Ä‘ó giá dầu thô giảm nhiều hÆ¡n giá dầu thành phẩm. Vá»›i mức giá trên, theo tính toán của liên Bá»™ Tài chính - Công thÆ°Æ¡ng, các DN đầu mối nhập khẩu Ä‘ang lãi ít nhất trên 100 đồng/lít xăng dầu thành phẩm.

Vẫn lãi nhÆ°ng báo lá»—

Theo báo cáo tài chính của TCty Xăng dầu VN (Petrolimex), trong 6 tháng đầu năm, thay vì báo cáo lá»— trong kinh doanh mặt hàng xăng dầu để xin tăng giá đến 5 lần, thì DN này lãi đến hÆ¡n 500 tá»· đồng trÆ°á»›c thuế. Cùng vá»›i Ä‘ó, trong tổng số 1.800 tá»· đồng nợ ngân sách Nhà nÆ°á»›c bù lá»— từ tháng 10/2008, DN này Ä‘ã thanh toán được 1.000 tá»· đồng.

Rõ ràng, má»™t DN chiếm đến hÆ¡n 60% thị phần bán lẻ trong nÆ°á»›c nhÆ° Petrolimex mà không lá»—, thì các DN đầu mối NK khác cÅ©ng không thể lá»—. NhÆ° vậy, việc họ “kêu giời” là giá dầu thô thế giá»›i tăng cao, đến 75USD/thùng, và giá bán trong nÆ°á»›c không tÆ°Æ¡ng xứng, chỉ là chuyện “ảo”. DÆ° luận đặt câu hỏi, vai trò của các cÆ¡ quan quản lý Nhà nÆ°á»›c ở Ä‘âu? Không ít các ý kiến cho rằng, hiện Ä‘ang tồn tại má»™t cÆ¡ chế xin-cho trong tăng, giảm giá xăng dầu giữa DN và liên Bá»™ Tài chính – Công thÆ°Æ¡ng. Má»™t số chuyên gia kinh tế, khi nhìn nhận vấn đề này, thẳng thắng nhận xét và Ä‘òi hỏi, cần phải có má»™t cuá»™c kiểm toán Ä‘á»™c lập đối vá»›i tất cả các DNNK xăng dầu.

Cùng quan Ä‘iểm vá»›i TS Phong, nhÆ°ng PGS-TS Ngô Trí Long, nguyên Phó Viện trưởng Viện nghiên cứu KH thị trường giá cả (Bá»™ Tài chính) thêm cái nhìn khác. Ông Long cho rằng, cách giải thích của DN là lấy số lãi để trả nợ ngân sách rõ ràng không hợp lý. Chuyện các DN xăng dầu nợ Nhà nÆ°á»›c không thể bắt dân phải gánh chịu. Thá»±c tế thì người dân vẫn là người chịu thiệt thòi, giá xăng không giảm người dân phải mua vá»›i giá cao và khoản được gọi là “trả nợ ngân sách” xét tá»›i cùng vẫn là người dân chịu. HÆ¡n nữa, khi giá xăng dầu thế giá»›i tăng, ngay lập tức giá xăng trong nÆ°á»›c tăng. Còn khi giảm thì DN viện đủ lý do: Nào là phải bán hết hàng tồn kho cÅ© khi nhập giá cao, nào là trích quỹ bình ổn. Trong khi Ä‘ó, theo ông Nguyá»…n Tiến Thỏa, Cục trưởng Cục quản lý giá (Bá»™ Tài chính), thì quỹ bình ổn giá xăng dầu Ä‘ang bị “treo”, vì không có DN nào Ä‘óng góp. Cái lý của DN, xem ra không thuyết phục được người tiêu dùng.

Dù thế nào Ä‘i nữa, thì ở thời Ä‘iểm này, đối vá»›i chuyện giảm giá xăng dầu, người tiêu dùng vẫn phải đợi.