Cứ má»—i lần doanh nghiệp đề xuất tăng giá xăng là má»™t số đại lý bán lẻ lại Ä‘óng cá»­a... chờ tăng giá. Ngành xăng dầu ca mãi Ä‘iệp khúc “tăng nhanh, giảm nhỏ giọt” khiến dÆ° luận bức xúc.

Vấn đề này được cá»­ tri, đại biểu Quốc há»™i đặt câu hỏi, chất vấn gay gắt về cÆ¡ chế Ä‘iều hành, những bất hợp lý của nghị định 84 về kinh doanh xăng dầu. Thế nhÆ°ng đến nay, những thay đổi về Ä‘iều hành mặt hàng này Ä‘ang được giá»›i chuyên gia nhận định là Ä‘i... thụt lùi.

NhÆ° gần Ä‘ây nhất, ngày 20-7, ngay sau khi Bá»™ Tài chính cho phép doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu được tá»± quyết giá, các Ä‘Æ¡n vị Ä‘ã đồng loạt tăng giá 400 đồng/lít xăng A92. 10 ngày sau Ä‘ó, ngày 1-8, giá xăng tiếp tục được đẩy lên thêm 900 đồng/lít, nay lại tăng thêm 1.100 đồng/lít.

Không thể phủ nhận giá xăng dầu thế giá»›i thời gian qua cÅ©ng tăng, nhÆ°ng mức tăng Ä‘ó chỉ Ä‘á»™t biến trong 6-7 ngày gần Ä‘ây. Vì vậy, nếu tính mức giá cÆ¡ sở bình quân 15-20 ngày nhÆ° các chuyên gia đề xuất lâu nay không thể có mức “khủng” cả ngàn đồng/lít và tần suất tăng dày đặc, ba lần trong má»™t tháng. Điều khiến dÆ° luận bức xúc hÆ¡n là quyết định cho phép doanh nghiệp tá»± quyết Ä‘iều chỉnh giá diá»…n ra trong bối cảnh thị trường xăng dầu VN vẫn bị các “ông lá»›n” thống lÄ©nh. Chỉ riêng Tập Ä‘oàn Xăng dầu VN (Petrolimex), Tổng công ty Dầu VN (PVOil) và Tổng công ty ThÆ°Æ¡ng mại kỹ thuật và đầu tÆ° (Petec) Ä‘ã chiếm hÆ¡n 90% thị phần. Trong Ä‘ó, riêng Petrolimex chiếm khoảng 60% thị phần.

Nêu ra nhÆ° vậy để thấy rằng hoàn toàn có thể xảy ra việc Petrolimex sẽ nâng hoặc giảm giá xăng dầu có lợi cho họ. Các doanh nghiệp còn lại Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên phải nhìn vào “ông lá»›n” này để Ä‘iều chỉnh giá. Trong khi “ông lá»›n” có quyền duy trì thị trường lá»›n nhÆ° vậy thì lại thiếu má»™t cÆ¡ chế giám sát chặt chẽ từ cÆ¡ quan quản lý nhà nÆ°á»›c, đặc biệt là cÆ¡ quan quản lý cạnh tranh. Điều này lý giải vì sao thời gian gần Ä‘ây liên tục xảy ra hiện tượng xăng dầu “tăng nhanh, giảm nhỏ giọt”.

Theo các chuyên gia, để giải quyết áp lá»±c xăng dầu trong bối cảnh giá xăng dầu thế giá»›i có xu hÆ°á»›ng tăng cao nhÆ° hiện nay, trÆ°á»›c mắt cần giảm ngay thuế nhập khẩu, phí... mà má»—i lít xăng Ä‘ang “cõng” gần 6.000 đồng nhÆ° hiện nay. Đại diện Bá»™ Tài chính và Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng má»—i lần đề cập giá xăng dầu luôn khẳng định đảm bảo quyền lợi nhà nÆ°á»›c, doanh nghiệp và người tiêu dùng. Thế nhÆ°ng, vá»›i những gì diá»…n biến trong má»™t tháng qua Ä‘ã cho thấy người tiêu dùng Ä‘ang bị “bỏ rÆ¡i”, bởi thuế vẫn giữ nguyên trong khi giá lẻ tăng ào ào.

Bên cạnh Ä‘ó, cần tăng cường vai trò giám sát của cÆ¡ quan nhà nÆ°á»›c đối vá»›i hoạt Ä‘á»™ng kinh doanh xăng dầu, đặc biệt là cÆ¡ chế giá, không thể buông ngay nhÆ° Ä‘ã làm. Ở nhiều nÆ°á»›c, bất kỳ má»™t nhóm mặt hàng nào còn Ä‘á»™c quyền, nhà nÆ°á»›c đều có má»™t cÆ¡ chế giám sát đặc biệt và chỉ khi thị trường có sá»± cạnh tranh thật sá»±, việc quyết định giá má»›i được trao về cho doanh nghiệp.

Về lâu dài, rõ ràng việc phá thế Ä‘á»™c quyền lâu nay của ngành xăng dầu là hết sức cần thiết, nên Ä‘a dạng hóa các thành phần cÅ©ng nhÆ° hình thức phân phối và kinh doanh xăng dầu. Chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh từng đề xuất “chia” nhỏ Petrolimex ra ba khâu: nhập khẩu, bán buôn và bán lẻ, đồng thời tạo Ä‘iều kiện để các thành phần kinh tế cùng tham gia thị trường này. Rõ ràng chỉ có những Ä‘á»™t phá má»›i có thể chấm dứt được những Ä‘iệp khúc để người tiêu dùng không còn bị thiệt nhÆ°: nghỉ bán, hết hàng; tăng giá nhanh giảm nhỏ giọt; đồng loạt tăng theo “ông lá»›n”...

Nguồn tin: Tuoitre