- Tôi không thể nói được gì về cách làm trong Ä‘iều hành về xăng dầu của ta vừa qua. Vấn đề không phải là khó về kỹ thuật nhÆ°ng lại khó về quyền lợi, lợi ích.

Chả có nÆ°á»›c nào mà Chính phủ lại phải mang tai tiếng về giá xăng dầu bằng Việt Nam. Kiểu “cổ lá»— sÄ©” Ä‘ã ăn sâu vào suy nghÄ© của những người Ä‘iều hành thị trường xăng dầu, dường nhÆ° lợi ích của doanh nghiệp (DN) và cả những người quản lý nó Ä‘ang quá lá»›n, nên khó mà thay đổi được cách Ä‘iều hành.

Giá xăng của chúng ta hiện khoảng 24.000 đồng/lít, tức trên 1 USD/lít, mà 1 galon bằng hÆ¡n 4 lít, nhÆ° vậy giá xăng của ta Ä‘ã đắt hÆ¡n cả ở bên Mỹ rồi! Thá»±c ra, chúng ta Ä‘ang dùng cái gọi là “thị trường” để can thiệp vào giá xăng dầu mà thôi. Người dân tưởng là bất ngờ nhÆ°ng các DN và đại lý kinh doanh xăng dầu Ä‘ã trữ được nhiều chục vạn lít xăng dầu rồi, và chỉ má»™t loáng tăng giá, họ Ä‘ã thu nhiều chục tá»· đồng...

VÆ°á»›ng mắc nào khiến chúng ta vẫn không Ä‘iều hành được giá xăng dầu theo thị trường?

- Để thị trường xăng dầu mang tính cạnh tranh, chỉ cần vài DN lá»›n nhập khẩu vá»›i hàng trăm cá»­a hàng trá»±c thuá»™c vài DN lá»›n nhÆ° thế. Cứ để giá xăng dầu lên xuống theo thị trường, chỉ cần DN quản lý tốt. DN nào nhập hàng rẻ hÆ¡n thì bán rẻ hÆ¡n.

Nhà nÆ°á»›c chỉ kiểm tra có sá»± thông đồng ở DN hay không. Nhà nÆ°á»›c sẽ chỉ can thiệp ở Ä‘úng việc của mình thôi, còn để DN tá»± cạnh tranh, DN nào giỏi thì sống, kém thì chết. DN nào lá»— thì có DN khác mua cả DN Ä‘ó... Vá»›i cÆ¡ chế nhÆ° thế buá»™c DN phải Ä‘Æ°a ra sáng kiến, quản lý tốt để tá»± cạnh tranh, vÆ°Æ¡n lên... NhÆ°ng hiện nay chúng ta lại không làm nhÆ° vậy mà vẫn để Petrolimex gần nhÆ° Ä‘á»™c quyền về kinh doanh xăng dầu.

Việc Nhà nÆ°á»›c không để Ä‘á»™c quyền nữa và chỉ giám sát, kiểm tra, không để DN lÅ©ng Ä‘oạn, thông đồng... kỹ thuật để thá»±c thi là rất dá»… nhÆ°ng lại khó Ä‘i vào thá»±c tế, phải chăng nó Ä‘á»™ng đến quyền lợi của má»™t nhóm người nào Ä‘ó...

Các quỹ, phí vá»›i xăng dầu hiện nay được xem là rất mù mờ, ngay việc minh bạch chúng ta cÅ©ng chÆ°a làm được. Quỹ Bình ổn giá xăng dầu luôn bị kêu là không hiệu quả mà vẫn để tồn tại, ông nghÄ© sao?

- Đấy được ví nhÆ° là cách giải má»™t bài toán lẽ ra dá»… dàng, hiệu quả thì người ta lại vẽ thêm ra, ở Ä‘ây chính là Quỹ Bình ổn giá xăng dầu. Mục tiêu là bình ổn nhÆ°ng quỹ lại để chính DN quản. Quỹ tập trung vào Bá»™ Tài chính Ä‘iều hành, khác gì má»™t kiểu bảo hiểm mà Nhà nÆ°á»›c buá»™c người tiêu dùng phải trả thêm tiền để Ä‘Æ°a vào quỹ.

Giá lên thì Nhà nÆ°á»›c bỏ quỹ ra bù, chứ không phải DN quản lý nhÆ° thế. Việc quỹ lại thuá»™c DN nên họ sẽ quản lý theo kiểu của DN, Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên sẽ không thể vì quyền lợi của người tiêu dùng. Nếu chúng ta cứ để quỹ này ở DN thì kiểm soát kiểu gì? Bởi DN chỉ cần hợp đồng “ngon”, hóa Ä‘Æ¡n “ngon” là ổn, nhÆ°ng chỉ cần thêm mấy phần trăm ăn chia vào Ä‘ó thì không có biện pháp nào, luật pháp nào có thể loại bỏ được. Chỉ có cạnh tranh thì DN má»›i tá»± loại bỏ được mà thôi.

Có phải - nhÆ° lý giải của các cÆ¡ quan nhà nÆ°á»›c - do nguồn lá»±c (cả về tài chính và năng lá»±c kinh nghiệm) của chúng ta yếu, trong khi nguồn và giá xăng dầu lại phụ thuá»™c thị trường thế giá»›i nên gây khó khăn trong việc Ä‘iều hành thị trường xăng dầu?

- Đấy hoàn toàn là ngụy biện, cuối cùng người dân phải gánh chịu những yếu kém do quản lý, Ä‘iều hành kém. Nếu Petrolimex bán má»™t giá, xăng dầu

Hàng không bán má»™t giá; giá xăng dầu cạnh tranh má»—i nÆ¡i má»™t khác, ban đầu có thể dân chúng bỡ ngỡ, nhÆ°ng sau Ä‘ó họ sẽ quen và ở Ä‘âu xăng dầu giá rẻ, họ sẽ tìm đến mua. Nhà nÆ°á»›c hoàn toàn có thể không cần định giá xăng dầu khi có sá»± cạnh tranh này và sẽ không có ai phải kêu ca về Chính phủ.

Người dân sẽ thấy giá xăng dầu chỉ còn phụ thuá»™c vào sá»± quản lý của từng DN. Đấy chính là sức ép rất cần buá»™c DN phải cạnh tranh và hoạt Ä‘á»™ng hiệu quả. Tại Mỹ, châu Âu, giá xăng dầu biến Ä‘á»™ng hàng giờ nhÆ°ng không ai kêu ca. Còn ta thì mấy tháng, giá xăng dầu lại tăng, dân lại ồn ào và “Ä‘á»•” lên Chính phủ...

Vậy theo ông, phải gỡ sá»± “tai tiếng” cho Chính phủ về quản lý giá xăng dầu bằng cách nào?

- Thị trường xăng dầu không khó, rá»™ng, phức tạp gì cả. Chúng ta cần sá»± cạnh tranh, phải cạnh tranh ở thị trường này càng sá»›m càng tốt; phải “chẻ” Petrolimex ra làm 2; gom các DN nhỏ lại làm má»™t. Nhà nÆ°á»›c ban đầu có thể há»— trợ DN này, DN kia; cho cung cấp dịch vụ này, dịch vụ kia má»™t cách giá»›i hạn từ từ. Sau Ä‘ó sẽ để các DN tá»± lá»›n mạnh, mở rá»™ng hoạt Ä‘á»™ng và cạnh tranh. Giá xăng dầu có thể khác nhau, cÆ¡ quan quản lý chỉ kiểm tra xem các DN có “Ä‘i Ä‘êm”, có thông đồng trong kinh doanh, làm giá hay không.

Xin cảm Æ¡n ông!

Nguồn tin: DanViet