Quỹ Bình ổn giá xăng dầu được hình thành từ tiền của người mua xăng, vá»›i mục Ä‘ích bình ổn hay nói cách khác là giữ giá xăng dầu khi giá thế giá»›i tăng. Thế nhÆ°ng, thời gian qua quỹ bình ổn này dường nhÆ° Ä‘ang được sá»­ dụng má»™t cách vô tá»™i vạ và chÆ°a Ä‘úng vá»›i mục Ä‘ích ban đầu của nó. Trong khi giá xăng dầu thế giá»›i giảm mạnh, doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu trong nÆ°á»›c Ä‘ang không lá»—, thì Bá»™ Tài chính vẫn "mở van" quỹ bình ổn để doanh nghiệp kiếm lãi hàng chục tỉ đồng má»—i ngày.

Doanh nghiệp lãi khủng

Gần má»™t tháng qua, giá xăng dầu thế giá»›i liên tục giảm. Thế nhÆ°ng cho đến thời Ä‘iểm này vẫn chÆ°a có má»™t Ä‘á»™ng thái nào của các doanh nghiệp xăng dầu cÅ©ng nhÆ° liên bá»™ Tài chính - bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng đề cập đến việc giảm giá xăng. Không những thế, kể từ ngày 26/2 vừa qua, bá»™ Tài chính lại cho phép doanh nghiệp được trích từ quỹ Bình ổn ở mức 2.000 đồng/lít xăng, 800 đồng/lít dầu DO và 1.150 đồng/lít vá»›i dầu hỏa.

Theo tính toán của các chuyên gia kinh tế, giá cÆ¡ sở bình quân 30 ngày của xăng A92 Ä‘ã giảm mạnh. Do Ä‘ó mức lá»— của doanh nghiệp đầu mối xăng dầu càng tiệm cận vá»›i số 0, nghÄ©a là hòa vốn. Vì thế, khi được bá»™ Tài chính Æ°u ái cho phép xả quỹ Bình ổn, thì doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu không hề lá»—, thậm chí còn lãi lá»›n. Cụ thể, giá dầu DO hiện tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng vá»›i giá dầu thế giá»›i, vì thế có thể nói doanh nghiệp hòa vốn vá»›i mặt hàng này, thế nhÆ°ng vẫn được trích 800 đồng/lít từ quỹ Bình ổn giá. NhÆ° vậy, nghiá»…m nhiên doanh nghiệp Ä‘út túi 800 đồng/1 lít. Còn đối vá»›i dầu hỏa, doanh nghiệp lá»— khoảng 300 đồng/1 lít, nhÆ°ng lại được trích 1.150 đồng/1 lít, vì thế doanh nghiệp vẫn lãi tá»›i 800 đồng/1 lít.

Theo Æ°á»›c tính của chuyên gia, nếu má»—i ngày Việt Nam tiêu thụ khoảng 40 triệu lít xăng dầu thì vá»›i cách Ä‘iều hành xăng dầu nhÆ° những ngày qua, chỉ tính riêng xăng và dầu DO, doanh nghiệp Ä‘ã lãi khoảng 40 tỉ đồng má»—i ngày từ số tiền của quỹ Bình ổn giá. Điều Ä‘ó là hết sức vô lý và không chấp nhận được trong bối cảnh nền kinh tế Ä‘ang rất khó khăn, người dân Ä‘ang phải chắt chiu từng đồng. Thế nhÆ°ng, má»—i lần mua xăng, dầu họ lại phải ngậm ngùi bù thêm 300 đồng/1 lít để sung vào quỹ Bình ổn.

Doanh nghiệp Ä‘ang lãi khủng từ quỹ Bình ổn xăng dầu

TrÆ°á»›c thá»±c trạng vô lý này, trao đổi vá»›i PV Người Đưa tin, nguyên cục trưởng Cục Quản lý giá (Bá»™ Tài chính), ông Nguyá»…n Tiến Thỏa thừa nhận, mấy năm gần Ä‘ây thị trường kinh doanh xăng dầu trong nÆ°á»›c Ä‘ang bị lá»™n xá»™n do các doanh nghiệp nhập khẩu Ä‘ã liên tục tăng chiết khấu hoa hồng cho đại lý để giữ thị phần. Ông Thỏa phân tích, hiện nay, theo cách tính giá bình quân 30 ngày vá»›i mặt hàng xăng dầu, doanh nghiệp Ä‘ang được lợi, trung bình các doanh nghiệp lãi từ 800 đồng đến 1.000 đồng/lít. 

Người tiêu dung Ä‘ang bị móc túi?

Theo quy định tại Nghị định 84 về kinh doanh xăng dầu và hÆ°á»›ng dẫn của bá»™ Tài chính về cÆ¡ chế trích lập, sá»­ dụng quỹ Bình ổn giá xăng dầu, quỹ này chỉ được sá»­ dụng vào mục Ä‘ích bình ổn giá. Cụ thể, khi giá xăng dầu thành phẩm trên thị trường thế giá»›i tăng làm giá cÆ¡ sở tăng cao hÆ¡n giá bán lẻ thì doanh nghiệp đầu mối được sá»­ dụng quỹ bình ổn giá. Mức sá»­ dụng bao nhiêu phụ thuá»™c vào mức tăng giá thế giá»›i và quyết định của tổ Ä‘iều hành giá xăng dầu. Thế nhÆ°ng, theo nhiều chuyên gia, cách Ä‘iều hành thiếu linh hoạt, chậm trá»… của cÆ¡ quan quản lý Ä‘ã khiến người tiêu dùng Ä‘ang bị móc túi.

Tỏ ra không đồng tình vá»›i cách Ä‘iều hành chậm trá»… của bá»™ Tài chính, TS. Lê Đăng Doanh (nguyên viện trưởng Viện Quản lý kinh tế Trung Æ°Æ¡ng) cho rằng, việc doanh nghiệp xăng dầu lãi lá»›n là má»™t biểu hiện rõ ràng nhất của sá»± chậm trá»… trong quản lý, Ä‘iều hành trÆ°á»›c diá»…n biến của giá xăng dầu thế giá»›i. Sá»± chậm trá»… này Ä‘ang Ä‘è nặng lên vai của người tiêu dùng. Bởi vì quỹ Bình ổn giá không phải từ trên trời rÆ¡i xuống mà là do người tiêu dùng Ä‘óng góp. "Vì thế, tôi đề nghị cÆ¡ quan quản lý giá của Bá»™ Tài chính phải lên tiếng giải trình về việc này và phải có sá»± Ä‘iều chỉnh ngay tức khắc. Đồng thời, tôi cÅ©ng đề nghị Ủy ban Kinh tế và Ủy ban Tài chính - ngân sách của Quốc há»™i phải vào cuá»™c, Ä‘Æ°a ra ý kiến và chất vấn về vấn đề này. Tất cả những khoản mà các cÆ¡ quan quản lý, doanh nghiệp xăng dầu Ä‘ã lạm thu từ quỹ Bình ổn xăng dầu phải được hạch toán má»™t cách minh bạch, rõ ràng và phải hoàn trả lại cho quỹ Ä‘ó nếu nhÆ° Ä‘ã được huy Ä‘á»™ng trái vá»›i quy chế của Quỹ", TS. Lê Đăng Doanh nhấn mạnh.

TrÆ°á»›c việc có nên tiếp tục xây dá»±ng quỹ Bình ổn giá xăng dầu hay không khi việc sá»­ dụng quỹ này không minh bạch, rõ ràng. TS. Lê Đăng Doanh nhận định, vấn đề quỹ Bình ổn giá từ khi thành lập Ä‘ã có những ý kiến khác nhau về nên hay không nên lập quỹ này. Chuyên gia này cho rằng, cÅ©ng nên xem xét lại quy chế quản lý về quỹ Ä‘ó. Người ta thấy rõ là cách quản lý không hiệu quả trong khi Ä‘ó sá»± giám sát lại rất lỏng lẻo. Nên chăng cần có má»™t bá»™ phận kiểm toán Ä‘á»™c lập vào cuá»™c. Mặt khác cần có sá»± tham gia giám sát của các cÆ¡ quan khác đại diện cho người dân nhÆ° các há»™i, Ä‘oàn thể, há»™i Bảo vệ Người tiêu dùng.

Cùng quan Ä‘iểm vá»›i TS. Lê Đăng Doanh, chuyên gia kinh tế Nguyá»…n Minh Phong phân tích, về nguyên tắc quỹ Bình ổn giá xăng dầu chỉ được dùng trong trường hợp giá xăng dầu thế giá»›i tăng cao, doanh nghiệp sẽ dùng quỹ Ä‘ó để tránh trường hợp phải tăng giá bán lẻ trong nÆ°á»›c. Nguồn quỹ này do người tiêu dùng, trá»±c tiếp là người mua xăng dầu Ä‘óng góp, do Ä‘ó cần phải được sá»­ dụng má»™t cách hiệu quả, tiết kiệm, tránh lãng phí. "Theo những thông tin nhÆ° báo chí nêu thì tôi nghÄ© bá»™ Tài chính nên có sá»± giải trình rõ ràng về việc này", TS. Nguyá»…n Minh Phong kiến nghị.

Trở lại vá»›i cách thức quản lý nguồn quỹ này, chuyên gia kinh tế Nguyá»…n Minh Phong cho rằng, có má»™t vấn đề rất vô lý, Ä‘ó là tiền quỹ do người dân Ä‘óng góp nhÆ°ng lại để ở từng doanh nghiệp đầu mối mà không tập trung về má»™t mối. Cho đến bây giờ, tổng số quỹ bình ổn còn bao nhiêu cÅ©ng không công bố rõ ràng, do Ä‘ó không ai biết là còn bao nhiêu, trích bao nhiêu. Chỉ có cÆ¡ quan quản lý và doanh nghiệp nắm quỹ biết được số tiền Ä‘ó, nhÆ° vậy là không Ä‘úng. Vì thế, TS. Phong lo ngại: "Vì để doanh nghiệp giữ tiền quỹ của người dân Ä‘óng góp, nên nếu doanh nghiệp có tiêu vào mục Ä‘ích khác, sá»­ dụng hợp lý hay không người dân không nắm được. Theo tôi, cần minh bạch, công khai để người dân nắm rõ hÆ¡n". 

Nguồn tin: nguoiduatin