Khi giá dầu thế giá»›i lên mức cao nhất 147USD/thùng cách Ä‘ây khoảng má»™t năm thì giá bán lẻ xăng dầu là 19.000 đồng/lít. Nay, giá dầu thế giá»›i ở quanh ngưỡng 70 USD/thùng, giá bán xăng là 13.500 đồng/lít mà các doanh nghiệp vẫn kêu lá»—. Vì sao?

Doanh nghiệp vẫn than lỗ

Từ đầu tháng 4 đến nay, giá xăng bán lẻ trong nÆ°á»›c Ä‘ã có 4 lần Ä‘iều chỉnh tăng vá»›i mức tăng tổng cá»™ng là 2.500đồng/lít, tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng tăng lên 22%. Đồng thời, thuế nhập khẩu xăng cÅ©ng được giảm tá»›i 20%, từ mức kịch trần 40% xuống mức 20% hiện nay. ChÆ°a kể, Bá»™ Tài chính cÅ©ng cho phép ngừng trích quỹ bình ổn giá xăng dầu, ngừng trích tiền trả nợ ngân sách Ä‘ã tạm ứng.

Thế nhÆ°ng, các doanh nghiệp xăng dầu vẫn luôn luôn kêu lá»—.

Ông VÆ°Æ¡ng Thái DÅ©ng, Phó Tổng giám đốc Tổng Công ty Xăng dầu Việt Nam than thở, từ 10/6,  giá xăng dầu trong nÆ°á»›c nhảy vọt lên 1.000 đồng/lít nhÆ°ng tính đến nay, doanh nghiệp vẫn “âm” nặng. Cụ thể, mặt hàng xăng Ä‘ang lá»— 1.800 - 1.900 đồng/lít, dầu diesel lá»— 1.500 đồng/lít, dầu FO cÅ©ng lá»— trên 1.000 đồng/lít.

Thị trường xăng dầu cần tránh nhÆ° cú tăng giá gây sốc cho người tiêu dùng. (Ảnh: Phạm Huyền)

Tình trạng ảm đạm này diá»…n ra tÆ°Æ¡ng tá»± ở các doanh nghiệp đầu mối xăng dầu khác. Đại diện Công ty Xăng dầu Quân Ä‘á»™i cho hay, trong má»—i lít xăng bán ra “âm” tá»›i gần 1.000 đồng/lít. Còn vá»›i Công ty Xăng dầu Đồng Tháp thì lá»— tá»›i 1.500 đồng/lít.

“Thá»±c chất, ở má»—i lần tăng giá trÆ°á»›c, doanh nghiệp chỉ hòa vốn được trong má»™t vài ngày. Sau Ä‘ó, giá dầu thế giá»›i lại nhích lên và doanh nghiệp lại rÆ¡i vào vòng luẩn quẩn, mang tiếng được tăng giá song lá»— vẫn hoàn lá»—”, đại diện Công ty Xăng dầu Petec nói.

Các doanh nghiệp xăng dầu đồng loạt cho rằng, giá trong nÆ°á»›c vừa qua Ä‘ã bị kìm nén quá lâu, tăng chậm quá và không đủ bù lá»— giá vốn. Vì thế má»›i có nghịch lý: Tăng mạnh 1.000 đồng/lít nhÆ°ng vẫn không thấm vào Ä‘âu so vá»›i gánh lá»— của doanh nghiệp.

Nếu theo tính toán của các doanh nghiệp, giá xăng phải lên tá»›i 15.500 đồng/lít má»›i tạm gọi là hòa vốn.

“Tăng giá mạnh nhÆ° vậy, vừa gây sốc cho người tiêu dùng mà rốt cục, cÅ©ng không giúp cải thiện tình trạng kinh doanh của doanh nghiệp”, đại diện Công ty Xăng dầu Quân Ä‘á»™i Ä‘ánh giá.

Sức ép tăng giá còn rất lá»›n

Nếu theo tá»· lệ giảm 50% của giá dầu thô hiện nay so vá»›i thời ká»· lục 147 USD/thùng, giá xăng trong nÆ°á»›c sẽ chỉ khoảng 9.000 đồng/lít (giảm 1 ná»­a so vá»›i mốc giá 19.000 đồng/lít), thấp hÆ¡n 4.500 đồng so vá»›i mức hiện hành.
 
Ông VÆ°Æ¡ng Thái DÅ©ng thừa nhận, Ä‘úng là giá xăng dầu trong nÆ°á»›c không giảm tÆ°Æ¡ng xứng vá»›i giá dầu thô thế giá»›i.

Điều chủ chốt để lý giải cho sá»± không tÆ°Æ¡ng xứng trên là cÆ¡ chế giá xăng dầu Ä‘ã thay đổi. á»ž thời ká»· lục của giá dầu thế giá»›i, giá xăng dầu trong nÆ°á»›c vẫn được bù lá»—, còn nay cÆ¡ chế này Ä‘ã chấm dứt và giá là theo thị trường.

Những yếu tố biến đổi dá»… nhìn thấy nhất là chi phí đầu vào gồm các khoản phí, thuế xăng dầu ở Việt Nam hiện Ä‘ã tăng lên nhiều so vá»›i thời đỉnh Ä‘iểm của giá dầu thế giá»›i.

Do Ä‘ó, không thể so sánh giá của thời bù lá»— vá»›i giá theo thị trường ngày nay, ông VÆ°Æ¡ng Thái DÅ©ng nhấn mạnh.

Tháng 7/2008, khi giá dầu thô leo thang tá»›i 147 USD/thùng thì thuế nhập khẩu đồng loạt các mặt hàng xăng dầu là mức 0%, phí xăng 500 đồng/lít. 

Ông DÅ©ng nói, khi Ä‘ó, giá 19.000 đồng/lít tuy rất cao nhÆ°ng chỉ là giá ảo, không phản ánh đầy đủ giá thành. Nếu tính Ä‘úng, tính đủ, giá bán lẻ xăng phải vào khoảng 24.000 - 25.000đồng/lít. Nhà nÆ°á»›c Ä‘ã chấp nhận bù lá»— cho doanh nghiệp và cÅ©ng chấp nhận thất thu nguồn thuế xăng dầu.

Còn hiện nay, trong 1 lít xăng có hÆ¡n 30% phần thu cho ngân sách nhà nÆ°á»›c, bao gồm thuế nhập khẩu xăng là 20%, phí xăng dầu Ä‘ã tăng gấp Ä‘ôi từ 500 đồng/lít lên 1.000 đồng/lít. Tá»· giá VND/USD cÅ©ng Ä‘ã tăng 200-300VND trên má»—i USD.

Má»™t ví dụ khác, vào thời kỳ thuận lợi nhất (tháng 12/2008), giá dầu thô xuống thấp ká»· lục, chỉ có 42 USD/thùng, giảm 3,5 lần so vá»›i mốc tăng giá ká»· lục thì giá xăng bán lẻ trong nÆ°á»›c chỉ hạ xuống 11.000đồng/lít, giảm 42% so vá»›i mốc giá 19.000đồng/lít.

Nguyên nhân giảm không tÆ°Æ¡ng xứng là bởi, thuế nhập khẩu xăng Ä‘ã lên mức chót vót 40%.

Trong 2 tháng qua, giá dầu thô Ä‘ã tăng 71%, từ mốc 42 USD/thùng lên mức trung bình 72 USD/thùng. Giá dầu thô trong 20 ngày qua có lúc chạm ngưỡng 79USD/thùng.  

Nếu giá dầu thế giá»›i còn tiếp tục nhịp Ä‘á»™ “nhích” dần  này thì đồng nghÄ©a, các doanh nghiệp xăng dầu sẽ chìm sâu trong lá»—. Vá»›i bối cảnh này, thật khó để hi vọng rằng, các doanh nghiệp sẽ thôi không xin tăng giá nhÆ° vừa qua.

Công cụ để giảm nhiệt thị trường hiện nay chỉ còn là giảm thuế hoặc trông chờ vào khả năng Ä‘i xuống của giá dầu thế giá»›i. Không thể phủ nhận những cái khó của doanh nghiệp xăng dầu khi phải vận hành theo má»™t cÆ¡ chế thị trường ná»­a vời. 

Điều cấp thiết hiện nay là thị trường này cần có quan Ä‘iểm Ä‘iều hành nhất quán, nếu có phải tăng giá thì cần tránh nhÆ° cú tăng gây sốc cho thị trường vừa qua.

( Vietnamnet )