Không giống nhÆ° những đợt tăng giá lần trÆ°á»›c do nguồn cung bị cắt giảm, giá dầu tăng nhÆ° hiện tại phần lá»›n do nhu cầu tại những quốc gia nhÆ° Trung Quốc và Ấn Độ

Tình hình kinh tế xoay chiều rất nhanh. Chỉ má»™t vài tháng trÆ°á»›c, tiêu dùng Ä‘i xuống và giá hàng hóa Ä‘i xuống, nhà đầu tÆ° và các nhà chức trách lo sợ bóng ma giảm phát.

NhÆ°ng hiện nay, kinh tế thế giá»›i Ä‘ang cho thấy má»™t số dấu hiệu chạm Ä‘áy và giá hàng hóa trên đường tăng trở lại, má»—i lo giảm phát lại chuyển thành lạm phát. Tuy nhiên, vẫn có nhiều Ä‘iều cho thấy nguy cÆ¡ lạm phát vẫn còn xa, và chỉ có má»™t vấn đề lá»›n khi nói về lạm phát: giá dầu.

Sau khi giảm hÆ¡n 100 USD/thùng vào năm ngoái, giá dầu Ä‘ã tăng gần gấp Ä‘ôi kể từ đầu năm đến nay, Ä‘ây giá xăng tại Mỹ tăng hÆ¡n 60%. Nhiều người lo ngại xăng giá sẽ làm tắt những tín hiệu xanh trÆ°á»›c khi nền kinh tế có cÆ¡ há»™i hồi phục.

Má»—i lo ngại này không hề có Ä‘iểm dừng do những bằng chứng cho thấy việc giá dầu tăng vọt có thể gây ảnh hưởng đến nền kinh tế nhÆ° thế nào? Thá»±c tế, đổ lá»—i cho cuá»™c suy thoái hiện nay có phần nào Ä‘úng do giá dầu leo thang Ä‘úng vào thời Ä‘iểm từ 6/2007 đến 7/2008, chạm đỉnh gần 150 USD/thùng.

Theo nghiên cứu của nhà kinh tế James Hamilton, Đại học California – San Diego: vá»›i tình trạng kinh tế Mỹ suy yếu, giá dầu tăng mạnh cÅ©ng đủ khiến nền kinh tế rÆ¡i vào suy thoái mà không cần đến sá»± bùng vỡ trên thị trường tín dụng.

Không chỉ có vậy, nhÆ° nhiều người nhận định, giá xăng tăng khiến người tiêu dùng mở hầu bao nhiều hÆ¡n và quan trọng hÆ¡n sẽ làm thay đổi cách tiêu tiền. Lấy ví dụ, xăng tăng giá khiến nhu cầu đối vá»›i loại xe SUV giảm, doanh số bán xe SUV tại Mỹ giảm hÆ¡n 25% vào giữa năm ngoái.

NhÆ°ng loại xe SUV lại là loại xe được sản xuất phần lá»›n ở Mỹ nên khi doanh số bán xe giảm sẽ khiến các nhà sản xuất xe hÆ¡i phải cắt giảm việc làm (150 nghìn nhân công làm việc trong ngành sản xuất xe hÆ¡i tại Mỹ mất việc từ 2007 đến 2008) và sẽ gây ảnh hưởng không nhỏ đến toàn bá»™ nền kinh tế.

Và giá xăng tăng cÅ©ng tạo ra má»™t hệ quả khác: má»™t số cho người rằng tăng giá xăng sẽ làm bong bóng nhà phình to hÆ¡n vì khiến nhà ở thành phố ngày càng đắt hÆ¡n so vá»›i khu vá»±c ngoại ô. Và tất cả Ä‘iều này tạo ra “má»™t cÆ¡n sốc dầu” giống nhÆ° Ä‘ã tác Ä‘á»™ng đến nền kinh tế trong những năm 1970.

Vá»›i tình hình ảm đạm Ä‘ã trải qua, liệu việc giá dầu tăng hiện nay có quá bi quan? Không hoàn toàn nhÆ° vậy, không phải mọi thứ đều tăng giá khi giá dầu leo thang. Từ năm 2001 đến 2006, giá dầu Ä‘ã tăng gấp 3 lần nhÆ°ng hầu nhÆ° không tác Ä‘á»™ng đến nền kinh tế: lạm phát vừa phải, thấp nghiệp thấp, tăng trưởng vẫn vững mạnh.

HÆ¡n nữa, giá xăng tăng cÅ©ng không thể gây ra những tác Ä‘á»™ng lá»›n đến ngành ô tô của Mỹ giống nhÆ° năm ngoái do mức giảm dường nhÆ° không thể tệ hÆ¡n. Khủng hoảng giá dầu nhÆ° năm ngoái dường nhÆ° khó lặp lại.

NhÆ°ng Ä‘iều này không có nghÄ©a là không có gì Ä‘áng ngại. Giá dầu tăng thường có má»™t ảnh hưởng nhất định. Mặc dù chÆ°a có sá»± liên hệ giữa giá xăng và lòng tin người tiêu dùng, nhÆ°ng má»™t nghiên cứu của hai nhà kinh tế Edelstein và Lutz Kilian cho thấy, dầu thô tăng giá mạnh thường khiến lòng tin tiêu dùng Ä‘i xuống và thường khiến tiêu dùng nói chung bị cắt giảm quá mức.

Giá xăng là thứ mọi người dá»… cảm nhận nhất trong nền kinh tế. NhÆ°ng Ä‘iều trá»› trêu là các nhà kinh tế không nhận biết rõ là mức tăng giá mạnh và mức tăng bình thường: khi mức tăng giá không lá»›n, chỉ có thể gây ra những khác biệt nhỏ nhÆ°ng nếu chạm má»™t mức đỉnh nào Ä‘ó sẽ có những thiệt hại kinh tế thá»±c sá»±.

Ngay cả khi nếu giá dầu tăng, vấn đề cÅ©ng không quá Ä‘áng ngại, không giống nhÆ° những đợt tăng giá lần trÆ°á»›c do nguồn cung bị cắt giảm, giá dầu tăng nhÆ° hiện tại phần lá»›n do nhu cầu tại những quốc gia nhÆ° Trung Quốc và Ấn Độ. Vì vậy, trừ khi nền kinh tế quay lại bờ vá»±c thẳm, sẽ không có việc dầu giảm giá mạnh. Điều cần hy vọng ở Ä‘ây chính là khi kinh tế bùng nổ, giá dầu sẽ không leo thang mạnh mẽ.

New Yorker