Thứ trưởng Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng Nguyá»…n Cẩm Tú cho biết, tăng giá xăng dầu là để chống buôn lậu. Các chuyên gia kinh tế cho rằng: Đó là trách nhiệm của Bá»™ Công thÆ°Æ¡ng, không được bắt người dân gánh chịu.

Lý do “trời Æ¡i”

Ngay sau khi giá xăng dầu được Ä‘iều chỉnh tăng từ 480 – 1.430 đồng/lít, Thứ trưởng Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng Nguyá»…n Cẩm Tú khẳng định quyết định của Bá»™ Tài chính là hợp lý.

Má»™t trong những lý do mà Liên bá»™ Ä‘Æ°a ra là giá trong nÆ°á»›c thấp hÆ¡n giá của các nÆ°á»›c có chung đường biên giá»›i vá»›i Việt Nam từ 2.000 đồng/lít đến trên 5.000 đồng/lít dẫn đến tình trạng buôn lậu xăng dầu diá»…n ra rất phức tạp.

Các chuyên gia kinh tế tỏ ra không đồng tình vá»›i lý do này.

Chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long cho rằng lý do tăng giá xăng để chống buôn lậu là “ngụy biện”. Lấy ví dụ vá»›i nÆ°á»›c kề bên là Trung Quốc, vị chuyên gia này thắc mắc: “Tại sao Trung Quốc lại Ä‘iều hành được, khi giá thế giá»›i tăng họ lại giảm, giá thế giá»›i giảm họ cÅ©ng giảm mà mình lại tăng trong khi giá thế giá»›i giảm?”.

Theo chuyên gia Ngô Trí Long, việc buôn lậu xăng dầu qua biên giá»›i không ảnh hưởng nhiều tá»›i thị trường nhiên liệu trong nÆ°á»›c. Mặt khác, chống buôn lậu xăng dầu là trách nhiệm của cÆ¡ quan Quản lý thị trường thuá»™c Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng.

“Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng có Cục Quản lý thị trường mà lại để nguyên liệu chảy qua nÆ°á»›c ngoài trong bối cảnh giá trong nÆ°á»›c thấp hÆ¡n. Đó là trách nhiệm của Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng”, ông Long nói.

Thứ trưởng Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng khẳng định quyết định tăng giá xăng là hợp lý (Ảnh minh họa)

Theo nhận định của Chủ tịch Hiệp há»™i Siêu thị Hà Ná»™i, chuyên gia kinh tế VÅ© Vinh Phú, việc buôn lậu xăng dầu qua biên giá»›i không Ä‘áng kể. Mặt khác, việc chống buôn lậu phải do cÆ¡ quan Hải quan, Quản lý thị trường chịu trách nhiệm.

“Người tiêu dùng không thể chấp nhận được lý do này. Đó là ngá»™ nhận trong quản lý. CÆ¡ quan Quản lý thị trường phải chịu trách nhiệm, không được bắt người dân phải chịu”, ông Phú nói.

Hậu quả kép

Việc tăng giá xăng dầu ká»· lục vào 20h tối qua (28/3) khiến người tiêu dùng choáng váng. Các chuyên gia cho rằng, Ä‘iều hành giá xăng dầu của Liên bá»™ Tài chính-Công ThÆ°Æ¡ng Ä‘ang Ä‘i ngược lại vá»›i tuyên bố “Ä‘iều hành theo cÆ¡ chế thị trường” trÆ°á»›c Ä‘ó các Bá»™ Ä‘ã Ä‘Æ°a ra.

Theo chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long, việc tăng giá xăng dầu hôm qua Ä‘ã Ä‘i ngược quy luật thị trường, thể hiện phÆ°Æ¡ng pháp Ä‘iều hành giật cục, tùy tiện của các bá»™. Việt Nam phải nhập 70% xăng trên thị trường thế giá»›i nên Ä‘iều hành giá xăng phải linh hoạt nhạy bén, tuân thủ và vận hành theo luật kinh tế thị trường. Về nguyên lý, giá xăng dầu trong nÆ°á»›c phải tăng-giảm theo giá thế giá»›i. Việc tăng giá xăng ká»· lục ngày hôm qua Ä‘ã Ä‘i ngược quy luật: giá thế giá»›i giảm nhÆ°ng giá trong nÆ°á»›c tăng.

Chuyên gia VÅ© Vinh Phú cho rằng, việc tăng-giảm giá là bình thường nhÆ°ng cần minh bạch. Trong khi gía xăng dầu trên thế giá»›i giảm, Liên bá»™ lại khôi phục lợi nhuận kinh doanh cho doanh nghiệp; đẩy hoa hồng đại lý lên gấp 3,4 lần…

“Nếu nền kinh tế không minh bạch, công khai, không vì người tiêu dùng thì… hỏng”, ông Phú nói.

Việc tăng giá xăng dầu ká»· lục vào 20h tối qua (28/3) khiến người tiêu dùng choáng váng (Ảnh minh họa)

Vấn đề được vị chuyên gia này đặt ra là: giá xăng tăng gần 1.500 đồng/lít trên cÆ¡ sở nào? Liên bá»™ cần hạch toán rõ ràng, lá»—-lãi bao nhiêu?

Hậu quả việc tăng giá xăng dầu Ä‘ã được các chuyên gia mổ xẻ.

Theo ông Phú, hiện tại sức mua trên thị trường rất yếu, “bồi” thêm giá xăng tăng bất thường khiến chi phí vận chuyển tăng, giá cả hàng hóa tăng theo khiến sức mua càng kiệt quệ. “Giá cả sắp tá»›i sẽ tăng nhÆ°ng trong sức mua yếu thì sẽ chết. Tồn kho cao. Doanh nghiệp chết. Đây là hậu quả kép của việc tăng giá xăng Ä‘á»™t ngá»™t, vô lý”, chuyên gia VÅ© Vinh Phú nói.

Theo chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long, các cÆ¡ quan Ä‘iều hành Ä‘iều chỉnh tăng giá xăng để “kéo” chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 4 lên cao sau khi giảm nhẹ vào tháng 3. Tuy nhiên, việc tăng giá xăng dầu sẽ tác dụng ngược: sức mua thấp; tồn kho tăng cao; nợ xấu khó giải quyết; tín dụng không luân chuyển; tăng trưởng gặp nhiều khó khăn…

“Nền kinh tế rÆ¡i vào vòng luẩn quẩn không lối thoát”, ông Long nói.

Chuyên gia kinh tế Nguyá»…n Minh Phong cho rằng, hiện tượng “ngược dòng” giá xăng dầu trong nÆ°á»›c vá»›i thế giá»›i được Liên bá»™ giải thích là “hết quỹ bình ổn” không thỏa Ä‘áng.

Theo ông Phong, quỹ bình ổn giá xăng dầu bấy lâu nay Liên bá»™ sá»­ dụng không phù hợp. Giá xăng dầu thế giá»›i tăng, mang quỹ ra níu xuống khiến mọi dá»± báo không Ä‘úng. HÆ¡n nữa, người dân cảm thấy Ä‘ang được bao cấp trong khi nguyên tắc là Ä‘iều hành theo cÆ¡ chế thị trường.

“Người dân cảm thấy cÆ¡ quan chức năng "lẩm cẩm", tùy tiện, Ä‘i ngược thị trường. Bản thân quỹ bình ổn không có giá trị bình ổn mà còn gây hiểu lầm về mặt xu hÆ°á»›ng giá và hiệu quả quản lý”, ông Phong nói.

Theo Ä‘ó, ông Phong cho rằng nên bỏ Quỹ Bình ổn giá hoặc chuyển thành Quỹ An ninh năng lượng quốc gia do Nhà nÆ°á»›c phụ trách.