"Lệnh chấp thuận cho tăng giá quá trá»… so vá»›i đề xuất của DN. Trong khoảng thời gian chờ đợi này, lá»— lại tăng lên từng ngày. Cùng Ä‘ó, mức tăng lại chỉ được bằng 50% mức đề xuất vốn Ä‘ã lạc hậu và việc bù từ Quỹ bình ổn lại quá mỏng so vá»›i yêu cầu", má»™t đại diện của SaigonPetro nhận xét.

Chỉ trong 5 ngày sau khi Ä‘Æ¡n vị gá»­i đăng ký giá, các khoản lá»— má»›i Ä‘ã cách xa lá»— cÅ©. Tính toán của Ä‘Æ¡n vị đầu mối lá»›n nhất phía Nam này cho thấy, trÆ°á»›c giờ tăng giá, lá»— xăng là 1.500 đồng/lít thay vì 1.200 đồng/lít và lá»— dầu diezen Ä‘ã lá»— 900 đồng/lít thay vì 700 đồng/lít. Hai mặt hàng dầu còn lại là dầu hỏa và dầu madut cÅ©ng tiếp tục lá»— 200 đồng/lít. Đây là kết quả tính theo Ä‘úng công thức của Nghị định 84 dá»±a trên giá bình quân 30 ngày.

Ông Lê Thanh Mân, Phó Tổng giám đốc Công ty Xăng dầu Đồng Tháp (Petimex) cho hay: "Lúc gá»­i đề xuất, giá lá»— là trên 1.000 đồng/lít. NhÆ°ng giờ, nếu tính 10 ngày gần Ä‘ây, xăng Ä‘ã lá»— tá»›i 2.000 đồng/lít và dầu diezen Ä‘ã lá»— trên 1.500 đồng/lít".

Vì lẽ Ä‘ó, mức tăng 650 đồng/lít xăng tối qua 28/8 trên thá»±c tế chỉ bằng 43% so vá»›i mức lá»— của DN. Mặt hàng dầu diezen được tăng 300 đồng/lít cÅ©ng chỉ tÆ°Æ¡ng ứng 33% mức lá»—.

Bù lại, Bá»™ Tài chính cho phép xả Quỹ bình ổn tá»›i 500 đồng/lít đối vá»›i xăng và 300 đồng/lít đối vá»›i các mặt hàng dầu nhÆ°ng lại không cho ngừng trích Quỹ. Tác dụng thá»±c sá»± của chế Ä‘á»™ bù lá»— này không Ä‘áng là bao. Theo phân tích của các DN, vừa xả, vừa trích nhÆ° vậy thì bản chất tất cả các mặt hàng xăng dầu không phải trính lập Quỹ nữa và riêng xăng, chỉ được bù thêm 200 đồng/lít.

Tính chung, các DN xăng dầu có thêm 850 đồng/lít vào giá bán lẻ xăng nhÆ°ng con số này vẫn thua xa so vá»›i con số lá»— 1.500-2.000 đồng/lít.

Nguồn lá»±c Quỹ bình ổn xăng dầu rất hạn chế. Tại Petrolimex, Quỹ bình ổn có khoảng 250 tá»· đồng và tại SaigonPetro, số dÆ° Quỹ Ä‘ã tích được khoảng 80 tá»· đồng. So vá»›i con số 500 tá»· đồng Quỹ bình ổn của 13 DN đầu mối thì có thể thấy, hai Ä‘Æ¡n vị trên Ä‘ã Ä‘óng góp tá»›i 66%. Khoảng 34% quỹ còn lại nằm ở 11 DN đầu mối còn lại và thá»±c tế, trong số này, má»™t Ä‘Æ¡n vị Ä‘ang bị "âm" quỹ.

Má»™t đại diện DN đầu mối khác bày tỏ: "Bá»™ Tài chính lần này không cho DN tính lợi nhuận định mức trong giá cÆ¡ sở. Riêng về phụ phí nhÆ° giá cÆ°á»›c vận tải về Việt Nam... HÆ¡n nữa, Bá»™ Tài chính quên mất má»™t Ä‘iều là các DN Ä‘ã bị đối tác ép giá thế nào khi phải gấp rút nhập bù cho 7 ngày nhà máy lọc dầu Dung Quất ngừng cấp hàng".

Theo thông tin từ Ä‘Æ¡n vị này, Bá»™ Tài chính chỉ tính phụ phí bảo hiểm, vận chuyển xăng dầu về cảng Việt Nam vào khoảng 2,5- 3 USD/thùng nhÆ°ng trên thá»±c tế, phụ phí này ở các DN Ä‘ã tăng lên 7-8 USD/thùng vào thời Ä‘iểm nguồn Dung Quất đứt Ä‘oạn. Thêm vào Ä‘ó, chi phí kinh doanh vẫn chỉ được phép tính 600 đồng/lít dù thá»±c tế, chi phí này tại các DN Ä‘ã vượt xa rất nhiều.

Cá»™ng hưởng mọi yếu tố trên, giá vốn của DN và giá cÆ¡ sở theo cách tính của Bá»™ có má»™t khoảng chênh rất lá»›n hay nói cách khác, mức lá»— thật của DN không dừng lại ở 1.500 đồng/lít.

Ngày 29/8, sau khi loại bỏ 300 đồng lợi nhuận định mức và cá»™ng thêm khoản bù từ Quỹ bình ổn, chênh lệch giá cÆ¡ sở vá»›i giá bán lẻ của 4 mặt hàng xăng dầu vẫn "âm". Cụ thể, xăng tiếp tục lá»— 761 đồng/lít, dầu diezen lá»— 480 đồng/lít, dầu hỏa lá»— 490 đồng/lít và dầu madut lá»— tá»›i 630 đồng/kg.

Vì thế, nhiều DN đầu mối tiết lá»™, không thể đừng lại việc phải xin tăng giá trong 10 ngày tá»›i nếu xăng thế giá»›i vẫn giữ và tăng giá.

Vấn đề má»›i của cÆ¡ chế Ä‘iều hành

Không nhÆ° mọi đợt tăng giá trÆ°á»›c, hiện tượng treo biển "hết hàng" vẫn chÆ°a chấm dứt. Việc nhập xăng dầu về hệ thống bán lẻ vẫn rất khó khăn. Má»™t chủ cá»­a hàng xăng dầu lá»›n nhất phía Đông Hà Ná»™i (xin giấu tên) than thở: "Cứ tưởng việc nhập hàng chỉ khó khăn trong cuối tuần vừa qua nhÆ°ng ngay cả khi Ä‘ã được tăng giá, đến hôm nay, 29/8, chúng tôi vẫn không thể nhập được xăng".

Hiện, chủ cây xăng này vẫn Ä‘ang trÆ°ng biển "hết hàng". Kể từ thứ 6 tuần trÆ°á»›c, 24/8, sau khi có thông tin tăng giá, cây xăng này Ä‘ã không lấy thêm được giọt xăng nào. Cho đến ngày 27/8, bồn xăng Ä‘ã cạn sạch. Tình huống này buá»™c các công ty nhỏ, chủ các cây xăng lẻ này phải nhờ nhau nhập há»™ ở đầu mối khác nhÆ°ng vẫn không ăn thua.

"Nguyên nhân lại vẫn là chuyện lá»—. TrÆ°á»›c Ä‘ây, họ tìm mọi cách để găm hàng chờ tăng giá thì nay, họ cÅ©ng tìm mọi cách để hạn chế sản lượng bán ra. Vì càng bán nhiều, càng lá»— nhiều", vị chủ cây xăng này bình luận.

Giá xăng tăng nhÆ°ng hoa hồng vẫn không tăng. SaigonPetro cho hay, chiết khấu hoa hồng vẫn giữ ở mức 300 đồng/lít sau 2 đợt tăng giá. Trong khi Ä‘ó, chi phí vận tải của các chủ cây xăng Ä‘ã chiếm khoảng 150 đồng/lít nên chắc chắn, cây xăng cÅ©ng lá»—. Hiện, DN này Ä‘ang ký hợp đồng cung cấp cho 30 tổng đại lý và 100 cây xăng bán lẻ trá»±c tiếp. Dù nguồn hàng vẫn đảm bảo theo hợp đồng nhÆ°ng sau Ä‘ó, SaigonPetro cÅ©ng không thể kiểm soát được việc 130 đối tác này có bán hàng thông suốt Ä‘úng quy định không?

Theo phân tích của DN này, chiêu đối phó phổ biến là các cá»­a hàng lẻ giảm nhân viên trá»±c bồn, Ä‘óng cá»­a sá»›m, mở bán muá»™n để giảm lá»—.

Hiện hoa hồng của Petrolimex ở khu vá»±c Hà Tây cÅ©, Hòa Bình Ä‘ang xoay quanh mức 200 đồng/lít đối vá»›i xăng, 300 đồng/lít đối vá»›i dầu. Hoa hồng của PVOil ở mức 240 đồng/lít xăng, 300 đồng/lít dầu từ Hải Phòng nhÆ°ng về tá»›i Hà Ná»™i, trừ chi phí vận tải, cây xăng lẻ chỉ còn được hưởng khoảng 80 đồng/lít đối vá»›i dầu, riêng xăng là âm.

Sau 4 lần tăng giá xăng dầu theo cÆ¡ chế thị trường, thị trường xăng dầu Ä‘ã lá»™ nhiều Ä‘iểm bất ổn. Tăng giá, hoa hồng thấp, lá»— rồi lại tăng giá, lại lá»—, Ä‘ó là má»™t vòng luẩn quẩn mà Ä‘iều hành xăng dầu Ä‘ang vấp phải khi giao quyền định giá cho DN. HÆ°á»›ng tháo gỡ vòng luẩn quẩn này có lẻ chỉ còn trông mong vào thuế nhÆ°ng cho đến nay, Bá»™ Tài chính vẫn bảo lÆ°u quan Ä‘iểm giữ thuế.