Má»™t loạt doanh nghiệp xăng dầu đầu mối ngày 10-8 Ä‘ã gá»­i văn bản đăng ký và đề nghị Bá»™ Tài chính cho phép tăng giá xăng dầu trong khoảng 500 - 1.400 đồng/lít. Nếu được chấp thuận, Ä‘ây là lần thứ 3 xăng dầu tăng giá chỉ trong hÆ¡n 20 ngày. Việc giá xăng dầu vận hành theo sá»± biến Ä‘á»™ng của thế giá»›i là cần thiết, song đằng sau những lần tăng giá, câu chuyện được nhắc đến nhiều lần nhÆ°ng vẫn chÆ°a có sá»± thay đổi, làm sao để thị trường xăng dầu thá»±c sá»± cạnh tranh và hoạt Ä‘á»™ng kinh doanh của doanh nghiệp minh bạch.

Rục rịch tăng

Má»™t số doanh nghiệp nhÆ° Công ty TNHH MTV Dầu khí TPHCM, Công ty TNHH MTV ThÆ°Æ¡ng mại Dầu khí Đồng Tháp (Petimex)... Ä‘ã có văn bản đăng ký và đề xuất mức tăng giá xăng dầu má»›i lên Bá»™ Tài chính. Các mức tăng phổ biến được Ä‘Æ°a ra là xăng RON92 tăng khoảng 1.400 đồng/lít; các loại dầu tăng trong khoảng 500 - 800 đồng/lít.

Không tiết lá»™ chi tiết nhÆ°ng đại diện Tổng công ty Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) cÅ©ng cho biết doanh nghiệp Ä‘ã tính toán các phÆ°Æ¡ng án má»›i về Ä‘iều chỉnh giá xăng dầu. NhÆ° vậy, nếu căn cứ theo các mức đề xuất của má»™t số doanh nghiệp thì mức tăng giá xăng dầu sẽ nằm trong khoảng 2,4% đến gần 6,4%.
 

Má»›i tăng giá xăng chÆ°a được bao lâu, các doanh nghiệp tiếp tục đề xuất tăng mạnh giá xăng, tạo thêm gánh nặng cho người tiêu dùng. Ảnh: CAO THÄ‚NG

Các đề xuất tăng giá xăng dầu được Ä‘Æ°a ra trong bối cảnh giá xăng dầu thành phẩm tại thị trường Singapore liên tục tăng. Kể từ thời Ä‘iểm lần tăng giá gần Ä‘ây nhất (1-8) đến ngày 8-8, tại thị trường Singapore, giá xăng Ä‘ã tăng từ 116,4 USD/thùng lên 124,68 USD/thùng; dầu DO 0,05S từ 122,28 USD/thùng lên 128,70 USD/thùng; dầu hỏa từ 120,63 USD/thùng lên 127,44 USD/thùng. Còn tính trong 30 ngày qua, giá xăng dầu thế giá»›i tăng Ä‘ã làm cho giá cÆ¡ sở tăng gần 3% đến khoảng 5,8% tùy vào từng chủng loại.

Vì vậy, dá»± kiến tăng giá xăng dầu được Ä‘Æ°a ra trong bối cảnh hiện nay, nhìn từ các quy định hiện hành được coi là “hợp lý” và Ä‘úng quy định. Bởi cuối tháng 6 vừa qua doanh nghiệp Ä‘ã được trả quyền định giá xăng dầu theo Ä‘úng quy định tại Nghị định 84 về kinh doanh xăng dầu.

Theo Ä‘ó, khi chênh lệch giữa giá cÆ¡ sở (giá xăng dầu nhập khẩu sau khi tính chi phí) bình quân 30 ngày và giá bán nằm trong khoảng 7% thì doanh nghiệp có quyền tá»± Ä‘iều chỉnh tÆ°Æ¡ng ứng. CÅ©ng theo quy định hiện hành, thời gian giữa hai lần Ä‘iều chỉnh giá liên tiếp tối thiểu là 10 ngày. Trong vòng 3 ngày, nếu Bá»™ Tài chính không hồi âm bằng văn bản, doanh nghiệp sẽ được quyền tăng giá.
 
Mức tăng giá xăng dầu tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng hay thấp hÆ¡n đề xuất của doanh nghiệp sẽ phụ thuá»™c hai công cụ trong tay Bá»™ Tài chính, thuế nhập khẩu xăng dầu và mức trích Quỹ bình ổn giá. Tuy nhiên, khả năng giảm mức trích Quỹ bình ổn giá (300 đồng/lít) khó xảy ra vì cÆ¡ quan này vừa yêu cầu doanh nghiệp tuân thủ Ä‘úng theo quy định hiện hành và mức biến Ä‘á»™ng không làm giá cÆ¡ sở thấp hÆ¡n 12%.

Vá»›i việc chỉ số giá tiêu dùng giảm những tháng gần Ä‘ây, thu ngân sách gặp khó khăn... nhiều khả năng, các công cụ thuế, Quỹ bình ổn giá sẽ khó áp dụng và giá xăng dầu có thể tăng tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng hoặc tiệm cận vá»›i các đề xuất của doanh nghiệp.
 
Minh bạch và tạo sá»± cạnh tranh

Việc giá xăng vận hành theo cÆ¡ chế thị trường là Ä‘iều cần thiết bởi Ä‘ây là mặt hàng Việt Nam phụ thuá»™c phần lá»›n vào nhập khẩu nên dá»… bị ảnh hưởng bởi những biến Ä‘á»™ng của thị trường thế giá»›i. Do vậy, vá»›i má»™t mặt hàng ảnh hưởng đến đại bá»™ phận người dân nhÆ° xăng dầu, chuyện minh bạch để vận hành theo cÆ¡ chế thị trường rất cần thiết.

Song, trên thá»±c tế, việc này không phải lúc nào cÅ©ng được thá»±c hiện. Người tiêu dùng Ä‘ã từng nhiều lần chứng kiến việc doanh nghiệp chỉ sốt sắng đề xuất tăng giá nhÆ°ng tá»›i lúc giảm giá lại thường để cÆ¡ quan quản lý, phÆ°Æ¡ng tiện truyền thông... giục và mức giảm cÅ©ng chỉ nhỏ giọt.

Người dân đổ xăng tại cây xăng Petrolimex trên đường Phan Xích Long (quận Phú Nhuận). Ảnh: CAO THÄ‚NG

Theo PGS-TS Ngô Trí Long, nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu khoa học thị trường giá cả (Bá»™ Tài chính), việc các doanh nghiệp thường Ä‘Æ°a ra cùng má»™t mức Ä‘iều chỉnh giá xăng dầu dù thời Ä‘iểm, giá, khối lượng nhập khẩu khác nhau làm nhiều người nghi ngờ doanh nghiệp tăng giá không Ä‘úng thá»±c chất. Mặt khác, dù có đến hÆ¡n 10 doanh nghiệp đầu mối nhập khẩu xăng dầu nhÆ°ng việc trên thị trường vẫn có má»™t doanh nghiệp chiếm tá»›i 60% thị phần nhÆ° Petrolimex sẽ khiến việc cạnh tranh trong lÄ©nh vá»±c kinh doanh này gặp khó khăn. Bởi khi các doanh nghiệp lá»›n Ä‘Æ°a ra mức giá của mình thì các doanh nghiệp nhỏ khác khó có thể tăng cao hoặc thấp hÆ¡n.
 
Má»™t Ä‘iểm nữa trong kinh doanh xăng dầu vẫn gây nhiều băn khoăn cho người tiêu dùng, chuyện minh bạch lá»— - lãi. Kết quả kiểm tra về kinh doanh xăng dầu vừa qua của Bá»™ Tài chính cho thấy, 9 tháng đầu năm 2011, Petrolimex liên tục bán cho các thành viên của mình và kể cả đại lý ngoài hệ thống vá»›i giá thấp hÆ¡n giá vốn nhiều khiến khoản chênh lệch do bán dÆ°á»›i giá vốn lên tá»›i 847 tá»· đồng.

Trong kinh doanh hàng hóa, không má»™t doanh nghiệp nào muốn bán dÆ°á»›i giá vốn, nhất là khi nhiều doanh nghiệp Ä‘ang kêu giá xăng dầu thấp hÆ¡n nhiều so vá»›i giá nhập khẩu. Trong khi Ä‘ó, ông Lê Hoàng Hải, Phó Cục trưởng Cục Tài chính doanh nghiệp (Bá»™ Tài chính) cho biết Ä‘oàn kiểm tra Ä‘ang kiến nghị làm rõ và khi chiết khấu càng cao doanh nghiệp bán hàng sẽ càng lá»— và đại lý sẽ càng có lợi.

Nguồn tin: sggp