Gần Ä‘ây, trên báo chí liên tiếp phản ánh vấn nạn trạm kinh doanh xăng dầu bán ra xăng dầu dỏm. Đây là chuyện người dân rất quan tâm và lo ngại, bởi xăng dầu có liên quan thiết yếu đến sản xuất và đời sống, và không ai dám chắc rằng mình không đổ nhầm xăng dầu dỏm hay bị “móc túi” do các chiêu thức gian lận khác.

Đổ xăng tại má»™t cây xăng Petrolimex trên đường Kinh DÆ°Æ¡ng VÆ°Æ¡ng, quận 6, TPHCM. Ảnh: Cao Thăng

Người tiêu dùng không biết kêu ai

UBND quận 12 (TPHCM) vừa xá»­ phạt hành chính 48,3 triệu đồng đối vá»›i doanh nghiệp tÆ° nhân Thanh Nguyệt (đại lý bán lẻ xăng dầu Thanh Nguyệt, số 290 Lê Văn KhÆ°Æ¡ng (phường Thá»›i An, quận 12) do các vi phạm trong hoạt Ä‘á»™ng thÆ°Æ¡ng mại, kinh doanh xăng dầu, lÄ©nh vá»±c kế toán và hóa Ä‘Æ¡n bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ.

Theo Ä‘ó, doanh nghiệp này bị phạt 300.000 đồng đối vá»›i hành vi gian lận hàng hóa (có giá trị dÆ°á»›i 500.000 đồng) khi giao hàng hóa cho khách hàng; phải trả lại số tiền 100.000 đồng gian lận cho 10 khách hàng; đồng thời tịch thu sung công quỹ gần 700 lít dầu lá»­a nhập lậu mà Đội Quản lý thị trường 12B phát hiện được khi kiểm tra cây xăng này. So vá»›i các hành vi vi phạm và số tiền doanh nghiệp này Ä‘ã trục lợi được do các vi phạm, thì số tiền bị phạt hành chính chÆ°a đủ để răn Ä‘e.

Hiện nay, trong lÄ©nh vá»±c kinh doanh xăng dầu ở nÆ°á»›c ta tồn tại nhiều nghịch lý. Xăng dầu là mặt hàng thiết yếu nhÆ°ng việc kiểm soát giá cả hình nhÆ° Ä‘ang “có vấn đề”, bởi giá bán được cho là “theo thị trường” nhÆ°ng thị trường Ä‘ó Ä‘ang bị má»™t số doanh nghiệp gần nhÆ° Ä‘á»™c quyền chi phối, chứ không hoàn toàn theo quy luật giá cả hay cung cầu. Khi giá đầu vào (nhập) tăng, doanh nghiệp tăng giá bán rất nhanh chóng, nhÆ°ng khi giá đầu vào giảm, doanh nghiệp lại giảm rất chậm. Hiện tượng găm hàng thời gian qua diá»…n ra khá thường xuyên và phổ biến nhÆ°ng không có “thuốc đặc trị” bởi sá»± quản lý chÆ°a thật chặt chẽ của các cÆ¡ quan chức năng.

Nghịch lý nằm ở chá»— Ä‘ây là loại hàng hóa đặc biệt, ảnh hưởng quan trọng đến đời sống kinh tế - xã há»™i, trên lý thuyết có nhiều cÆ¡ quan, Ä‘Æ¡n vị quản lý, nhÆ°ng trên thá»±c tế sá»± quản lý Ä‘ó chÆ°a tốt; chẳng hạn khi thấy có hiện tượng đầu cÆ¡ thì người tiêu dùng không biết kêu ai.

Người tiêu dùng không bao giờ dám chắc rằng xăng dầu mình phải bỏ tiền ra mua ngày càng đắt có được đảm bảo chất lượng và Ä‘úng số lượng hay không. Vì vậy, gần nhÆ° người tiêu dùng Ä‘ành phải “nhắm mắt tin cậy” vào lÆ°Æ¡ng tâm của chủ cây xăng mà không thể biết, không thể phản ứng vá»›i các hành vi gian lận. Và khi Ä‘ã biết có dấu hiệu gian dối cÅ©ng không biết nhờ ai để bảo vệ.

Cần có sá»± quản lý tốt

NÆ°á»›c ta có mỏ dầu thô, Ä‘ã xây dá»±ng được nhà máy lọc dầu, nhÆ°ng vẫn còn bị lệ thuá»™c nhiều vào xăng dầu nhập khẩu. Trong thời gian qua, Nhà nÆ°á»›c Ä‘ã có má»™t số biện pháp ổn định giá cả xăng dầu (Ä‘iều tiết qua thuế, qua quỹ bình ổn xăng dầu và nhất là có các chính sách há»— trợ những đối tượng tiêu thụ xăng dầu đặc biệt nhÆ° ngÆ° dân, nông dân ở má»™t số khu vá»±c…) nhÆ°ng lợi ích thá»±c tế của các chính sách, biện pháp này lại rÆ¡i vào má»™t số ít người (các doanh nghiệp kinh doanh xăng, các thành phần buôn lậu qua biên giá»›i…). Điều Ä‘ó cho thấy chính sách tốt còn cần phải có sá»± quản lý tốt để đảm bảo an ninh xăng dầu cho đất nÆ°á»›c.

Để khắc phục các nghịch lý này, công tác quản lý xăng dầu phải được đổi má»›i mạnh mẽ, toàn diện. TrÆ°á»›c hết, cần có các quy định cụ thể hÆ¡n, chặt chẽ hÆ¡n về giá cả và chất lượng xăng dầu. Lá»±c lượng quản lý cần rải đều hÆ¡n, có mặt thường xuyên hÆ¡n, gắn chặt vá»›i sá»± há»— trợ của người dân, của các cÆ¡ quan truyền thông.

Chẳng hạn, cần có cÆ¡ chế phù hợp để mọi người có thể thông tin về dấu hiệu gian lận của doanh nghiệp, cây xăng nào Ä‘ó (qua đường dây nóng, qua cÆ¡ quan bảo vệ người tiêu dùng, qua bá»™ phận thường trá»±c quản lý nhà nÆ°á»›c về xăng dầu, có chế Ä‘á»™ khen thưởng, bảo vệ người cung cấp thông tin có giá trị…). Cần thông tin rá»™ng rãi về các thủ Ä‘oạn gian lận xăng dầu để mọi người cảnh giác và kịp thời thông báo vá»›i cÆ¡ quan chức năng. Đồng thời, cần có biện pháp chế tài nghiêm khắc các hành vi gian dối, mua bán xăng dầu không minh bạch…

Ngoài ra, cần đẩy mạnh nghiên cứu các loại nhiên liệu sạch khác (gas, Ä‘iện…) để dần bổ sung và thay thế xăng dầu, vừa góp phần tránh lệ thuá»™c nặng về nguồn năng lượng này vừa giảm thiểu ô nhiá»…m môi trường. Về lâu dài, cần có những chính sách Ä‘iều tiết thu nhập của người làm việc trong các tập Ä‘oàn khai thác, kinh doanh tài nguyên nói chung và dầu mỏ nói riêng để tránh tạo ra lợi ích nhóm bất hợp lý do “ăn” vào tài nguyên chung của nhân dân hoặc “móc túi” thu nhập chính Ä‘áng của người tiêu dùng.

Nguồn tin: SGGP