Bất kể ở đợt Ä‘iá»u chỉnh nào, giá bán lẻ xăng dầu trong nÆ°á»›c vẫn theo Ä‘úng “kịch bản” Ä‘ã được tổng kết. Äó là giá thế giá»›i tăng cao, doanh nghiệp (DN) kêu lá»— Ä‘òi tăng giá bán. Trong khi Bá»™ Tài chính còn nghiên cứu, nhiá»u cây xăng đồng loạt nghỉ bán, găm hàng và cuối cùng, giá xăng buá»™c phải tăng để tránh nguy cÆ¡ đứt nguồn.
Thị trÆ°á»ng không minh bạch
Trên thị trÆ°á»ng xăng dầu hiện nay Ä‘ang có nhiá»u nghịch lý. Äó là DN không dám sá» dụng quyá»n tá»± định giá trong phạm vi cho phép, chấp nháºn bán lá»—; vá» phía Nhà nÆ°á»›c cÅ©ng Ä‘ang cố gắng can thiệp để bình ổn giá nhÆ°ng ngÆ°á»i tiêu dùng luôn cảm thấy mình bị “móc túi”.
Nguyên nhân do ngÆ°á»i dân không có niá»m tin vào sá»± trung thá»±c của DN cÅ©ng nhÆ° năng lá»±c kiểm tra, giám sát của cÆ¡ quan quản lý giá Bá»™ Tài chính. Vấn Ä‘á» này bắt nguồn từ má»™t thị trÆ°á»ng không minh bạch, chÆ°a thá»±c sá»± cạnh tranh.
Mang tiếng là theo cÆ¡ chế thị trÆ°á»ng nhÆ°ng thị trÆ°á»ng xăng dầu vẫn có “2 chung”, thể hiện ở việc 11 đầu mối nháºp khẩu, kinh doanh Ä‘á»u có chung má»™t mức giá bán lẻ và dù tăng hay giảm cÅ©ng đồng loạt Ä‘iá»u chỉnh trong cùng ngày. Riêng trong đợt tăng giá ngày 1-8, lần đầu tiên có hiện tượng DN Ä‘Æ°a ra mức tăng giá khác nhau.
Cụ thể, Táºp Ä‘oàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) tăng 500 đồng/lít dầu diesel trong khi Saigon Petro chỉ tăng 450 đồng/lít. Äối vá»›i sản phẩm ma dút, Petrolimex tăng 500 đồng/lít nhÆ°ng PV Oil chỉ tăng 350 đồng/lít, Saigon Petro không tăng.
Thá»i Ä‘iểm tăng giá diá»…n ra cùng ngày nhÆ°ng Ä‘ã cách nhau cả giá». Tuy nhiên, Ä‘ó cÅ©ng không phải là tín hiệu bá»n vững vì trong đợt tăng giá ngay sau Ä‘ó (ngày 13-8), sá»± khác nhau giữa các DN không còn ở giá bán mà chỉ khác vá» thá»i Ä‘iểm tăng giá.
Không đủ khả năng giám sát
Chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long cho rằng việc các DN công bố bảng tính giá cÆ¡ sở theo Nghị định 84 chÆ°a được các cÆ¡ quan chức năng kiểm chứng, Ä‘ánh giá tính xác thá»±c vì nhiá»u lý do. Trong Ä‘ó có nguyên nhân Ä‘ây là ngành đặc thù, quá trình hạch toán, kinh doanh xăng dầu quá phức tạp, trong khi cÆ¡ quan quản lý không đủ khả năng giám sát, dẫn đến việc tính toán giá xăng dầu chỉ má»›i là thông tin má»™t chiá»u từ phía DN.
Ông VÅ© Vinh Phú, Chủ tịch Hiệp há»™i Siêu thị Hà Ná»™i, rất bức xúc trÆ°á»›c thá»±c trạng từ trÆ°á»›c đến nay chÆ°a có má»™t số liệu kiểm toán khách quan được công bố vá» giá thành má»™t lít xăng dầu ở Việt Nam.
“Trong 8 quyá»n được quy định tại Luáºt Bảo vệ ngÆ°á»i tiêu dùng, ngÆ°á»i tiêu dùng có quyá»n được thông tin vá» giá cả và chất lượng hàng hóa nhÆ°ng quyá»n lợi Ä‘ó Ä‘ã bị tÆ°á»›c Ä‘oạt trong giao dịch mua xăng dầu. Giá tăng bao nhiêu cÅ©ng phải chấp nháºn, còn vá» chất lượng cÅ©ng khó xác định” - ông Phú nói.
CÆ¡ chế Ä‘iá»u hành giá xăng dầu hiện nay chÆ°a hài hòa lợi ích giữa doanh nghiệp,
Nhà nÆ°á»›c và ngÆ°á»i dân. Ảnh: XUÂN THẢO
Chỉ “ông lá»›n” được quyết định giá bán
Theo bà Phan Thanh Hà, Vụ Tài chính tiá»n tệ, Bá»™ Kế hoạch - Äầu tÆ°, cÆ¡ chế hiện hành Ä‘ã quy định chi phí lợi nhuáºn định mức trong giá bán lẻ xăng dầu. Äiá»u này có tác dụng bảo đảm lợi ích cho DN nhÆ°ng lại không khuyến khích được DN kinh doanh thá»±c sá»±, tức là phải tính toán để nháºp được xăng lúc giá rẻ và hạn chế nháºp lúc giá cao.
CÅ©ng vá»›i cÆ¡ chế này, DN xăng dầu không phải chịu rủi ro kinh doanh, không cần tiết kiệm chi phí, giá nào cÅ©ng nháºp khẩu mà không sợ lá»— vì má»i chi phí Ä‘ã có ngÆ°á»i tiêu dùng gánh chịu.
Má»—i năm, Việt Nam tiêu thụ khoảng 15 triệu m3 xăng dầu các loại, trong Ä‘ó có 70% là xăng dầu nháºp khẩu. Căn cứ vào tình hình thị trÆ°á»ng và theo Ä‘á» nghị của các DN đầu mối, Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng xác định và phân bổ hạn mức nháºp tối thiểu cho các DN đầu mối nháºp khẩu. Trong Ä‘ó, Petrolimex được giao nháºp khẩu khoảng hÆ¡n 60% tổng lượng xăng dầu nháºp khẩu của cả năm.
Theo bà Phan Thanh Hà, việc phân bổ chỉ tiêu nháºp khẩu tối thiểu Ä‘ã mặc nhiên trao cho Petrolimex quyá»n chi phối thị trÆ°á»ng, hạn chế cạnh tranh của các DN khác. Trong khi Ä‘ó, việc tính toán chi phí và lợi nhuáºn định mức của Bá»™ Tài chính dá»±a chủ yếu vào các thông số của DN này, chÆ°a phản ánh hết Ä‘iá»u kiện thị trÆ°á»ng của các DN đầu mối.
Thá»±c tế cho thấy trong thá»i gian 3 tháng được trao quyá»n định giá bán lẻ (2 tháng đầu năm 2010 và má»™t tháng gần Ä‘ây) theo Nghị định 84, chỉ có má»™t vài DN quyết định được giá bán, còn các DN khác phải thá»±c hiện theo.
| Trao đổi vá»›i phóng viên Báo NgÆ°á»i Lao Äá»™ng ngày 27-8, ông Nguyá»…n Tiến Thá»a, Cục trưởng Cục Quản lý giá - Bá»™ Tài chính, cho biết trong các đợt tăng giá xăng dầu gần Ä‘ây, Bá»™ Tài chính không có Ä‘á»™ng thái lùi thuế vì hiện tại, thuế nháºp khẩu xăng dầu Ä‘ang thấp hÆ¡n nhiá»u so vá»›i khung quy định. Nếu giá đầu vào má»›i tăng 3% - 4% nhÆ° gần Ä‘ây Ä‘ã lùi thuế là không Ä‘úng quy định của Nghị định 84”- ông Thá»a nói.
|
Nguồn tin:NLD
