Xăng dầu, loại hàng hóa Ä‘ang xảy ra tình trạng tạm nhập nhÆ°ng không tái xuất, gây rối loạn thị trường, thất thu ngân sách - ảnh: Ngọc Thắng

Tình trạng này không chỉ xảy ra vá»›i rác thải công nghiệp, linh kiện Ä‘iện tá»­, thá»±c phẩm Ä‘ông lạnh… mà còn lan sang mặt hàng thiết yếu nhÆ° xăng dầu, gây thiệt hại cho người tiêu dùng, phá hoại thị trường trong nÆ°á»›c.

Vào nhiều, ra ít

Chì Ä‘á»™c hại thế giá»›i cấm, linh kiện Ä‘iện tá»­ qua sá»­ dụng cÅ©ng cấm, lốp qua sá»­ dụng cấm... nhÆ°ng VN vẫn cho tạm nhập tái xuất    Thứ trưởng Bá»™ Tài chính Đỗ Hoàng Anh Tuấn

Qua thanh tra tại các địa bàn trọng Ä‘iểm trong vòng 3 tháng, Tổng cục Hải quan cho biết tại Hải Phòng, Lạng SÆ¡n, Quảng Ninh Ä‘ã phát hiện má»™t loạt container các loại phế phẩm nhÆ° vi mạch Ä‘iện tá»­, thá»±c phẩm… và cả xăng dầu Ä‘ã lọt qua cá»­a khẩu bằng con đường tạm nhập nhÆ°ng sau Ä‘ó không tái xuất theo quy định trong vòng 180 ngày. Số hàng này sau Ä‘ó len lỏi, luồn lách vào thị trường ná»™i địa, gây nguy hại cho người tiêu dùng.

Số liệu thu thập được cÅ©ng cho thấy kim ngạch tạm nhập tái xuất gia tăng nhanh và bất thường trong thời gian gần Ä‘ây. Cụ thể, nếu kim ngạch tạm nhập năm 2006 chỉ 1,3 tỉ USD thì đến năm 2011 Ä‘ã tăng lên đến 6,3 tỉ USD. Riêng 6 tháng đầu 2012, con số này Ä‘ã lên hÆ¡n 3,8 tỉ USD. Bá»™ Tài chính nhận định, chỉ trong vòng 5 năm, kim ngạch tạm nhập tăng gần 5 lần là hết sức bất thường, tạo rủi ro lá»›n đối vá»›i nền kinh tế.

Đặc biệt, chênh lệch giữa hai con số tạm nhập và tái xuất quá lá»›n cho thấy hàng hóa chÆ°a ra hoặc vào nhÆ°ng không ra. Có những năm nhÆ° 2007, hàng tạm nhập trị giá 1,7 tỉ USD nhÆ°ng xuất ra chỉ 120 triệu USD, năm 2010 vào 5 tỉ USD ra 4 tỉ USD.

Theo Thứ trưởng Bá»™ Tài chính Đỗ Hoàng Anh Tuấn, qua thanh tra các cá»­a khẩu trọng Ä‘iểm phát hiện có 1.010 lô hàng có hồ sÆ¡ tạm nhập trong thời hạn 180 ngày nhÆ°ng không thấy có hồ sÆ¡ tái xuất. “Đó là những dấu hiệu rủi ro rất cao, lô bé nhất 1 container, lá»›n thì vài chục container. Chúng tôi Ä‘ang làm rõ những lô hàng trên có xuất ra không hay quay vào phá hoại thị trường trong nÆ°á»›c” - ông Tuấn nói.

Nguyên nhân quan trọng để xảy ra tình trạng này, Bá»™ Tài chính thừa nhận, chủ yếu từ sÆ¡ hở trong cÆ¡ chế chính sách. Ví dụ, những mặt hàng quốc tế cấm hoặc hạn chế thì VN không cấm. Đặc biệt là rác thải Ä‘á»™c hại, linh kiện Ä‘iện tá»­ Ä‘ã qua sá»­ dụng rủi ro cao vẫn cho tạm nhập tái xuất. “Hàng công Æ°á»›c quốc tế cấm hoặc hạn chế mà VN không cấm trong tạm nhập tái xuất có phải sÆ¡ hở không. Chì Ä‘á»™c hại thế giá»›i cấm, linh kiện Ä‘iện tá»­ qua sá»­ dụng cÅ©ng cấm, lốp qua sá»­ dụng cấm… nhÆ°ng VN vẫn cho tạm nhập tái xuất”, ông Tuấn trăn trở.

CÅ©ng theo ông, bản chất của tạm nhập tái xuất gồm nhập và xuất, theo quốc tế 2 hoạt Ä‘á»™ng này phải được chứng từ hóa, phải có hợp đồng để quản lý, nhÆ°ng hiện tại quy định của VN chỉ cần má»™t hợp đồng tạm nhập mà không cần tái xuất, nên rất dá»… để các đối tượng qua mặt cÆ¡ quan chức năng, nhập vào nhÆ°ng không xuất ra.

Truy tìm hàng trăm container… lang thang

Lá»— hổng lá»›n nhất để nhiều DN lợi dụng là ở thời gian tạm nhập tái xuất 180 ngày theo quy định hiện hành. Ông Tuấn bức xúc nói: “Thời gian tạm nhập tái xuất 180 ngày là quá dài. Nếu thá»­ so sánh, trong Ä‘iều kiện bình thường hàng Ä‘i từ Hải Phòng lên tá»›i Móng Cái chỉ khoảng 200 km, cá»™ng thêm thời gian lÆ°u kho, lÆ°u bãi… cùng lắm vài ngày, nhÆ°ng quy định lại cho đến 180 ngày. Chắc là má»—i ngày hàng chỉ Ä‘i được hÆ¡n má»™t km? Thời gian này vô tình để những người kinh doanh không ngay thẳng làm hồ sÆ¡ đối phó vá»›i nhà nÆ°á»›c. Bên cạnh Ä‘ó, tại sao thế giá»›i quy định rõ tuyến đường phải Ä‘i, VN toàn Ä‘i tuyến khác? Thế giá»›i quy định rõ lÆ°u kho đầu vào đầu ra chịu giám sát chặt chẽ của nhà nÆ°á»›c, VN không có”.

Chính sá»± lỏng lẻo trên khiến má»™t loạt vụ vi phạm nghiêm trọng Ä‘ang liên tiếp xảy ra. Tổng cục Hải quan cho biết má»›i qua kiểm tra tại má»™t số Ä‘iểm chính nhÆ° Hải Phòng, Lạng SÆ¡n, Ä‘ã phát hiện 167/277 container được kiểm tra có vi phạm phải tịch thu.

Trong số này, 33 container hàng ná»™i tạng Ä‘ông lạnh, số còn lại là hàng cấm, ắc quy chì, rác thải... Ước tính có đến 500 - 600 container loại 40 feet có vi phạm Ä‘ang nằm trong ná»™i địa. “Hiện có hÆ¡n 600 container Ä‘ang lang thang Ä‘âu Ä‘ó mà các trinh sát của chúng tôi Ä‘ang truy tìm. Đặc biệt trong số này có 254 tấn đường ra khỏi cảng Hải Phòng từ tháng 4 nhÆ°ng không tái xuất, chúng tôi tìm được hàng Ä‘ã bị phá niêm phong.

Hiện số hàng này tập trung tại Lào Cai, chúng tôi Ä‘ang tiến hành kiểm tra, nếu Ä‘úng là đường và còn nguyên 254 tấn thì không cho tái xuất nữa vì Ä‘ã quá hạn, chủ hàng sẽ phải Ä‘óng thuế ngoài hạn ngạch để tiêu thụ ná»™i địa. Mức thuế này là rất cao, lên đến 80%. Nếu không đủ 254 tấn đường, Ä‘ã thẩm lậu bá»›t vào ná»™i địa hoặc trà trá»™n hàng khác thì sẽ phải khởi tố và truy cứu trách nhiệm” - ông Nguyá»…n Văn Cẩn, Phó tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan cho biết thêm.

Ông Đỗ Hoàng Anh Tuấn cÅ©ng Ä‘ang lo ngại tình trạng má»™t số DN dùng thủ Ä‘oạn này trục lợi cả mặt hàng xăng dầu. Dẫn chứng từ vụ buôn lậu 2.000 tấn vừa bị hải quan bắt cuối tháng 7, ông Tuấn cho biết, thủ Ä‘oạn của các đối tượng này tạm nhập tái xuất để tránh thuế. DN Campuchia mua xăng tại VN dÆ°á»›i hình thức tạm nhập sau Ä‘ó xuất sang Trung Quốc, nhÆ°ng sau Ä‘ó bán lại cho các đối tác tại VN để hưởng chênh lệch.

Ngay việc dùng VN làm trung gian để xuất xăng sang cho Trung Quốc cÅ©ng khiến lãnh đạo này rất bức xúc: “Nếu tạm nhập tái xuất sang cho Campuchia và Lào là những quốc gia chÆ°a có nhà máy lọc dầu còn hợp lý, chứ tạm nhập để xuất sang Trung Quốc rất Ä‘áng lo ngại. Có phải vì cảng của Trung Quốc kém, lạc hậu hay quãng đường Ä‘i có vấn đề phải vòng qua VN? Thá»±c tế, các DN mua xăng tạm nhập tại VN chở thẳng từ cảng VÅ©ng Áng đến Thanh Hóa rồi cho 7-8 tàu vào hút ra bán ngay thị trường ná»™i địa”.

Tàu Giang Châu, con tàu bán xăng cho Công ty Hoàng SÆ¡n - Ảnh: Phạm Hải Sâm

Nguồn tin: Thanhnien