Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng Ä‘á» xuất phải giảm biên Ä‘á»™ biến Ä‘á»™ng giá cÆ¡ sở làm căn cứ Ä‘iá»u chỉnh giá xăng dầu xuống mức 3%, 5%, 7%, hoặc quy theo giá trị tuyệt đối nhÆ° các mức 500 đồng, 500-1000 đồng và trên 1000 đồng/lít.
Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng vừa trình Chính phủ bản rà soát thá»±c hiện Nghị định 84 ban hành năm 2009 vá» cÆ¡ chế kinh doanh xăng dầu.
Ná»›i quyá»n tăng giá cho DN
Äây là má»™t trong các phÆ°Æ¡ng án sá»a đổi Nghị định 84 của Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng.
CÆ¡ quan này kiến nghị, 3 mốc biến Ä‘á»™ng giá cÆ¡ sở so vá»›i giá bán lẻ để làm căn cứ Ä‘iá»u chỉnh giá xăng dầu bán lẻ nên giảm xuống mức nhá» hÆ¡n nhÆ° là 3%, 5%, 7% thay vì các mốc 7%, từ 7-12% và trên 12% hiện nay. Cách thứ hai là Bá»™ Ä‘á» nghị nên quy biên Ä‘á»™ biến Ä‘á»™ng đầu vào vá» con số tuyệt đối. Ví dụ, chênh lệch 500 đồng/lít thì DN đầu mối được quyá»n tá»± quyết giá.
Nếu biến Ä‘á»™ng giá cÆ¡ sở chênh lệch từ 500- 1000 đồng/lít so vá»›i giá bán lẻ thì DN được quyết giá má»™t phần kết hợp vá»›i sá» dụng Quỹ bình ổn giá.
Nếu biến Ä‘á»™ng chênh lệch giá cÆ¡ sở lên tá»›i trên 1.000 đồng/lít so vá»›i giá bán lẻ thì việc Ä‘iá»u chỉnh giá của DN phải có ý kiến của Liên Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng- Tài chính hoặc thay đổi theo quyết định của Thủ tÆ°á»›ng.
Lý do cho Ä‘á» xuất trên là bởi Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng lo ngại vá» những khả năng "gây sốc" cho ná»n kinh tế nếu nhÆ° việc tăng giảm giá xăng dầu thá»±c hiện theo Ä‘úng các mốc biến Ä‘á»™ng hiện nay.
Theo Nghị định 84, trong phạm vi biến Ä‘á»™ng 7%, DN đầu mối được tá»± quyết giá xăng dầu. Khi biến Ä‘á»™ng giá cÆ¡ sở từ 7%-12% thì DN được Ä‘iá»u chỉnh giá má»™t phần kết hợp vá»›i việc sá» dụng Quỹ bình ổn để bù đắp. Khi biến Ä‘á»™ng giá cÆ¡ sở trên 12% thì Nhà nÆ°á»›c sẽ áp dụng các biện pháp bình ổn giá trÆ°á»›c khi cho Ä‘iá»u chỉnh giá.
Tuy nhiên, dá»±a trên mặt bằng giá xăng dầu hiện nay, khi quy các tá»· lệ phần trăm mức biến Ä‘á»™ng trên ra giá trị tuyệt đối thì con số sẽ rất lá»›n.
ÄÆ¡n cá» nhÆ° nếu tính tá»· lệ biến Ä‘á»™ng giá cÆ¡ sở tăng 7% so vá»›i giá bán lẻ hiện hành thì mức biến Ä‘á»™ng theo giá trị tuyệt đối lên tá»›i 1.500 đồng/lít. Vá»›i tá»· lệ 12%, con số biến Ä‘á»™ng tuyệt đối sẽ lên tá»›i 2.500 đồng/lít.
 |
Thá»i gian qua, chÆ°a khi nào giá xăng dầu trong nÆ°á»›c được Ä‘iá»u chỉnh Ä‘úng phạm vi biến Ä‘á»™ng trên. Hôm 1/8/201, DN tăng giá xăng lên 900 đồng/lít và 500 đồng/lít đối vá»›i các mặt hàng dầu, song nếu tính "kịch trần" phạm vi 7% thì mức "được tăng" của DN lên tá»›i hÆ¡n 1.400 đồng/lít xăng dầu, thấp nhất là 1.200 đồng/lít dầu madut.
Bám sát giá thế giá»›i, DN phải công khai
Má»™t Ä‘iểm nóng khiến dÆ° luáºn than phiá»n nhiá»u nhất là tính minh bạch, công khai và Ä‘á»™ lệch pha thÆ°á»ng xuyên diá»…n ra so vá»›i nhịp thị trÆ°á»ng thế giá»›i của thị trÆ°á»ng xăng dầu trong nÆ°á»›c.
Vá» Ä‘iểm này, Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng cÅ©ng thừa nháºn, chính việc quy định giá cÆ¡ sở bình quân 30 ngày hiện nay xét vá» yếu tố thị trÆ°á»ng Ä‘ã không phản ánh Ä‘úng, thÆ°á»ng có Ä‘á»™ trá»… so vá»›i giá thế giá»›i.
CÅ©ng vì lý do trên, Bá»™ Tài chính Ä‘á» xuất 3 phÆ°Æ¡ng án vá» tần suất Ä‘iá»u chỉnh giá. PhÆ°Æ¡ng án thứ nhất, quy định tính giá cÆ¡ sở bình quân theo chu kỳ 10 ngày thay vì 30 ngày hiện nay, tÆ°Æ¡ng ứng vá»›i tần suất Ä‘iá»u chỉnh giá hiện hành.
PhÆ°Æ¡ng án thứ 2 đổi lại là tần suất Ä‘iá»u chỉnh giá tăng lên từ 10 ngày hiện hành thành 30 ngày, tÆ°Æ¡ng ứng vá»›i số ngày dá»± trữ lÆ°u thông.
Theo Bá»™ Tài chính, phÆ°Æ¡ng án 1 và 2 Ä‘á»u có nguy cÆ¡ bị dÆ° luáºn phản ứng. PhÆ°Æ¡ng án 1 tuy sát diá»…n biến giá thế giá»›i hÆ¡n nhÆ°ng tần suất Ä‘iá»u chỉnh giá dày hÆ¡n. Khi giá trong nÆ°á»›c giảm nhanh theo giá thế giá»›i thì dÆ° luáºn ủng há»™ nhÆ°ng khi giá trong nÆ°á»›c tăng nhanh theo giá thế giá»›i thì dá»… bị dÆ° luáºn phản ứng.
Ở phÆ°Æ¡ng án 2, tuy phù hợp số ngày dá»± trữ lÆ°u thông nhÆ°ng lại tần suất Ä‘iá»u chỉnh giá kéo dài, tạo Ä‘á»™ trá»… lá»›n so vá»›i thị trÆ°á»ng thế giá»›i
PhÆ°Æ¡ng án thứ 3 được Bá»™ này Ä‘á» xuất chá»n là lấy chu kỳ tính giá bình quân và tần suất Ä‘iá»u chỉnh giá là 15 ngày, nhÆ° váºy sẽ hài hòa giữa số ngày dá»± trữ lÆ°u thông và tần suất Ä‘iá»u chỉnh giá hiện nay.
Tuy nhiên, Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng khuyến nghị, Nhà nÆ°á»›c vẫn bắt buá»™c các DN phải dá»± trữ xăng dầu trong lÆ°u thông đủ dùng 30 ngày để đảm bảo an ninh năng lượng. Do váºy, khi tính giá bình quân cÆ¡ sở ít hÆ¡n 30 ngày nhÆ° trên thì cần phải tính thêm phÆ°Æ¡ng án Nhà nÆ°á»›c bù đắp cho DN phần phát sinh chi phí cho số ngày dá»± trữ còn lại.
Bên cạnh Ä‘ó, để tăng cÆ°á»ng tính minh bạch, Bá»™ Tài chính Ä‘á» nghị đổi lại công thức tính giá cÆ¡ sở tách bạch giữa giá vốn và lợi nhuáºn định mức. Trong Ä‘ó, Bá»™ Ä‘Æ°a ra khái niệm má»›i là giá vốn cÆ¡ sở", là loại giá nhÆ° công thức tính giá hiện hành nhÆ°ng không bao gồm lợi nhuáºn định mức. Giá cÆ¡ sở xăng dầu sẽ bao gồm giá vốn cÆ¡ sở cá»™ng lợi nhuáºn định mức.
Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng kiến nghị phải bổ sung Nghị định 84 các yêu cầu má»›i vá» chế Ä‘á»™ công khai giá cÆ¡ sở. Theo Ä‘ó, Bá»™ Tài chính và các DN đầu mối cần đăng công khai giá cÆ¡ sở trên cổng thông tin Ä‘iện tá» của mình.
Nghị định 84 cần phải quy định thêm vá» chế Ä‘á»™, phÆ°Æ¡ng thức công khai giá cÆ¡ sở, cách tính giá cÆ¡ sở, kết quả tính toán, sá» dụng Quỹ bình ổn và kết quả kinh doanh của DN đầu mối.
