Ngày 29-3, má»™t ngày sau khi xăng tăng giá 1.430 đồng/lít, dÆ° luận cùng các chuyên gia kinh tế, các DN sản xuất Ä‘ã phản ứng về cách Ä‘iều hành giá của cÆ¡ quan quản lý. Bởi trong lúc giá thế giá»›i giảm nhẹ, giá trong nÆ°á»›c lại bị tăng.

Lý do chống buôn lậu không thuyết phục

Theo lý giải của Bá»™ Tài chính, má»™t trong những nguyên nhân cần tăng giá là do giá xăng trong nÆ°á»›c thấp hÆ¡n giá các nÆ°á»›c lân cận.

Má»™t chuyên gia kinh tế cho rằng cách lý giải trên khó tạo được sá»± đồng thuận của người dân. Việc chống buôn lậu là việc của cÆ¡ quan chức năng… chứ không thể bắt nền kinh tế, người dân chịu trận.

“Má»—i nÆ°á»›c có má»™t chính sách thuế, giá khác nhau. Vì vậy, không thể so sánh giá xăng của nÆ°á»›c này vá»›i nÆ°á»›c kia. Nếu chỉ vì giá xăng của Lào, Campuchia Ä‘ang cao hÆ¡n nÆ°á»›c ta nên phải tăng giá thì tại sao không so sánh ngược lại vá»›i các nÆ°á»›c có giá xăng thấp hÆ¡n nhÆ° Mỹ, Malaysia, Ai Cập…?. Điều quan trọng ở Ä‘ây là giá xăng mà DN thá»±c nhập đầu vào là bao nhiêu?” - vị này nói.

Ông Nguyá»…n Minh Phong, chuyên gia kinh tế, phân tích thêm: Cách Ä‘ây nhiều năm, có thời Ä‘iểm giá xăng của Ba Lan rẻ hÆ¡n so vá»›i Đức. Vì vậy, người dân Đức cÅ©ng sang Ba Lan để mua. Từ Ä‘ây, Ba Lan cÅ©ng chịu áp lá»±c và phải tăng giá. “Do Ä‘ó, phải thừa nhận là có những tác Ä‘á»™ng bên ngoài. Tuy nhiên, nếu công tác của hải quan tốt thì chắc chắn chúng ta không phải chọn phÆ°Æ¡ng án tăng giá. Tôi cho rằng việc tăng giá để tránh buôn lậu có thể chấp nhận được vá»›i má»™t Ä‘iều kiện, tăng giá này nhằm đảm bảo tăng nguồn thu ngân sách chứ không phải tăng để DN xăng dầu hưởng lợi”.

Khi tính giá xăng, ta luôn so sánh vá»›i các nÆ°á»›c cao hÆ¡n trong khi trong khu vá»±c vẫn có các nÆ°á»›c có giá thấp hÆ¡n nhiều. Ảnh: HTD

Ông Phong cÅ©ng bàn thêm: Mọi sá»± so sánh giá xăng vá»›i các nÆ°á»›c luôn khập khiá»…ng. Bởi má»—i nÆ°á»›c có chính sách giá khác nhau, ta không thể cứ chạy theo. Chẳng hạn, Indonesia má»—i năm cÅ©ng trợ giá cho xăng khoảng 34 tỉ USD/năm. Do Ä‘ó, giá xăng của nÆ°á»›c này rất thấp so vá»›i Việt Nam. Nếu ta so sánh ta vá»›i Lào, Campuchia thì người dân so sánh ngược lại ta vá»›i Indonesia, Nhà nÆ°á»›c tính sao?

“Đợt tăng giá này không ổn”

10 ngày qua, giá xăng A92 thành phẩm tại thị trường Singapore liên tục giảm nhẹ, trung bình ở mức 119 USD/thùng. Mức giá trung bình 30 ngày cÅ©ng dao Ä‘á»™ng khoảng 120-122 USD/thùng. NhÆ° vậy, vá»›i mức giá này, trÆ°á»›c thời Ä‘iểm tăng giá, khi DN của ta còn sá»­ dụng quỹ bình ổn (2.000 đồng/lít), DN Ä‘ã lãi gần 1.200 đồng/lít. Nếu quỹ bình ổn của DN nào Ä‘ã cạn thì tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng, DN lá»— 700-800 đồng/lít. NhÆ° vậy, vá»›i mức giá má»›i mà Bá»™ Tài chính cho phép DN tăng, ngoài mức lợi nhuận định mức 300 đồng/lít, nay DN còn lãi thêm khoảng 400 đồng/lít nữa.

Vậy nếu các DN lá»—, chuyện tăng giá không phải là vấn đề. Điều Ä‘áng bàn, theo các chuyên gia thì Ä‘ó là cách hành xá»­ “lạnh lùng” của cÆ¡ quan quản lý.

Chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh thẳng thắn: “Đợt tăng giá lần này tôi thấy có mấy vấn đề cần nói. Thứ nhất, tăng giá mà không hề có đề nghị tăng của công ty xăng dầu nào. Thứ hai, việc tăng giá là cách đẩy gánh nặng vào người dân mà liên bá»™ lại làm má»™t cách lạnh lùng, hành chính. Nếu tôn trọng người dân, ít nhất Bá»™ cÅ©ng phải trình bày quỹ bình ổn giá hiện nay là bao nhiêu và Ä‘ã chi hết bao nhiêu. Tôi cho rằng liên bá»™ Tài chính - Công ThÆ°Æ¡ng nên nói rõ”.

CÅ©ng theo ông Doanh, rõ ràng có lợi ích nhóm trong quỹ bình ổn. CÆ¡ quan quản lý Ä‘ã để DN xả quỹ bình ổn quá lá»›n, DN lá»— ít nhÆ°ng lại xả quỹ nhiều. “Khi Ä‘ã liên quan đến số tiền lá»›n nhÆ° vậy thì nên có kiểm toán, các hiệp há»™i vào giám sát vấn đề này” - ông Doanh đề nghị.

“Tôi đồng ý vá»›i ý kiến cần giải trình lại về việc sá»­ dụng quỹ bình ổn có Ä‘úng không? Quỹ có âm không? Tăng giá nhÆ° vậy thì bao lâu sẽ khôi phục quỹ bình ổn?” - TS Nguyá»…n Ngọc SÆ¡n, Trường ĐH Kinh tế-Luật, nói.

Ông Nguyá»…n Minh Phong, chuyên gia kinh tế, cÅ©ng cho rằng cần sòng phẳng nhìn nhận lại về cách Ä‘iều hành giá xăng trong thời gian qua. “Đáng lẽ lúc giá thế giá»›i tăng thì Nhà nÆ°á»›c nên cho tăng giá, khi Ä‘ó người dân dù muốn hay không vẫn thoải mái. NhÆ°ng cÆ¡ quan quản lý lại níu lại giá bằng quỹ bình ổn. Giờ hết quỹ thì lại lục tục cho tăng giá trong khi xu hÆ°á»›ng giá thế giá»›i Ä‘ang giảm nhẹ. Vì vậy, thời Ä‘iểm này, người dân rất dá»… cho rằng Nhà nÆ°á»›c Ä‘ang cố tình cho tăng giá” - ông Phong nói.