Sau khi lập ká»· lục cao trong lịch sá»­ là 147,27 USD/thùng vào năm 2008, giá dầu Ä‘ã giảm xuống mức thấp nhất của năm 2009, chỉ 32,70 USD/thùng vào ngày 20/1/2009 và đạt trung bình 62 USD/thùng trong cả năm qua.

Việc nhu cầu giảm mạnh do suy thoái kinh tế là nguyên nhân chính khiến giá dầu giảm vào ná»­a đầu năm 2009. Tuy nhiên, kinh tế hồi phục Ä‘ã kéo dầu tăng giá trở lại. Mức cao ká»· lục của năm 2009 là 82 USD/thùng đạt được vào ngày 21/10/2009.

Dầu mỏ Ä‘ã tăng giá 77% trong năm 2009 và là mức tăng cao nhất trong vòng má»™t thập ká»· nay, do Tổ chức các nÆ°á»›c Xuất khẩu Dầu mỏ (OPEC) cắt giảm sản lượng, dá»± báo dá»± trữ dầu của Mỹ giảm và xung Ä‘á»™t ở Iran gây lo ngại sẽ gián Ä‘oạn nguồn cung. Trong vòng má»™t thập ká»· qua, giá dầu mỏ Ä‘ã tăng gấp 3 lần.

Giá dầu thô ngọt nhẹ tại New York trung bình trong quý IV/2009 là 74,90 USD/thùng, cao hÆ¡n mức 73,70 USD/thùng dá»± báo trÆ°á»›c Ä‘ó. Giá dầu thô ngọt nhẹ Ä‘ã tăng lên 82 USD/thùng vào tháng 10/2009, sau Ä‘ó giảm trở lại 70 USD/thùng vào tháng 11 do đồng USD tăng giá và nguồn cung dÆ° thừa trên toàn cầu. Tính trung bình năm 2009, giá dầu thô đạt 63,10 USD/thùng, cÅ©ng cao hÆ¡n mức 60,80 USD/thùng mà các nhà phân tích dá»± báo hồi tháng 11.

Đầu năm 2009, dầu thô Ä‘ã có lúc giảm xuống chỉ khoảng 30 USD/thùng. Ngày 30/12/2009, giá dầu thô ngọt nhẹ kỳ hạn tháng 2/2010 tại New York tăng 0,4% đạt 79,19 USD/thùng, mức cao nhất kể từ ngày 18/11/2009, trong khi giá tại London ở mức 79,19 USD/thùng. Chỉ trong 5 phiên giao dịch trÆ°á»›c Ä‘ó, giá dầu Ä‘ã tăng 8,8%. Mặc dù tăng mạnh, song giá dầu vào cuối năm 2009 cÅ©ng chỉ bằng má»™t ná»­a mức đỉnh cao của năm trÆ°á»›c Ä‘ó.

Kinh tế phục hồi chậm là yếu tố cản trở tốc Ä‘á»™ phục hồi nhu cầu và giữ giá dầu ở mức thấp, mặc dù sản lượng dầu bắt đầu tăng nhẹ từ quí 3/2009 kể từ mùa thu năm 2008, phần lá»›n các công ty dầu lá»­a đều thua lá»—. Trong quí 3, thu nhập ròng của tập Ä‘oàn dầu lá»­a lá»›n nhất thế giá»›i Exxon Mobil chỉ đạt 4,73 tỉ USD, giảm trên 68% so cùng kỳ năm trÆ°á»›c; công ty dầu lá»­a lá»›n nhất châu Âu Shell cÅ©ng báo cáo giảm 73% thu nhập ròng so cùng kỳ năm trÆ°á»›c xuống còn 2,99 tỉ USD và Ä‘ã phải cắt giảm 5.000 lao Ä‘á»™ng; lợi nhuận của công ty khí đốt Eni (Italia) giảm 58%.

Mặc dù kinh tế thế giá»›i Ä‘ã thoát khỏi khủng hoảng, nhÆ°ng tốc Ä‘á»™ phục hồi chậm chạp và chÆ°a chắc chắn, làm tăng mối lo âu của các doanh nghiệp và chính phủ.

Sau những thiệt hại lá»›n lao do khủng hoảng gây ra, nhiều nhà đầu tÆ° thận trọng trong việc tái đầu tÆ° trở lại sản xuất kinh doanh, ảnh hưởng đến khả năng tạo việc làm và hậu quả là nhu cầu chi tiêu yếu á»›t, việc Ä‘Æ°a ra các gói há»— trợ kinh tế vì thế không đạt hiệu quả mong muốn, thậm chí làm trầm trọng thêm tình trạng thâm hụt ngân sách. Điều này buá»™c các chính phủ phải Ä‘ánh giá lại hiệu quả chi tiêu ngân sách và tìm biện pháp thu hồi dần những khoản há»— trợ, Ä‘ây là việc làm cần thiết nhằm đảm bảo mục tiêu ổn định và tăng trưởng trong dài hạn mặc dù có thể làm chậm tốc Ä‘á»™ phục hồi kinh tế trong ngắn hạn, trong Ä‘ó tạo thêm việc làm để kiềm chế tỉ lệ thất nghiệp ở mức thấp cho phép là mục tiêu Æ°u tiên hàng đầu. Vì thế, năm 2010 kinh tế thế giá»›i còn khó khăn và chỉ tăng trưởng thấp, mặc dù khá hÆ¡n năm 2009.

CÅ©ng do triển vọng hồi phục chÆ°a chắc chắn nên các công ty dầu lá»­a thế giá»›i đều không kỳ vọng vào sá»± phục hồi nhanh chóng trong giai Ä‘oạn ngắn hạn hoặc trung hạn, có kế hoạch giảm chi phí bằng cách giảm sản lượng và lao Ä‘á»™ng trong thời gian 12-18 tháng tá»›i. Nhìn chung, thị trường dầu mỏ còn tập trung vào sá»± vận Ä‘á»™ng của USD và thị trường chứng khoán. Giá dầu giảm và nhu cầu tiêu dùng tăng chậm cÅ©ng tác Ä‘á»™ng làm giảm mặt bằng giá cả nói chung, Ä‘iển hình là tại các nÆ°á»›c EU vá»›i mức lạm phát âm liên tiếp trong 5 tháng cho đến hết tháng 10/2009. Số liệu thống kê cuối tháng 12 cho thấy, lạm phát tại các nÆ°á»›c EU sẽ đạt 0,4% trong quí 4 và 0,1% trong quí 1/2010. Trong bối cảnh Ä‘ó, các công ty dầu lá»­a đều cắt giảm sản lượng để tránh tình trạng giá dầu giảm sâu khi kinh tế thế giá»›i bị suy thoái trầm trọng. Nhờ Ä‘ó, từ cuối năm 2008, các nÆ°á»›c OPEC không phải Ä‘iều chỉnh lượng dầu khai thác do giá dầu vẫn ổn định trên mức 70 USD/thùng.

Vì những lý do nêu trên, báo cáo Há»™i nghị bá»™ trưởng các nÆ°á»›c xuất khẩu dầu mỏ OPEC tổ chức tại Luanda (Ä‚ngola) vào ngày 22/12 cho rằng, các nÆ°á»›c OPEC tiếp tục duy trì công suất dầu khai thác hiện hành hoặc thấp hÆ¡n do giá dầu Ä‘ang dao Ä‘á»™ng quanh mức phù hợp và lượng dầu tồn kho còn nhiều. Các nÆ°á»›c OPEC không đề ra mục tiêu chính thức về giá dầu, nhÆ°ng má»™t số nÆ°á»›c nhÆ° Arập Xê út Ä‘Æ°a ra mức giá 75 USD/thùng là thích hợp cho tÆ°Æ¡ng quan cung cầu.

Theo số liệu thống kê, nhu cầu dầu trong năm 2009 Ä‘ã tăng 67% sau khi giảm 54% năm 2008 do triển vọng phục hồi kinh tế. Trong Ä‘ó, Ä‘á»™ng lá»±c chủ yếu là nhu cầu tại Mỹ Ä‘ã tăng từ đầu tháng 12, Ä‘Æ°a giá dầu vượt ngưỡng 75 USD/ thùng do sản lượng dầu và dầu dá»± trữ tại quốc gia này giảm, nhÆ°ng báo hiệu là trung tâm suy thoái (nÆ°á»›c Mỹ) Ä‘ã ổn định dần. Tuy nhiên, nhiều bá»™ trưởng OPEC cho rằng, nhu cầu dầu hiện nay tăng là do tác Ä‘á»™ng của mùa Ä‘ông sắp tá»›i (cÅ©ng nhÆ° những năm trÆ°á»›c), nhÆ°ng sau sẽ chỉ tăng chậm.

Năm 2010, nhu cầu dầu mỏ sẽ hồi phục vững chắc, dẫn đầu là các nền kinh tế Ä‘ang nổi. Tuy nhiên, mức tăng nhu cầu sẽ được Ä‘áp ứng má»™t phần từ kho dá»± trữ, làm trì hoãn xu hÆ°á»›ng giá tăng mạnh tá»›i cuối năm 2010.

Các nhà phân tích dá»± báo giá dầu thô ngọt nhẹ trung bình trong quý I/2010 sẽ ở mức 73,30 USD/thùng, giảm so vá»›i mức trung bình 74,90 USD/thùng của quý IV/2009, sau Ä‘ó sẽ tăng mạnh dần vào những quý tiếp theo.

Kết quả cuá»™c phỏng vấn ở các thÆ°Æ¡ng gia và các nhà phân tích hàng đầu thế giá»›i do hãng tin Reuters vừa tiến hành cho thấy giá dầu thô trung bình năm 2010 sẽ ở mức 76,40 USD/thùng, cao hÆ¡n so vá»›i mức 65,95 USD/thùng dá»± báo hồi tháng 4, nhờ kinh tế thế giá»›i hồi phục vững vàng, khiến khoảng cách giữa cung và cầu hẹp dần lại. Thị trường dầu mỏ thế giá»›i sắp bÆ°á»›c vào giai Ä‘oạn cầu vượt cung; Giá trung bình năm 2011 sẽ là 82,70 USD/thùng.

Trên cÆ¡ sở dá»± báo kinh tế toàn cầu sẽ tăng 4% trong năm tá»›i và nhu cầu dầu sẽ tăng 2%, tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng 1,5 triệu thùng/ngày, cung chắc chắn sẽ vượt cầu trên thị trường này vào năm tá»›i. Dá»± báo lượng cung thiếu sẽ vào khoảng 0,5 đến 1 triệu thùng/ngày, và các nÆ°á»›c sản xuất sẽ tăng sản lượng để Ä‘áp ứng nhu cầu.

Sau hai năm giảm mạnh, nhu cầu dầu thế giá»›i sắp tăng trở lại. Theo OPEC, nhu cầu dầu thế giá»›i năm 2010 sẽ đạt trung bình 85,13 triệu thùng/ngày khi kinh tế thế giá»›i hồi phục.

Trong bối cảnh Ä‘ó, các nÆ°á»›c sản xuất sẽ tăng cường bÆ¡m dầu ra thị trường trong năm 2010 khi kinh tế thế giá»›i hồi phục.

CÆ¡ quan Năng lượng Quốc tế (EIA) dá»± báo giá dầu trung bình trong năm 2010 sẽ ở mức 80 USD/thùng, tăng nhẹ lên 84 USD/thùng vào năm 2011.

Thị trường dầu mỏ thế giá»›i sẽ khan hiếm dần trong năm 2010 và 2011, trong bối cảnh kinh tế thế giá»›i tiếp tục hồi phục.

IEA cÅ©ng nhận định rằng nhu cầu dầu mỏ trên thế giá»›i trong năm 2010 sẽ tăng nhanh hÆ¡n dá»± báo trÆ°á»›c Ä‘ây do hoạt Ä‘á»™ng kinh tế toàn cầu gia tăng. Trong báo cáo công bố vào cuối năm 2009, IEA cho biết, nhu cầu dầu thô trên thế giá»›i sẽ lên tá»›i 86,3 triệu thùng/ngày trong năm 2010, tăng 1,7% so vá»›i năm 2009. IEA nhấn mạnh phần lá»›n dá»± báo nhu cầu dầu mỏ tăng trong năm 2010 là ở các nÆ°á»›c Ä‘ang phát triển, song mức tiêu thụ dầu mỏ ở các nÆ°á»›c công nghiệp hóa dá»± kiến cÅ©ng sẽ tăng, đặc biệt ở khu vá»±c Thái Bình DÆ°Æ¡ng.

EIA dá»± báo nhu cầu dầu mỏ thế giá»›i sẽ tăng 1,47 triệu thùng/ngày lên 86,65 triệu thùng/ngày vào năm 2011, được kích thích bởi tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ không chỉ ở những nền kinh tế Ä‘ang nổi mà cả các nÆ°á»›c công nghiệp hoá. Kịch bản này được EIA Ä‘Æ°a ra dá»±a trên cÆ¡ sở dá»± báo tổng sản phẩm quốc ná»™i thế giá»›i sẽ tăng 3,7% trong năm 2011.

Ở các nÆ°á»›c Ä‘ang phát triển, nhu cầu dầu sẽ tăng sá»›m, ngay trong năm nay, trong khi ở những nÆ°á»›c giàu hÆ¡n, hiện tượng này đến muá»™n hÆ¡n, vào năm 2011, song vá»›i tốc Ä‘á»™ khá mạnh nhờ các Ä‘iều kiện kinh tế được cải thiện.

EIA dá»± báo tăng tưởng kinh tế ở các nÆ°á»›c công nghiệp sẽ gấp 2 lần trong năm 2011, đạt 2,7%, so vá»›i 1,2% năm 2010.

Nhu cầu ở Mỹ được dá»± báo là sẽ tăng lên 19,11 triệu thùng/ngày trong năm 2011, cao hÆ¡n 216.000 thùng/ngày năm 2010.

Trong báo cáo má»›i nhất này, EIA Ä‘ã Ä‘iều chỉnh giảm dá»± báo về mức tăng tiêu thụ dầu mỏ toàn cầu năm nay xuống 1,08 triệu thùng/ngày so vá»›i năm 2009. Má»™t tháng trÆ°á»›c Ä‘ây, họ Ä‘Æ°a ra con số là 1,1 triệu thùng/ngày.

Dá»± báo về mức tăng tiêu thụ dầu mỏ của Mỹ năm 2010 cÅ©ng được Ä‘iều chỉnh giảm xuống 211.000 thùng/ngày, so vá»›i 270.000 thùng/ngày Ä‘Æ°a ra trÆ°á»›c Ä‘ây.

Tổ chức Các nÆ°á»›c Xuất khẩu Dầu mỏ thế giá»›i (OPEC) - sản xuất khoảng 40% sản lượng dầu thế giá»›i - dá»± kiến các nÆ°á»›c thành viên sẽ tăng sản lượng lên 28,61 triệu thùng/ngày trong năm 2010 để thoả mãn nhu cầu. Sản lượng của các nÆ°á»›c ngoài OPEC trong năm 2010 cÅ©ng sẽ tăng lên 51,27 triệu thùng/ngày.

Tuy nhiên vào năm 2011, OPEC có thể sẽ tăng thị phần trong tổng cung dầu mỏ toàn cầu lên mức 42% bởi tốc Ä‘á»™ tăng sản lượng ở các nÆ°á»›c ngoài OPEC chậm lại. Năm 2009, thị phần của OPEC là 40%, so vá»›i 38% năm 2003.

Bắt đầu từ năm 2011, thế giá»›i sẽ phải phụ thuá»™c nhiều hÆ¡n vào dầu mỏ của OPEC bởi tổng sản lượng của các nÆ°á»›c ngoài OPEC giảm dần. Dá»± báo các nÆ°á»›c không thuá»™c OPEC sẽ sản xuất 50,57 triệu thùng/ngày trong năm nay. Sản lượng của nhóm này năm 2009 tăng 630.000 thùng/ngày so vá»›i năm trÆ°á»›c Ä‘ó, song sẽ chỉ tăng 420.000 thùng/ngày vào năm 2010, sau Ä‘ó giảm 140.000 thùng/ngày vào năm 2011.

Sản lượng tăng ở các nÆ°á»›c ngoài OPEC năm nay sẽ đến từ những dá»± án má»›i ở Brazil, Mỹ và các nÆ°á»›c thuá»™c Liên xô cÅ© là Azerbaijan và Kazakhstan, bù lại cho sản lượng giảm ở Mêhicô, Anh và Nauy.

vinanet