Tại há»™i thảo diá»…n ra cách Ä‘ây 12 tháng, dÆ° luận từng Ä‘ánh giá cao quyết tâm của Bá»™ trưởng Tài chính khi yêu cầu doanh nghiệp phải chia sẻ gánh nặng giá cả vá»›i Nhà nÆ°á»›c và người dân, đồng thời cÅ©ng tôn trọng quan Ä‘iểm của đại diện Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng khi cho rằng “không để gãy nguồn cung” là mục tiêu quan trọng. Cuá»™c đối thoại giữa lãnh đạo các bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng, Tài chính và nhóm các doanh nghiệp đầu mối khép lại cùng kỳ vọng về má»™t cÆ¡ chế hợp tác - giám sát lẫn nhau giữa các cÆ¡ quan quản lý nhằm lành mạnh hóa thị trường xăng dầu, vốn được xem là mạch máu của nền kinh tế.

Bài toán giá cả và cung cầu xăng dầu dường nhÆ° vẫn rất xa nhau. Ảnh minh họa: Hoàng Hà

Sau những cái bắt tay, cÆ¡ quan nào cÅ©ng gắng “làm tròn trách nhiệm". Bá»™ Tài chính Ä‘iều hành giá, Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng quản lý ngành dọc đối vá»›i doanh nghiệp, đảm bảo nguồn cung trong khi Bá»™ Khoa học & Công nghệ chịu trách nhiệm giám sát về chất lượng xăng dầu... Thế nhÆ°ng khi thị trường diá»…n biến phức tạp, người tiêu dùng cần sá»± chia sẻ, doanh nghiệp cần má»™t thông Ä‘iệp để an tâm, thì giải pháp toàn diện vẫn là má»™t ẩn số khó tìm.

Suốt má»™t năm, những thất thường của thị trường năng lượng quốc tế cùng vá»›i cÆ¡ chế Ä‘iều hành nói trên Ä‘ã khiến giá bán lẻ xăng dầu trong nÆ°á»›c “nhảy múa” hÆ¡n chục lần. Người tiêu dùng chÆ°a kịp dá»… thở vá»›i 5 lần giảm liên tiếp, thì hÆ¡n má»™t tháng trở lại Ä‘ây, lại chóng mặt vá»›i 4 đợt tăng giá liên tiếp. Giá bán lẻ xăng RON 92 hiện nay, 23.650 đồng má»™t lít, Ä‘ã gần quay về mức ká»· lục 23.800 đồng của ngày 20/4, gần nhÆ° xóa mọi ná»— lá»±c "bình ổn" trÆ°á»›c Ä‘ó.

Chịu nhiều áp lá»±c nhất trong những lần tăng giá có lẽ là Bá»™ Tài chính. Tiếng là Ä‘iều hành "liên Bá»™", cứ má»—i lần Ä‘iều chỉnh, dù là giai Ä‘oạn Nhà nÆ°á»›c định trÆ°á»›c Ä‘ây hay trao phần nào quyền tá»± chủ cho doanh nghiệp hiện nay, thì người "gật đầu" cuối cÅ©ng vẫn là ngành tài chính. Áp lá»±c từ dÆ° luận, từ người tiêu dùng, từ doanh nghiệp và cả gánh nặng ngân sách Ä‘Æ°Æ¡ng nhiên sẽ Ä‘è nặng lên cÆ¡ quan này.

Cách tiếp cận bài toán xăng dầu của ngành tài chính, dù sao Ä‘i nữa, vẫn chỉ nằm ở khía cạnh giá. Giá thế giá»›i leo thang, doanh nghiệp được xác định lá»—, tham khảo ý kiến các cÆ¡ quan khác, Bá»™ sẽ Ä‘Æ°a ra phÆ°Æ¡ng án xá»­ lý giá theo nguyên tắc "cân đối lợi ích 3 bên: Nhà nÆ°á»›c, doanh nghiệp, người tiêu dùng”. Gần Ä‘ây nhất, vai trò Ä‘iều tiết của cÆ¡ quan quản lý được thể hiện ở việc cho phép nâng mức sá»­ dụng quỹ bình ổn giá lên 300 đồng, 500 đồng, rồi yêu cầu doanh nghiệp không tính lợi nhuận định mức 300 đồng vào giá thành xăng... Theo Cục trưởng Cục Quản lý giá - Nguyá»…n Tiến Thỏa, chính những Ä‘iều chỉnh hÆ°á»›ng tá»›i người tiêu dùng này Ä‘ã giúp giá xăng, lẽ ra phải tăng hÆ¡n 1.400 đồng, nay chỉ còn khoảng 650 đồng trong lần tăng ngày 28/8.

Người tiêu dùng vẫn mong sá»± chia sẻ lá»›n hÆ¡n thế, khi mà các khoản thuế, phí hiện Ä‘ang làm giá thành xăng dầu trong nÆ°á»›c bị Ä‘á»™i lên gần 40%. Chuyện lá»— giả, lá»— thật của các doanh nghiệp cÅ©ng gây nhiều bức xúc và chÆ°a rõ lá»— lãi ra sao, kể từ khi có quyền Ä‘òi tăng giá, nhiều cây xăng cứ đến hẹn 10 ngày lại "mất Ä‘iện" hoặc "hết xăng".

Diá»…n biến giá xăng dầu từ đầu năm 2011. Số liệu: Petrolimex

Câu hỏi đầu tiên được lãnh đạo Bá»™ Tài chính cÅ©ng nhÆ° nhiều chuyên gia trong ngành giải thích rằng trong 3 loại thuế chính Ä‘ánh vào xăng dầu hiện nay (VAT, tiêu thụ đặc biệt và thuế nhập khẩu), 2 loại đầu không không thuá»™c thẩm quyền Ä‘iều chỉnh trá»±c tiếp của Bá»™ và cÅ©ng Ä‘ang được thu theo thông lệ quốc tế. Trong khi Ä‘ó, thuế nhập khẩu hiện ở mức 12%, cÅ©ng má»›i được Ä‘iều chỉnh sau hÆ¡n má»™t năm duy trì ở 0%.

"NhÆ° vậy, Nhà nÆ°á»›c cÅ©ng Ä‘ã thể hiện sá»± chia sẻ vá»›i người tiêu dùng khi khó khăn. Nếu ở Ä‘iều kiện thông thường, thuế nhập khẩu xăng dầu phải được thu ở barem 20%", má»™t lãnh đạo Bá»™ cho biết.

Vá»›i câu hỏi thứ 2, Cục trưởng Cục Quản lý giá thừa nhận kiểm tra tình trạng găm hàng của doanh nghiệp là không dá»… bởi phải có Ä‘iều tra, so sánh dá»±a trên số liệu mua bán hàng ngày của từng cây xăng. Thêm vào Ä‘ó, theo các chuyên gia, vá»›i cÆ¡ chế hiện hành thì trách nhiệm chính trong việc quản lý hoạt Ä‘á»™ng của doanh nghiệp lại không nằm ở Bá»™ Tài chính, mà phụ thuá»™c phần lá»›n ở Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng.

Về phần mình, Ä‘ã hÆ¡n má»™t lần các đại diện của ngành Công ThÆ°Æ¡ng khẳng định trách nhiệm chính của Bá»™ trong lÄ©nh vá»±c này là “Ä‘áº£m bảo cho hÆ¡n 80 triệu người dân có đủ xăng dầu để dùng”. Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nÆ°á»›c – Võ Văn Quyền, trong cuá»™c trả lời báo chí cuối tháng 8 cÅ©ng khẳng định “nguồn cung xăng dầu hiện không thiếu”. Được đảm bảo nhÆ° vậy nhÆ°ng cứ đến ngày cận kề Ä‘iều chỉnh giá, người tiêu dùng từ Bắc chí Nam lại phải chứng kiến hàng loạt cây xăng vá»›i dấu hiệu găm hàng. Đợt “tổng kiểm tra” gần Ä‘ây nhất của cÆ¡ quan chức năng chỉ phát hiện được 2 trường hợp “thá»±c sá»± vi phạm” trong số những cây xăng này.

Theo Tổng cục Thống kê, tổng mức vận tải người và dịch vụ - hàng hóa đều tăng khoảng 10% trong 8 tháng đầu năm 2012 (theo Tổng cục Thống kê). Trong khi Ä‘ó, theo Tổng cục Hải quan, nhập khẩu xăng dầu 8 tháng chỉ đạt 6,56 triệu tấn, tÆ°Æ¡ng đường gần 6,33 tá»· USD, giảm lần lượt 12,3% và 7% so vá»›i cùng kỳ năm ngoái. Nguyên nhân được chỉ ra là do các doanh nghiệp dè dặt nhập khẩu trong bối cảnh giá thế giá»›i biến Ä‘á»™ng mạnh, còn mức bán lẻ trong nÆ°á»›c chÆ°a thể Ä‘iều chỉnh theo.

Trong hÆ¡n 2 tháng giữa năm, Nhà máy lọc dầu Dung Quất phải nghỉ bảo dưỡng, cÅ©ng là thời gian thị trường xăng dầu ná»™i địa biến Ä‘á»™ng mạnh nhất.

Nguồn tin: Vnexpress