Khi Aramco niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán Tadawul ở Riyadh, nhiều người đã ca ngợi động thái này là sự kiện niêm yết của thập kỷ và đặt cược vào việc liệu công ty có thể ngay lập tức đạt được vị thế vốn hóa thị trường hàng đầu hay không. Sáu năm sau, Aramco đã trở thành một nỗi thất vọng - vì giá dầu.
Người ta có thể bào chữa cho rằng tháng 12 năm 2019 có lẽ không phải là thời điểm tốt nhất để niêm yết một công ty dầu mỏ lớn, nhưng điều đó chỉ rõ ràng khi nhìn lại, sau khi các lệnh phong tỏa do Covid năm 2020 đã phá hủy nhu cầu dầu thô, khiến giá dầu lao dốc thảm hại. Tuy nhiên, sự phục hồi nhu cầu sau khi các lệnh phong tỏa kết thúc chắc chắn đã mang lại lợi thế cho tất cả những người tham gia vào ngành dầu mỏ. Aramco cũng không phải là ngoại lệ, cho đến năm 2023.
Tháng 11 năm 2019, Aramco niêm yết 1,7% cổ phiếu trên sàn Tadawul. Công ty đã huy động được 29,4 tỷ đô la từ đợt niêm yết này, nâng vốn hóa thị trường của công ty lên 1,7 nghìn tỷ đô la. Các nhà đầu tư nước ngoài rất ít ỏi trong số những người mua cổ phiếu Aramco trong những ngày đầu đó. Sau đó, có những báo cáo về việc niêm yết lần thứ hai ở nước ngoài, chính xác là để thu hút một số cổ đông nước ngoài, nhưng những kế hoạch đó đã không bao giờ thành hiện thực.
Giờ đây, cây bút Javier Blas của Bloomberg viết rằng cổ phiếu của Aramco đã giảm xuống mức thấp nhất trong 5 năm và không có gì đáng tự hào về lợi nhuận cho cổ đông. Đối với Aramco, tỷ lệ lợi nhuận kể từ khi niêm yết chỉ đạt tổng cộng 16%, Blas viết, thậm chí còn tệ hơn cả tập đoàn dầu khí nhà nước Rosneft của Nga đang bị trừng phạt nặng nề, chưa kể đến các siêu tập đoàn tư nhân, với tỷ lệ lợi nhuận trên 50% của Exxon, Shell và Chevron.
Thật vậy, thời thế không mấy thuận lợi cho gã khổng lồ dầu mỏ Saudi Arabia. Giá dầu thấp dai dẳng, bị kéo xuống bởi hàng loạt dự báo liên tục cho rằng tăng trưởng nhu cầu sắp suy yếu, lụi tàn và chết yểu trong vòng chưa đầy 5 năm, là nguyên nhân dìm giá cổ phiếu. Những bằng chứng thực tế cho thấy nhu cầu yếu đi, khi cơn khát dầu mỏ của Trung Quốc lắng xuống, cũng đã gây áp lực lên cổ phiếu. Tuy nhiên, có thể lập luận rằng lý do lớn nhất dẫn đến hiệu suất kém hơn dự kiến của Aramco là kế hoạch chi tiêu đầy tham vọng của các cổ đông lớn.
Khi Aramco chuẩn bị niêm yết, Thái tử Mohammed đã đặt ra mục tiêu: 2 nghìn tỷ đô la. Đó là mức định giá mà ông muốn có được cho công ty dầu mỏ quốc doanh Saudi Arabia bởi vì ông có những kế hoạch lớn nhằm đa dạng hóa nền kinh tế Saudi Arabia, thoát khỏi sự phụ thuộc quá lớn vào nguồn thu từ xuất khẩu dầu mỏ. Hiện tại, quỹ đầu tư quốc gia Saudi Arabia đã phải ghi giảm 8 tỷ đô la cho những kế hoạch lớn này vì không còn đủ khả năng chi tiêu quá nhiều cho chúng nữa - do giá dầu thấp.
Công bằng mà nói, nền kinh tế Saudi Arabia đã và đang đa dạng hóa. GDP phi dầu mỏ của nước này đang trên đà tăng trưởng ổn định, với các ngành công nghiệp phi dầu mỏ đóng góp 39% vào GDP của đất nước vào năm 2024. Các dự án đa dạng hóa đầu tư lớn, đáng chú ý nhất là thành phố thông minh Neom trị giá 500 tỷ đô la, đang gặp khó khăn trong việc đạt được tiến triển. Và chúng đã trở thành gánh nặng cho Aramco.
Đó có thể là một lý do khiến các nhà đầu tư nước ngoài quyết định tránh xa cổ phiếu Aramco. Mặc dù có chi phí sản xuất thấp nhất thế giới, công ty Saudi Arabia này có điểm hòa vốn khá cao do vai trò là "con bò sữa" của chính phủ Saudi Arabia. Trên thực tế, Aramco được cho là đã phải vay nợ để có thể tiếp tục trả cổ tức trong năm nay. Lợi nhuận của công ty đã giảm 20% trong quý II do giá dầu thấp hơn và chi phí hoạt động cũng tăng cao.
“Chiến lược dài hạn của chúng tôi phù hợp với niềm tin rằng hydrocarbon sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng trên thị trường năng lượng và hóa chất toàn cầu, và chúng tôi sẵn sàng đóng góp vào việc đáp ứng nhu cầu của khách hàng trong ngắn và dài hạn”, Tổng giám đốc điều hành Aramco, Amin Nasser, phát biểu tại buổi công bố kết quả kinh doanh quý 2. Điều này rất có thể xảy ra. Tuy nhiên, trong ngắn hạn, chính phủ Saudi Arabia có thể phải điều chỉnh lại kế hoạch chi tiêu.
Nguồn tin: xangdau.net
