Khi Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump tuyên bố sẽ đưa ra một "tuyên bố quan trọng" về Nga, điều này đã dẫn đến suy đoán rằng ông có thể sẽ sử dụng gần 4 tỷ đô la viện trợ quân sự chưa sử dụng của Hoa Kỳ cho Ukraine hoặc cuối cùng sẽ áp đặt các lệnh trừng phạt đối với Moscow và các đối tác thương mại lớn của nước này.
Nhưng thay vào đó, Trump tuyên bố rằng các thành viên NATO sẽ gửi các vũ khí hiện có như hệ thống tên lửa Patriot đến Ukraine và bù đắp bằng cách mua các vũ khí mới từ Hoa Kỳ.
Tổng Thư ký NATO Mark Rutte, người đã cùng Trump đến Nhà Trắng để công bố thông báo ngày 14 tháng 7, cho biết số vũ khí được chuyển đến Ukraine sẽ lên tới hàng tỷ đô la, nhưng cả hai không cung cấp thêm chi tiết về vũ khí hoặc thời gian.
Tờ Wall Street Journal, dẫn lời hai nguồn tin thân cận với chiến lược này, đưa tin gói vũ khí cho Ukraine có thể trị giá 10 tỷ đô la.
"Thông báo quan trọng" mà ông hứa hẹn cho thấy Trump đã thay đổi lập trường về vũ khí cho Ukraine.
Nhưng đối với Tổng thống Nga Vladimir Putin, Trump dường như không muốn làm điều tương tự.
Trump đã cho Nga - vốn đang tiến quân mạnh mẽ trên chiến trường - thêm 50 ngày để đồng ý ngừng bắn trước khi đe dọa áp đặt các biện pháp trừng phạt kinh tế đối với các quốc gia giao thương với Nga, điều này có thể buộc Moscow phải ngồi vào bàn đàm phán.
"Các cuộc điện đàm của tôi với ông ấy rất dễ chịu, và sau đó tên lửa lại nổ vào ban đêm", Trump nói, ám chỉ các cuộc không kích gần như hàng ngày của Nga vào ban đêm trên khắp Ukraine.
"Tôi không muốn nói ông ấy là một sát thủ, nhưng ông ấy là một người cứng rắn. Điều đó đã được chứng minh qua nhiều năm. Ông ấy đã lừa rất nhiều người", ông nói thêm.
Trump đã đặt việc chấm dứt chiến tranh ở Ukraine làm ưu tiên hàng đầu trong chính sách đối ngoại, thực hiện ít nhất sáu cuộc điện đàm với Putin và cử đặc phái viên của mình, Steve Witkoff, đến Moscow ít nhất ba lần.
Nhưng Putin đã nhiều lần từ chối yêu cầu ngừng bắn 30 ngày của Trump, thay vào đó lại tăng cường các cuộc không kích vào Ukraine - đạt kỷ lục mới gần như mỗi đêm.
Trump, người đã bày tỏ sự ngưỡng mộ đối với Putin với tư cách là một nhà lãnh đạo và mô tả mối quan hệ giữa hai người là "rất tốt", cho biết ông nghĩ rằng mình đã gần đạt được thỏa thuận chấm dứt chiến tranh khoảng bốn lần.
"Tôi rất thất vọng về Tổng thống Putin, bởi vì tôi nghĩ chúng tôi đã có một thỏa thuận hai tháng trước, nhưng dường như đã không đạt được", Trump nói.
Tuyên bố của Trump cho thấy ông ấy "đang đi đúng hướng", John Hardie, Phó giám đốc chương trình Nga tại Quỹ Bảo vệ Dân chủ, một tổ chức nghiên cứu tại Washington, cho biết. Tuy nhiên, ông đặt câu hỏi về việc cần phải cho Putin thêm thời gian.
"Putin đã nói rất rõ ràng rằng ông ấy không có ý định đàm phán nghiêm túc vào lúc này, vì vậy tôi không hiểu tại sao Trump vẫn đang chờ đợi" các lệnh trừng phạt, Hardie nói với RFE/RL.
Tuy nhiên, tuyên bố của Trump là thể hiện sự ủng hộ lớn nhất của ông đối với Ukraine kể từ khi nhậm chức vào tháng 1.
Trump chưa gửi bất kỳ khoản viện trợ quân sự mới nào cho quốc gia đang gặp khó khăn này, với hy vọng có thể thuyết phục Putin và chấm dứt chiến tranh ngay trong nhiệm kỳ của mình. Người tiền nhiệm của ông, Joe Biden, đã phê duyệt 67 tỷ đô la viện trợ quân sự nhưng khi rời nhiệm sở đã để lại gần 4 tỷ đô la chưa được sử dụng.
Trump đã nhiều lần chỉ trích viện trợ của Biden cho Ukraine trong suốt chiến dịch tranh cử khi ông thúc đẩy chương trình nghị sự "Nước Mỹ trên hết". Bằng cách ngụy tạo việc chuyển giao vũ khí mới nhất cho Ukraine dưới dạng bán hàng thông qua NATO, Trump có thể nói rằng ông đang thực hiện lời hứa tranh cử của mình.
Các quan chức Nga đã bác bỏ những phát biểu của Trump.
"Trong 50 ngày tới, rất nhiều điều có thể xảy ra trên chiến trường và trong các cuộc thăm dò dư luận ủng hộ các chính phủ phương Tây. Điều quan trọng là nó không ảnh hưởng đến tâm trạng của chúng tôi chút nào", Konstantin Kosachev, một nhà lập pháp Nga thân cận với Điện Kremlin, cho biết trong một bài đăng trên Telegram.
Chỉ số chứng khoán chính của Nga, MICEX, đã tăng 2,7% sau những bình luận của Trump, một dấu hiệu cho thấy các nhà đầu tư Nga đã kỳ vọng các biện pháp cứng rắn hơn từ Nhà Trắng.
Thay đổi 'Đáng chú ý'
Charles Kupchan, thành viên cấp cao tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại, cho biết sự thay đổi trong lập trường của Trump về Nga và Ukraine là "khá đáng chú ý".
Trong một động thái ngoại giao chưa từng có, Trump đã chỉ trích Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy vào tháng 2 sau một cuộc tranh luận tại Phòng Bầu dục được truyền hình trực tiếp.
Trump cáo buộc nhà lãnh đạo Ukraine, người đến đây với mục đích tìm kiếm thêm vũ khí, là không muốn chấm dứt chiến tranh. Vài ngày trước đó, Trump đã gọi ông là "nhà độc tài", một từ mà ông chưa bao giờ dùng để mô tả Putin, người đã cai trị nước Nga hơn một phần tư thế kỷ.
Nhưng sau đó, Ukraine đã đồng ý với yêu cầu ngừng bắn 30 ngày của Trump trong khi Putin trì hoãn vấn đề này, đưa ra những yêu cầu mà Kyiv và các quan chức phương Tây cho là vô lý.
“Bạn đã thấy Trump dần dần chuyển sang lập trường cứng rắn hơn trong vài tháng qua khi nói đến việc phản đối một lần nữa Putin. Tôi nghĩ tuyên bố hôm nay chưa đi xa như mong đợi, nhưng đã có những chuyển biến cụ thể ở đây”, Kupchan nói với RFE/RL.
Ông Trump đã nỗ lực rất nhiều để chấm dứt chiến tranh, William Courtney, cựu nhà ngoại giao và nhà phân tích Hoa Kỳ tại RAND Corp, cho biết, và việc Putin từ chối lời đề nghị của ông là “khá đáng xấu hổ” đối với chính quyền.
Tuy nhiên, Courtney nói, Putin hiện đã “chơi quá tay”, khiến Trump quay lưng lại với ông.
Trừng phạt và Thuế quan
Trong cuộc họp tại Phòng Bầu dục, ông Trump cho biết ông sẽ áp đặt “thuế quan thứ cấp” nếu Nga không đồng ý ngừng bắn trong vòng 50 ngày, hoặc đầu tháng 9.
Nhưng ông không nói rõ những quốc gia nào sẽ bị áp thuế.
Dự luật lưỡng đảng nhằm áp đặt các lệnh trừng phạt mới lên Nga đã được thông qua với sự ủng hộ mạnh mẽ tại Thượng viện.
Tuy nhiên, nhà lập pháp hàng đầu của Thượng viện, John Thune, nói với các phóng viên rằng ông sẽ tạm gác dự luật này lại.
“Có vẻ như hiện tại, tổng thống đang cố gắng tự mình thực hiện một phần việc này", Thune được dẫn lời khi phát biểu với các phóng viên. "Nếu đến một lúc nào đó, tổng thống kết luận rằng việc này hợp lý và mang lại giá trị cũng như lợi thế mà ông ấy cần trong các cuộc đàm phán để thông qua dự luật, thì chúng tôi sẽ thực hiện. Chúng tôi sẽ sẵn sàng."
Trung Quốc, Ấn Độ và Thổ Nhĩ Kỳ là những khách hàng mua dầu mỏ lớn của Nga.
“Sẽ không dễ dàng để gây áp lực lên Ấn Độ vì nước này là đối tác của Mỹ trong Bộ Tứ (QUAD), trong khi Trung Quốc lại có ảnh hưởng lớn hơn Mỹ trong một số lĩnh vực như kim loại đất hiếm”, Courtney nói với RFE/RL.
Sau đó, CNN dẫn lời một quan chức Nhà Trắng giấu tên cho biết khi Trump nhắc đến “thuế quan thứ cấp”, ông muốn ám chỉ việc áp thuế 100% lên Nga và các biện pháp trừng phạt thứ cấp lên các quốc gia khác mua dầu của Nga. RFE/RL chưa thể xác nhận cách diễn giải này.
Các biện pháp trừng phạt thứ cấp là một công cụ mạnh mẽ và có thể buộc các tổ chức tài chính và các thực thể khác ở Trung Quốc, Ấn Độ và Thổ Nhĩ Kỳ tránh làm ăn với Nga.
Thực thi là chìa khóa
Trump đã không áp đặt bất kỳ hình phạt kinh tế mới nào đối với Nga kể từ khi nhậm chức, làm suy yếu chế độ trừng phạt chung. Các biện pháp trừng phạt mới phải được áp dụng thường xuyên để ngăn chặn mọi nỗ lực lách luật hiện hành thông qua - ví dụ - việc thành lập các công ty vỏ bọc.
Việc thực thi cũng đã chậm lại dưới thời Trump với chỉ một hình phạt được đưa ra đối với các cá nhân lách lệnh trừng phạt của Nga.
Các chuyên gia cho rằng việc áp đặt các biện pháp trừng phạt mới mà không tăng cường thực thi sẽ làm giảm tác động.
“Tôi nghĩ rằng ý chí chính trị không có ở phía thực thi lệnh trừng phạt Nga, theo một cách khác, có lẽ khác với chương trình nghị sự xung quanh việc kiểm soát xuất khẩu đối với Trung Quốc hoặc thậm chí là lệnh trừng phạt đối với Iran”, Rachel Ziemba, một nhà phân tích tại Trung tâm Chiến lược Mỹ Mới, phát biểu với RFE/RL tuần trước.
Kimberly Donovan, một chuyên gia về lệnh trừng phạt tại Hội đồng Đại Tây Dương ở Washington, cho biết nếu Hoa Kỳ muốn đưa Nga vào bàn đàm phán, họ cần phải cứng rắn hơn đối với ngành công nghiệp dầu mỏ của Nga.
“Tôi nghĩ rằng chúng ta có lẽ cần phải thực hiện các bước trừng phạt dầu mỏ của Nga, tương tự như những gì chúng ta đã làm với Iran, như một biện pháp gây áp lực lên Putin”, bà nói.
Sản lượng dầu của Iran đã sụt giảm sau các lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ, điều này gây tàn phá nền kinh tế của quốc gia này.
Dự luật trừng phạt Nga sẽ “có tầm quan trọng mang tính biểu tượng” ngay cả khi Trump chỉ thực thi một phần dự luật, Kupchan nói.
“Nó gửi một thông điệp tới Putin rằng Trump đã sẵn sàng gây sức ép hơn nữa”, ông nói.
Nguồn tin: xangdau.net/RFE/RL
