- Ngày 18-8, giá dầu thô WTI (West Intermediate Texas) Ä‘ã giảm thấp nhất kể từ tháng 3-2009. Tại thị trường Luân Đôn (Anh), dầu thô Brent cÅ©ng giảm mạnh. Giá dầu liên tục giảm sút không chỉ tạo ra “cú sốc” cho thị trường thế giá»›i mà còn gây bất ổn ở má»™t số quốc gia.

Khi nguồn “cung” dồi dào

Số liệu từ sàn giao dịch hàng hóa Niu Y-oóc cho biết, trong phiên giao dịch cuối cùng trÆ°á»›c khi Ä‘óng cá»­a ngày 17-8 (giờ Oa-sinh-tÆ¡n), giá dầu thô WTI của Mỹ giảm 0,63USD, tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng vá»›i 1,5%, xuống 41,87 USD/thùng. Tại thị trường Luân Đôn, dầu thô Brent cÅ©ng giảm giá xuống còn 48,74 USD/thùng. TrÆ°á»›c Ä‘ó, trong phiên giao dịch cùng ngày, giá loại dầu thô ngọt nhẹ này có lúc thậm chí còn giảm sâu xuống mức 48,35 USD/thùng, chỉ cao hÆ¡n 3USD so vá»›i mức thấp ká»· lục 45,19 USD/thùng hồi tháng 1-2015. Tuần trÆ°á»›c có thể được ghi nhận là tuần mất giá tệ hại của mặt hàng dầu thô và cÅ©ng là tuần thứ 7 liên tiếp giá dầu thô WTI của Mỹ bị sụt giảm.

Thị trường chứng khoán của A-rập Xê-út bị tác Ä‘á»™ng mạnh sau khi giá dầu giảm xuống ngưỡng 41,87 USD/thùng. Ảnh: www.alriyadh.com
Từ cuối năm 2014 và đầu năm 2015, giá dầu mỏ thế giá»›i Ä‘ã giảm xuống mức thấp nhất trong vòng nhiều năm trở lại Ä‘ây. Má»™t trong những nguyên nhân dẫn tá»›i tình trạng trên là do thị trường dÆ° thừa nguồn cung. Theo báo cáo từ CÆ¡ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), lượng dầu tồn kho ở mức ká»· lục của thế giá»›i sẽ tiếp tục tăng thêm, bất chấp nhu cầu tiêu thụ dầu toàn cầu năm 2015 tăng mạnh nhất trong 5 năm. IEA dá»± Ä‘oán, phải đến quý IV-2016 thì tồn kho dầu của thế giá»›i má»›i ngừng tăng. Thậm chí, Ä‘iều này sẽ xảy ra muá»™n hÆ¡n nếu lệnh trừng phạt đối vá»›i ngành dầu lá»­a của I-ran được dỡ bỏ sau thỏa thuận hạt nhân giữa Tê-hê-ran vá»›i các cường quốc hồi tháng trÆ°á»›c. Trong khi Ä‘ó, Viện Nghiên cứu BMI của Mỹ dá»± Ä‘oán, nguồn cung dầu thế giá»›i vẫn sẽ tiếp tục dôi dÆ° cho tá»›i năm 2018, do sá»± trở lại của nguồn dầu từ I-ran cùng các dá»± án đường ống dẫn dầu tại khu vá»±c Bắc Mỹ, Trung Đông, Tây Phi và Ca-dắc-xtan.

“Báo Ä‘á»™ng đỏ”

Giá dầu giảm sút Ä‘ang làm ngân sách các nÆ°á»›c xuất khẩu dầu lá»­a lâm vào “báo Ä‘á»™ng đỏ”, trong Ä‘ó bao gồm cả những nÆ°á»›c Trung Đông bao lâu nay vốn sống nhờ vào nguồn “vàng Ä‘en” này. Theo Tạp chí The Economist, dá»± trữ ngoại tệ của A-rập Xê-út Ä‘ang vÆ¡i dần Ä‘i vá»›i tốc Ä‘á»™ Ä‘áng lo ngại khi giá dầu giảm và chi tiêu cho quân sá»± không ngừng tăng. Tính toán của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cho thấy, đến cuối năm nay, thâm hụt ngân sách của A-rập Xê-út có thể lên mức khoảng 140 tá»· USD, tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng 20% Tổng sản phẩm quốc ná»™i (GDP).

NhÆ°ng A-rập Xê-út cÅ©ng không thể trách ai được, chính họ Ä‘ã tá»± đẩy mình vào tình thế nhÆ° hiện nay. Từ năm ngoái, nÆ°á»›c này Ä‘ã không ngừng tăng sản lượng để đẩy giá dầu giảm sâu. Vá»›i sản lượng ká»· lục 10,5 triệu thùng/ngày, A-rập Xê-út từ chối giảm sản lượng, vá»›i suy nghÄ© rằng chính sách Ä‘ó sẽ đẩy các công ty sản xuất dầu Ä‘á phiến Mỹ phá sản, buá»™c Nga và I-ran ngừng há»— trợ cho Xy-ri. NhÆ°ng A-rập Xê-út Ä‘ã nhầm. Trong cùng khoảng thời gian trên, các công ty sản xuất dầu Ä‘á phiến của Mỹ vẫn tiếp tục tăng sản lượng lên mức 9,6 triệu thùng/ngày.

Nguồn thu giảm cÅ©ng tiềm ẩn nguy cÆ¡ gây ra bất ổn xã há»™i ở A-rập Xê-út. Cho đến nay, sá»± ổn định xã há»™i mà nÆ°á»›c này có được trong bối cảnh toàn Trung Đông lá»™n xá»™n là bởi người dân được hưởng quá nhiều há»— trợ tài chính từ Chính phủ. Người dân không phải Ä‘óng thuế thu nhập, được hưởng trợ cấp năng lượng, Ä‘iện, thá»±c phẩm. Tuy nhiên, giá dầu giảm kéo theo dá»± trữ ngoại tệ giảm Ä‘ang đặt những người đứng đầu A-rập Xê-út trÆ°á»›c thách thức không nhỏ trong tÆ°Æ¡ng lai.

A-rập Xê-út không phải là quốc gia thiệt hại nặng nhất khi giá dầu giảm mạnh. Quốc gia bị tác Ä‘á»™ng mạnh nhất khi “vàng Ä‘en” giảm giá lại là Nga, đất nÆ°á»›c có khoảng 50% nguồn thu ngân sách đến từ việc xuất khẩu dầu thô và khí đốt. Theo tờ The Economist, nÆ°á»›c Nga vốn xây dá»±ng kế hoạch tài chính 2015-2017 là 100 USD/thùng. Tuy nhiên, giá dầu giảm xuống sát mức 40 USD/thùng Ä‘ã kéo theo tác Ä‘á»™ng làm giảm giá đồng rúp và khiến kinh tế của Nga bị suy giảm mạnh. Số liệu của CÆ¡ quan thống kê nhà nÆ°á»›c Nga (Rosstat) công bố má»›i Ä‘ây cho thấy, tình trạng suy giảm kinh tế Nga Ä‘ã trở nên tồi tệ hÆ¡n trong quý II-2015 khi GDP giảm tá»›i 4,6% so vá»›i cùng kỳ năm ngoái, do chịu tác Ä‘á»™ng từ tình trạng giá dầu giảm và các lệnh trừng phạt kinh tế của phÆ°Æ¡ng Tây. Số liệu thống kê từ Rosstat Ä‘ã ghi nhận tốc Ä‘á»™ sụt giảm tăng trưởng kinh tế Nga rất nhanh so vá»›i mức giảm 2,2% GDP trong quý đầu tiên của năm 2015, và mức giảm này còn tồi tệ hÆ¡n so vá»›i dá»± Ä‘oán trÆ°á»›c Ä‘ó của chính phủ là chỉ ở mức 4,4%. Đây được xem là mức suy giảm GDP mạnh nhất của Nga kể từ năm 2009.

Tình hình đối vá»›i Vê-nê-du-ê-la cÅ©ng nghiêm trọng không kém gì Nga khi hÆ¡n 95% nguồn thu ngân sách của quốc gia Nam Mỹ này dá»±a vào xuất khẩu dầu lá»­a. Hiện tại, Vê-nê-du-ê-la Ä‘ang lâm vào tình trạng thiếu hụt thanh khoản trầm trọng do giá dầu mỏ "tụt dốc" trên thị trường thế giá»›i gây ảnh hưởng Ä‘áng kể tá»›i nền kinh tế cÅ©ng nhÆ° việc thá»±c hiện các chÆ°Æ¡ng trình xã há»™i của quốc gia Nam Mỹ này. Bên cạnh Ä‘ó, sá»± thiếu hụt hàng hóa nghiêm trọng cÅ©ng khiến Tổng thống Vê-nê-du-ê-la Ni-cô-lát Ma-Ä‘u-rô (Nicolas Maduro) phải “Ä‘au Ä‘áu” tìm cách vá»±c dậy nền kinh tế đất nÆ°á»›c. Ông Ma-Ä‘u-rô nhận định, “trong trung hạn, giá dầu ổn định ở mức 100 USD/thùng sẽ là tốt nhất cho Vê-nê-du-ê-la và OPEC”.

Nguồn tin: QĐND