_{Giá dầu thô toàn cầu Ä‘ang quay trở lại thời kỳ thay đổi liên tục. Đây là Ä‘iều khó tin đối vá»›i những ai Ä‘ang theo dõi chặt chẽ thị trường dầu  và lúc này giá dầu tiếp tục dẫn đầu các tiêu đề tin tức quốc tế.}

Trong khi giá dầu thô hiện rất khó có thể dá»± Ä‘oán được xu hÆ°á»›ng, thì nó Ä‘ã không thể ngăn chặn được giá»›i đầu cÆ¡. Các cảnh báo cho rằng Ä‘à suy thoái gần Ä‘ây nhất là Ä‘iềm báo cho mức giá 40usd má»™t thùng, má»™t thảm họa trong thị trường dầu theo má»™t số quan Ä‘iểm hiện nay. Ở đầu bên kia của sá»± kiện này những người lạc quan dá»± Ä‘oán mức giá 100usd/thùng sẽ phục hồi vao năm 2020. Ngân hàng Thế giá»›i WB Ä‘ã Ä‘Æ°a ra má»™t cách tiếp cận  chung chung nằm giữa 2 quan Ä‘iểm trên vá»›i dá»± báo giá dầu ở mức 57usd má»™t thùng trong năm 2015.

Đó là sá»± khẳng định vá»›i tiềm năng phục hồi của Iran, triển vọng u ám của Nga, sá»± giá»›i hạn má»™t cách chắc chắn nguồn cung của dầu Ä‘á phiến Mỹ, giá dầu sẽ phản ứng lại vá»›i xu hÆ°á»›ng cung cầu, ít nhất là trong ngắn hạn đến trung hạn.

Thỏa thuận hạt nhân Iran có thể làm thay đổi cuá»™c chiến nguồn cung dầu toàn cầu. Bãi bỏ các cấm vận dầu mỏ có thể mở đường cho nguồn vốn nÆ°á»›c ngoài quay lại nÆ°á»›c này, Ä‘óng góp vào sá»± hồi sinh của ngành công nghiệp dầu mỏ của nÆ°á»›c này.

Bá»™ dầu mỏ Iran hiện rất lạc quan về sá»± phục hồi quốc gia, dá»± Ä‘oán tăng thêm 400 ngàn thùng má»™t ngày hầu nhÆ° lập tức và thêm 600 ngàn thùng má»™t ngày trong vòng 6 tháng.

Sá»± quay lại nhanh chóng nhÆ° vậy rất khó có thể xảy ra.

Iran Ä‘ã từng là nhà sản xuất lá»›n thứ hai OPEC trÆ°á»›c khi EU cấm thu mua dầu mỏ của nÆ°á»›c này vào năm 2012. Kể từ Ä‘ó, sản lượng khai thác của Iran Ä‘ã giảm từ mức khoảng 3.6 triệu thùng/ngày trong năm 2011 còn chỉ 2.85 triệu thùng/ngày hiện nay.

Quốc gia này vẫn là nhà sản xuất lá»›n thứ tÆ° OPEC tuy nhiên sản lượng khai thác của nÆ°á»›c này Ä‘ã thu hẹp Ä‘áng kể so vá»›i Saudi Arabia. Xuất khẩu dầu mỏ Ä‘ã giảm 1 triệu thùng/ngày lúc này.

Iran có trữ lượng dầu mỏ trên đất liền và xa bờ khổng lồ nhÆ°ng Ä‘ang thiếu hụt khả năng kỹ thuật cÅ©ng nhÆ°ng nguồn vốn để phát triển chúng theo Ä‘úng tham vọng của nÆ°á»›c này.  

Ban giám đốc của tập Ä‘oàn Shell được biết Ä‘ã gặp gỡ các quan chức Iran để bày tỏ sá»± quan tâm của mình cho sá»± quay trở lại tìm kiếm cÆ¡ há»™i kinh doanh ở Iran. Trong khi Ä‘ó, các công ty Mỹ đối diện nguy cÆ¡ thua thiệt trừ khi Quốc há»™i bãi bỏ các lệnh cấm kéo dài nhiều thập niên để giải quyết vấn đề vá»›i Tehran.

Trong kỉ nguyên giá dầu ở mức thấp, Iran có má»™t trong những nguồn dầu thô rẻ nhất để sản xuất vá»›i chi phí Æ°á»›c tính khoảng 5-10usd/thùng. Vị trí địa lý chiến lược của Iran giữa thị trường Á-Âu cÅ©ng rất quan trọng. Các công ty Âu-Á – không bị trói buá»™c bởi sá»± giá»›i hạn nhÆ° các đối thủ Mỹ - không nghi ngờ gì nữa sẽ lợi dụng cÆ¡ há»™i có nguy cÆ¡ cao nhÆ°ng phần thưởng khổng lồ này.

Tuy nhiên sá»± phục hồi lại mức sản xuất năm 2011 sẽ cần thời gian, cÅ©ng nhÆ° là tác Ä‘á»™ng của nó lên nguồn cung dầu mỏ toàn cầu và giá dầu.

Đó là kinh tế Nga Ä‘ang chật vật hiện không còn là Ä‘iều bí mật nữa. NhÆ°ng bất chấp sá»± gia tăng nguy cÆ¡ kinh tế và chính trị xấu hÆ¡n, sản lượng dầu thô Nga vẫn Ä‘ang tiếp tục tăng trưởng. Đầu năm nay, Phó Chủ tịch Lukoil Leonid Fedun Ä‘ã cảnh báo rằng sản lượng ná»™i địa Nga có thể giảm khoảng 800 ngàn thùng/ngày. Sá»± thiếu hụt đầu tÆ° vào Nga cuối cùng có thể sẽ Ä‘uổi kịp vá»›i sản xuất nhÆ°ng trong khi chời đợi, giống nhÆ° Mỹ, nguồn cung dầu tiếp tục tăng lên.

Các nhà sản xuất dầu thô của Mỹ cÅ©ng Ä‘ang thách thức các dá»± Ä‘oán khi sản lượng dầu Ä‘á phiến tiếp tục ở mức kỉ lục. Hiệu quả sản xuất tăng lên cùng vá»›i chi phí sản xuất giảm Ä‘ang cho phép những nhà sản xuất nhiều sáng kiến này vượt qua được các giả định về giá sàn của dầu Ä‘á phiến, ít nhất trong lúc này.

DÄ© nhiên là không phải tất cả đều là màu hồng cho các nhà sản xuất Ä‘á phiến. Mười ngàn công nhân Ä‘ã bị mất việc làm, các công ty mất Ä‘i giá trị trên thị trường và má»™t số phải tuyên bố phá sản. Và câu hỏi đặt ra là các công ty này vẫn tiếp tục sản xuất ở mức thấp đến Ä‘âu và trong bao lâu nữa – đặc biệt là nó Ä‘ã Ä‘ang thật sá»± diá»…n ra nhÆ°ng lại duy trì má»™t kỳ vọng phục hồi gía dầu.

Tuy nhiên mọi người chá»› dại gì mà bỏ qua khả năng phục hồi của nhà sản xuất dầu Ä‘á phiến và không nghi ngờ gì khi Mỹ sẽ duy trì vị thế là sản xuất trọng tâm trong triển vọng nguồn cung dầu mỏ toàn cầu.

Về lâu dài, má»™t nhân tố khác thường bị bỏ qua chính là phản ứng dây chuyền của việc cắt giảm ngân sách thăm dò xuyên suốt các công ty hay quốc gia dầu khí khổng lồ. Các dá»± án bị Ä‘ình trệ, và các công ty Ä‘ang gia tăng sá»± thận trọng của mình ở các khu vá»±c có nguy cÆ¡ cao. Đây là má»™t xu hÆ°á»›ng Ä‘ã xuất hiện ở Tây Bán Cầu nhÆ° là Brazil, Mexico, Argentina vá»›i vốn thăm dò dầu khí ít ỏi hÆ¡n.

NhÆ°ng Ä‘iều này chỉ là phần cung của phÆ°Æ¡ng trình. Về phía cầu, báo cáo thị trường dầu má»›i nhất của CÆ¡ quan Năng lượng Quốc tế cho thấy nhu cầu chậm lại trong năm 2016. Điều này sẽ cho thấy má»™t xu hÆ°á»›ng tiếp tục kháng cá»± của giá dầu sẽ quay trở lại giống nhÆ° giai Ä‘oạn tiền suy thoái năm 2014.

Nhìn chung, xu hÆ°á»›ng có thể rõ ràng nhÆ°ng giá cả thì không. Đối vá»›i mục Ä‘ích lập kế hoạch, Ä‘iều tồi tệ duy nhất vá»›i giá dầu thấp là tính biến Ä‘á»™ng của thị trường và sá»± không chắc chắn sẽ tiếp tục thống trị trong ngắn và trung hạn. Trong khi Ä‘ó, sá»± đầu cÆ¡ giá dầu - trong bài viết này - là má»™t sá»± phản ánh nghèo nàn của tình hình thá»±c tế trên thị trường.

Nguồn: xangdau.net/Alexis Arthur-Oilprice.net