Với sợi dây thòng lọng của các biện pháp trừng phạt của Mỹ đã bắt đầu thắt chặt xuất khẩu dầu của Iran, người mua và thương lái dầu thô đang hỏi mua đến những sản xuất nào có thể bù đắp cho nguồn cung thiếu hụt dự kiến. Hầu hết dầu mỏ của Iran nặng hơn hoặc nhớt hơn so với chuẩn quốc tế. Nó cũng có hàm lượng lưu huỳnh cao, một loại tạp chất.
Điều đó khiến cho ba quốc gia - Saudi Arabia, Iraq và Nga - ở vị thế mạnh nhất để lấp đầy khoảng trống và kiếm lời nhuận từ sự bất hạnh của Iran. Ngay cả Mỹ, nơi sản xuất một loại dầu khác, có thể là nguồn cung cấp bổ sung tiềm năng.
1. Không phải tất cả dầu thô đều giống nhau không?
Các nhà sản xuất dầu mỏ ở Trung Đông bơm khoảng một phần tư dầu thô của thế giới, và hầu hết các loại dầu nặng và lưu huỳnh cao đều đến từ các cánh đồng trong khu vực này. Các nhà tinh chế, do những quy định kiểm soát môi trường, phải loại bỏ lưu huỳnh để biến dầu thô thành các sản phẩm như xăng và dầu diesel. Những loại dầu có hàm lượng lưu huỳnh cao được gọi là chua.
Dầu thô nhẹ hơn, chẳng hạn như West Texas Intermediate của Mỹ, thường có giá trị hơn cho các nhà máy lọc dầu vì họ dễ dàng sản xuất ra nhiều sản phẩm nhẹ trị c giáao bao gồm xăng. Những loại dầu thô năng như của Iran thì tốt hơn để sản xuất dầu diesel, nhiên liệu phản lực và các sản phẩm chưng cất khác.
Robin Mills, giám đốc điều hành của công ty tư vấn có trụ sở tại Dubai, cho biết: “Các nhà tinh chế có thể điều chỉnh một cấp độ nhất định lượng dầu thô đầu vào, nhưng họ không thể đáp ứng nhu cầu chưng cất giữa chỉ bằng dầu thô nhẹ của Mỹ. Trong khi người mua của Iran vẫn có thể sử dụng dầu của Mỹ, họ sẽ cần một số dầu thô nặng hơn để pha trộn với nó, cũng như thời gian để điều chỉnh các nhà máy lọc dầu của họ.”
Iran cũng bán một loại dầu cực kỳ nhẹ gọi là condensate được bơm từ các mỏ khíở South Pars. Condensate thường được sản xuất cùng với khí thiên nhiên, và nước Cộng hòa Hồi giáo này nắm giữ trữ lượng khí lớn thứ hai thế giới, theo số liệu của BP Plc.
2. Có bao nhiêu dầu thô đối diện nguy cơ?
Nhà sản xuất lớn thứ ba của OPEC đã bơm gần 4 triệu thùng một ngày vào đầu năm nay, với khoảng 2,5 triệu thùng là để xuất khẩu. Điều này đã thay đổi sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump tháng 5 cho biết vào rằng ông rút Mỹ ra khỏi thỏa thuận hạt nhân của Iran và lên kế hoạch khôi phục lại các biện pháp trừng phạt đối với ngành năng lượng của quốc gia này. Một biện pháp trừng phạt trước đây dưới thời cựu Tổng thống Barack Obama đã cắt giảm xuất khẩu dầu của Iran khoảng một nửa, xuống khoảng 1 triệu thùng một ngày, từ năm 2012 đến năm 2015. Mục tiêu của Trump là cắt giảm doanh số của Iran xuống 0, và trong khi những hạn chế đó không mất có hiệu lực cho đến ngày 4 tháng 11, nó đã khiến người mua lo sợ.
Xuất khẩu của Iran giảm còn 1,7 triệu thùng/ngày trong tháng 9, theo dữ liệu theo dõi tàu chở dầu Bloomberg. Ngay cả khi Trump không đạt được mục tiêu của mình và Iran có thể tiếp tục bán khoảng 1 triệu thùng một ngày, như đã làm trong nhiệm kỳ tổng thống của Obama, một phần dầu biến mất của nước này khỏi các thị trường dầu mỏ toàn cầu vẫn sẽ để lại một lỗ hổng lớn.
3. Khu vực Iran bán hầu hết dầu thô của mình nằm ở đâu?
Iran chủ yếu bán cho người mua ở châu Á, với châu Âu ở vị trí thứ hai. Trong năm 2015, trong vòng cấm vận quốc tế trước đó, Liên minh châu Âu đã đưa ra lệnh cấm vận đối với dầu của Iran và tạm dừng mua hoàn toàn. Iran hiện đang bán sang một số nước ở châu Âu, mặc dù doanh số bán hàng cho Pháp và Hà Lan đã không còn trong tháng 9, theo dữ liệu theo dõi tàu chở dầu Bloomberg.
Sáu người mua - Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan và Thổ Nhĩ Kỳ - đã nhận được quyền miễn trừ trong các biện pháp trừng phạt trước đó và có thể tiếp tục nhập khẩu dầu của Iran. Theo Trump, Mỹ sẽ không đưa ra bất kỳ quyền miễn trừ nào, cũng như không cho biết cách làm thế nào, hoặc nếu, nếu chính quyền có thể làm như vậy.
Khách hàng hàng đầu của Iran là Trung Quốc là dấu hỏi lớn nhất trong thời gian này. Trung Quốc tiếp tục nhập khẩu dầu thô Iran, mặc dù Ấn Độ, một nước mua lớn khác, dự định ngừng mua vào tháng 11. Hàn Quốc và Đài Loan đã tạm dừng nhập khẩu từ Iran.
4. Nhà sản xuất đang làm gì để bù đắp cho sự thiếu hụt?
Saudi Arabia và Nga cho biết họ sẽ tăng sản lượng để bù đắp tình trạng thiếu hụt trên thị trường. Cả hai nước này đều có thể sản xuất dầu thô chua nặng.
Saudi Arabia, nước xuất khẩu lớn nhất thế giới và đối thủ khu vực của Iran, hiện đang bơm khoảng 10,4 triệu thùng/ngày. Vương quốc này cho biết nước này có công suất sản xuất 12,5 triệu thùng/ngày, mặc dù chưa bao giờ bơm được hơn 11 triệu thùng. Nga có thể bổ sung khoảng 300.000 thùng một ngày, Bộ trưởng Năng lượng Alexander Novak cho biết trong một cuộc phỏng vấn tháng 9 tại Vladivostok.
Iraq đã thêm 230.000 thùng một ngày sản xuất trong năm nay để đạt mức kỷ lục 4,66 triệu trong tháng 9. Nhà sản xuất lớn thứ hai trong Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ OPEC đang thúc đẩy sản xuất ở các mỏ phía nam bao gồm cả mỏ dầu khổng lồ Rumaila, và nguồn cung tăng có thể giúp bù đắp các chuyến hàng biến mất từ nước láng giềng Iran.
Sản xuất tại Mỹ đang trên đà tăng khoảng 1 triệu thùng một ngày trong năm nay và sẽ tiếp tục tăng trong năm 2019, theo dự báo của Cơ quan Thông tin Năng lượng EIA.
Nguồn: xangdau.net
