Thử nghiệm quản lý khí hậu của California đã biến ngành dầu mỏ và lọc dầu của tiểu bang này thành một trong những chiến trường năng lượng mang tính chính trị nhất thế giới. Cam kết lâu dài về các mục tiêu môi trường - đỉnh điểm là kế hoạch chấm dứt khai thác dầu mỏ vào năm 2045 – đã đối mặt với thực tế nhu cầu cao, cơ sở hạ tầng xuống cấp và cơ sở lọc dầu đang thu hẹp. Sản lượng dầu đã giảm mạnh từ 760.000 thùng/ngày năm 2000 xuống còn khoảng 250.000 thùng/ngày vào năm 2025, trong khi số lượng nhà máy lọc dầu đang hoạt động đã giảm từ 20 vào năm 2010 xuống chỉ còn 12 hiện nay. Khi sản lượng giảm và các nhà máy lọc dầu đóng cửa, sự phụ thuộc của tiểu bang vào dầu thô và thành phẩm nhập khẩu ngày càng nghiêm trọng, đẩy giá lên cao và làm xói mòn sự ổn định của thị trường, trong khi các nhà cung cấp chính như Alaska đang phải đối mặt với một tương lai mà khách hàng lớn nhất của họ đang cố tình loại họ ra khỏi phương trình năng lượng dài hạn.

Thách thức chính đối với ngành dầu mỏ California bắt nguồn từ cam kết lâu dài của tiểu bang đối với các mục tiêu bền vững về môi trường và giảm thiểu carbon, được nâng lên đến đỉnh điểm dưới thời Thống đốc Gavin Newsom. California từ lâu đã coi chính sách phát thải là bản sắc kinh tế, thể hiện qua hệ thống hạn ngạch và trao đổi phát thải (cap-and-trade) – một trong những hệ thống lớn nhất thế giới – giới hạn phát thải trên 80–85% các ngành công nghiệp và năng lượng của tiểu bang kể từ năm 2013. Các công ty phải mua hoặc trao đổi hạn ngạch để phù hợp với lượng khí thải của họ, tạo ra mức giá carbon dao động từ 12 đến 38 đô la một tấn và huy động hơn 25 tỷ đô la cho các dự án năng lượng sạch và khí hậu. Tuy nhiên, ngày càng có nhiều chỉ trích trong thập kỷ qua: tình trạng dư thừa hạn ngạch và phân bổ miễn phí đáng kể – bao gồm cho các nhà máy lọc dầu nằm gần các cộng đồng khó khăn – đã kìm hãm giá cả và hạn chế các động lực ngắn hạn nhằm cắt giảm việc sử dụng nhiên liệu hóa thạch, đặc biệt là trong lĩnh vực giao thông vận tải, nguồn phát thải lớn nhất của tiểu bang.

Mâu thuẫn leo thang vào năm 2025 khi Tổng thống Trump ký một sắc lệnh hành pháp khẳng định rằng chương trình giới hạn và trao đổi khí thải của California không nên được duy trì, đồng thời chuyển sang mở rộng việc cho thuê khai thác dầu khí liên bang trên đất công và ngoài khơi, bao gồm kế hoạch tái cấp phép khoan ở vùng biển Thái Bình Dương và yêu cầu công chúng đóng góp ý kiến ​​về chương trình cho thuê ngoài khơi mới kéo dài 5 năm, bắt đầu từ tháng 4 năm 2025. Tuy nhiên, hành động của liên bang không tự động phủ quyết thẩm quyền của tiểu bang đối với quá trình chuyển đổi năng lượng của chính mình. California vẫn kiểm soát việc cấp phép trên bờ, các quy định về phân vùng nhà máy lọc dầu, việc ngừng khai thác vào năm 2045, các lệnh cấm địa phương như ở Quận Santa Barbara, và việc vận hành hệ thống giới hạn và trao đổi khí thải. Đòn bẩy của Washington tập trung vào lĩnh vực liên bang - cho thuê ngoài khơi, các quy định về khí mê-tan và các tranh chấp về miễn trừ khí thải xe cộ theo Đạo luật Không khí Sạch - để lại một bối cảnh pháp lý đầy tranh cãi và chưa được giải quyết.

Chính sách chính thức của California hiện nhắm mục tiêu chấm dứt hoàn toàn việc khai thác dầu vào năm 2045 theo chỉ thị của Newsom ngày 23 tháng 4 năm 2021 và Kế hoạch Phạm vi của CARB (Ủy ban Tài nguyên Không khí California, cơ quan quản lý chất lượng không khí và khí thải chính của tiểu bang), với tất cả các giấy phép khai thác thủy lực mới bị dừng lại như một phần trong quá trình chuyển đổi dài hạn của tiểu bang khỏi nhiên liệu hóa thạch. Tham vọng đó phù hợp và củng cố sự suy giảm sản lượng trong nhiều thập kỷ do địa chất và kinh tế thúc đẩy. Sản lượng vào tháng 8 năm 2025 chỉ ở mức 250.000 thùng/ngày, giảm mạnh so với mức 760.000 thùng/ngày vào năm 2000. Khoảng 70% sản lượng còn lại đến từ các mỏ Elk Hills, Midway-Sunset và Kern River của Quận Kern, nơi các nhà khai thác dầu thô rất nặng (12–14 độ API) từ các vỉa chứa cũ đã suy giảm tự nhiên. Lưu vực Los Angeles đóng góp khoảng 10% sản lượng toàn tiểu bang, nhưng sự lấn chiếm đô thị và các hạn chế về quy định tiếp tục làm giảm diện tích khai thác, trong khi các giàn khoan ngoài khơi Santa Barbara chỉ chiếm khoảng 5%, với hầu hết các giàn khoan cũ đều có tốc độ khai thác giảm hoặc đang trong các giai đoạn ngừng hoạt động khác nhau.

Địa chất của California không hoàn toàn bất lợi cho việc tiếp tục khai thác – các đánh giá về các thành tạo ngoài khơi cho thấy còn nhiều tài nguyên có thể khai thác chưa được phát hiện trong Thềm Lục địa bên ngoài do liên bang quản lý. Tuy nhiên, việc tiếp cận các tài nguyên này về cơ bản đã bị phong tỏa. Một lệnh tạm hoãn vĩnh viễn được ban hành vào năm 1994 đã ngăn chặn việc cho thuê mới trong vùng biển của tiểu bang, và mặc dù lệnh tạm hoãn của liên bang được áp dụng vào năm 1982 đã hết hạn vào năm 2008, nhưng không có hợp đồng cho thuê ngoài khơi liên bang nào mới diễn ra kể từ đó. Hiện nay, khoảng hai chục giàn khoan cũ vẫn tiếp tục hoạt động trong vùng biển liên bang, bắt đầu từ ba dặm ngoài khơi, và khoảng một chục giàn khoan vẫn nằm trong vùng biển của tiểu bang, nhưng xu hướng rõ ràng là thu hẹp hơn là mở rộng – một giai đoạn giảm dần dần hướng tới việc đóng cửa hoàn toàn đang diễn ra mạnh mẽ theo kế hoạch ngừng khai thác vào năm 2045 của California.

Ngành lọc dầu đang nổi lên như nạn nhân tiếp theo của chính sách môi trường của California, với việc đóng cửa ngày càng nhanh mặc dù nhu cầu vẫn cao: tiểu bang này vẫn tiêu thụ 1,4–1,6 triệu thùng/ngày các sản phẩm dầu mỏ – gấp 5 đến 6 gấp lần sản lượng. Số lượng nhà máy lọc dầu đang hoạt động đã giảm từ 20 vào năm 2010 xuống còn 12 vào năm 2025, và công suất lọc dầu đã giảm từ 1,9 triệu thùng/ngày vào năm 2000 xuống còn 1,5 triệu thùng/ngày hiện nay.

Do sản lượng khai thác trong tiểu bang suy giảm, nhập khẩu dầu thô đã bù đắp khoảng trống. Alaska vẫn là nhà cung cấp dầu thô chính qua đường biển, cung cấp dầu thô Alaska North Slope (ANS, 32 độ API) với tốc độ ổn định khoảng 220.000 thùng/ngày theo dữ liệu của Kpler. Gần như toàn bộ sản lượng của Alaska được chuyển đến California – chỉ có một chuyến hàng đến Hàn Quốc và năm chuyến đến Trung Quốc trong hai năm qua. Ecuador và Brazil mỗi nước cung cấp khoảng 170.000 thùng/ngày trong cùng thời gian nói trên. Trong những năm gần đây, sự thay đổi đáng chú ý nhất về dòng dầu thô nhập khẩu đến từ việc Canada mở rộng sang Thái Bình Dương. Kể từ khi đường ống mở rộng Trans Mountain 590.000 thùng/ngày đi vào hoạt động vào tháng 5 năm 2024, lưu lượng dầu pha trộn nặng của Canada đến California đã tăng vọt từ 30.000 thùng/ngày vào năm 2023 lên 100.000 thùng/ngày vào năm 2025. Một số lô hàng ban đầu gặp khó khăn trong việc đáp ứng các yêu cầu về Chỉ số Axit Tổng (TAN) đối với các nhà máy lọc dầu ở California, nhưng khối lượng đã tăng lên trong hai năm qua.

Trong khi đó, nhập khẩu sản phẩm đã tăng lên do số lượng nhà máy lọc dầu đóng cửa ngày càng nhiều và nhu cầu vẫn nằm trong số những nước có nhu cầu cao nhất cả nước. Với việc nhà máy lọc dầu Phillips 66 Los Angeles (140.000 thùng/ngày) hoàn tất việc tháo dỡ và ngừng hoạt động vào tháng 10 năm 2025 và nhà máy lọc dầu Benicia của Valero (145.000 thùng/ngày) dự kiến ​​đóng cửa vào tháng 4 năm 2026, California sẽ mất 285.000 thùng/ngày công suất mỗi năm. Một vụ nổ và hỏa hoạn lớn vào ngày 2 tháng 10 tại nhà máy lọc dầu El Segundo của Chevron (chiếm khoảng 20% ​​nguồn cung nhiên liệu động cơ và 40% nhiên liệu máy bay của Nam California) đã làm gia tăng áp lực lên nguồn cung. Nhập khẩu nhiên liệu máy bay đã tăng vọt lên mức cao nhất trong 5 năm là 90.000 thùng/ngày vào tháng 11, chủ yếu do sự gia tăng mạnh mẽ từ Nhật Bản. Nhập khẩu xăng cũng đạt mức cao kỷ lục, trung bình gần 50.000 thùng/ngày vào năm 2025, chủ yếu từ Ấn Độ, Hàn Quốc và gần đây là Nhật Bản.

Hiệu quả kinh tế các sản phẩm tinh chế càng củng cố những xu hướng này. Mức chênh lệch giá tại California cao nhất trên toàn nước Mỹ: giá xăng trung bình là 4,5 đô la một gallon so với mức trung bình 2,9 đô la một gallon của Mỹ, và ngay cả Alaska, một vùng xa xôi và thưa dân, cũng chỉ đạt trung bình 3,7 đô la một gallon. Giá cả chịu ảnh hưởng rất lớn bởi CARBOB, tiêu chuẩn công thức xăng riêng của California do CARB áp dụng và các quy định nghiêm ngặt hơn nhiều so với quy định của liên bang.

Kết quả là một sự phân hóa về cấu trúc đang tác động đến giá nhiên liệu. Khi tiểu bang buộc các nhà máy lọc dầu phải ngừng hoạt động trong bối cảnh nhu cầu gần như không đổi, lượng nhiên liệu máy bay và xăng nhập khẩu dự kiến ​​sẽ tiếp tục tăng, và số lượng các cơ sở sản xuất CARBOB đang giảm dần sẽ làm gia tăng áp lực lên giá. Với sản lượng dầu thô giảm, công suất lọc dầu giảm và các tiêu chuẩn quy định thắt chặt hơn, giá nhiên liệu cao hơn và biến động hơn đang trở thành một đặc điểm tất yếu của thị trường California thay vì chỉ là một cú sốc nhất thời. Nhập khẩu dầu thô có thể bị đình trệ hoặc giảm khi công suất lọc dầu giảm và việc khai thác trong nước dần cạn kiệt, làm suy yếu khả năng phục hồi nguồn cung khi tiểu bang này ngày càng phụ thuộc vào các nguồn dầu thành phẩm ở xa.

Sự thay đổi tương tự đặt ra một thách thức không kém phần quan trọng đối với Alaska, nơi mà dòng chảy dầu thô gần như hoàn toàn hướng về California trong nhiều thập kỷ. Tầm nhìn của chính quyền Trump về Alaska như một "cường quốc" kinh tế giả định rằng dầu thô mới sẽ đến từ dự án Willow của ConocoPhillips, đặt mục tiêu 180.000 thùng/ngày vào năm 2029, và Pikka của Santos, đặt mục tiêu 80.000 thùng/ngày vào năm 2026. Với việc California dần rút khỏi vai trò là người mua, những thùng dầu đó sẽ phải tìm kiếm thị trường tiêu thụ mới. Bán vào châu Á đồng nghĩa với hành trình dài hơn và chi phí cao hơn, và các lần xuất khẩu trước đây sang Hàn Quốc và Trung Quốc đã bị hạn chế, trong khi Bắc Kinh khó có thể nổi lên như một người mua đáng tin cậy trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị và thương mại ngày càng sâu sắc. California - từng là thị trường tự nhiên và gần nhất cho dầu thô Alaska - đang báo hiệu rằng tương lai của các thùng dầu North Slope có thể diễn ra ở nơi khác, hoặc có lẽ sẽ chẳng diễn ra nữa.

Nguồn tin: xangdau.net