Cuá»™c chiến giá dầu thế giá»›i những ngày đầu năm 2016 dường nhÆ° Ä‘ang khốc liệt hÆ¡n bao giờ hết, khi mà má»™t phiên giao dịch trong tuần đầu tiên của năm má»›i chứng kiến giá dầu chính thức chạm mức thấp nhất trong vòng 11 năm.

Giá dầu Brent trên thị trường London hiện Ä‘ã giảm xuống mức 34,26 USD/thùng, thấp nhất kể từ tháng 6.2004. Chỉ tính riêng trong má»™t tuần kể từ phiên giao dịch đầu năm, tổng cá»™ng giá dầu Ä‘ã sụt khoảng 10%. Nếu nhìn tích cá»±c thì giá dầu càng xuống thấp, cuá»™c cạnh tranh khốc liệt này càng đến gần thời Ä‘iểm kết thúc, khi má»™t bên phải bỏ cuá»™c.

Tình hình có vẻ nhÆ° Ä‘ã trở nên bi Ä‘át vá»›i Nga và Ả Rập Saudi đến mức, hai "ông kẹ dầu lá»­a" này bắt đầu phải tính đến con bài cổ phần hóa các tập Ä‘oàn dầu quốc doanh chủ chốt của mình. Trong cuá»™c chÆ¡i này, ai nhanh tay kẻ Ä‘ó sẽ thắng.

Giá dầu thấp Ä‘ang ảnh hưởng nặng nề đến Nga và Ả Rập Saudi, Ä‘ó là Ä‘iều không cần bàn cãi. Hoạt Ä‘á»™ng xuất khẩu dầu Ä‘ang chiếm khoảng 13,7% GDP của Nga, còn vá»›i Ả Rập Saudi là 43,6% GDP. Cả hai quốc gia này đều có mức Ä‘á»™ phụ thuá»™c khá cao của hoạt Ä‘á»™ng xuất khẩu dầu vá»›i ngân sách quốc gia, cao hÆ¡n nhiều so vá»›i "ông kẹ dầu lá»­a" còn lại trên thị trường dầu là Mỹ, vốn có nền kinh tế lá»›n nhất thế giá»›i.

Vì giá dầu thấp, nên mức thâm hụt ngân sách của Ả Rập Saudi trong năm 2015 Ä‘ã lên tá»›i 15% GDP, buá»™c phải tăng giá má»™t loạt mặt hàng thiết yếu trong nÆ°á»›c nhÆ° xăng, Ä‘iện nÆ°á»›c, và Ä‘ánh thuế giá»›i siêu giàu nặng hÆ¡n. Còn Nga phải cắt giảm má»™t loạt chi tiêu công trong các lÄ©nh vá»±c giáo dục và y tế để bù đắp lại khoản hao hụt do giá dầu.

Tuy nhiên, bất chấp những khó khăn chồng chất Ä‘ó, cuá»™c thi đọ sức chịu Ä‘á»±ng giữa Nga và Ả Rập Saudi Ä‘ang có vẻ giống má»™t ván bài tất tay, trong Ä‘ó cả hai đều tung ra hết tất cả những gì mình có để giành chiến thắng.

Trong cuá»™c chiến giá dầu giờ Ä‘ây, kẻ nào gom góp được nhiều tiền hÆ¡n để bù đắp khoản thâm hụt do giá dầu, kẻ Ä‘ó sẽ giành chiến thắng. Giảm chi tiêu công và tăng giá các mặt hàng thiết yếu là chÆ°a đủ, con bài chủ chốt được cả Nga và Ả Rập Saudi nhắm đến ở thời Ä‘iểm hiện tại là cổ phần hóa các tập Ä‘oàn dầu lá»­a quốc gia.

Theo Ä‘ó, cả Nga lẫn Ả Rập Saudi đều Ä‘ang thiết lập kế hoạch cổ phần hóa các tập Ä‘oàn dầu quốc gia lá»›n nhất của mình. Vá»›i Nga là Rosneft, còn vá»›i Ả Rập Saudi là Aramco Saudi.

Rosneft Ä‘ang là tập Ä‘oàn dầu khí quốc gia lá»›n nhất của Nga, trong Ä‘ó nhà nÆ°á»›c sở hữu 69,5% cổ phần và Ä‘iện Kremlin Ä‘ang có kế hoạch chào bán khoảng 19,5% cổ phần của Rosneft ra ngoài thị trường, chính phủ Nga vẫn nắm quyền chi phối vá»›i 50% cổ phần trong tay. TÆ°Æ¡ng tá»± tại Ả Rập Saudi, hoàng tá»­ trẻ tuổi Mohammed Ä‘ang tiến hành cải tổ nền kinh tế theo hÆ°á»›ng bá»›t phụ thuá»™c vào xuất khẩu dầu lá»­a hÆ¡n, vá»›i việc tập Ä‘oàn dầu lá»­a lá»›n nhất quốc gia Aramco Saudi sẽ được bán khoảng 14% cổ phần ra thị trường.

Việc cả Nga lẫn Ả Rập Saudi cùng lúc bán má»™t lượng lá»›n cổ phiếu của các tập Ä‘oàn dầu khí lá»›n nhất quốc gia ra thị trường có nhiều ý nghÄ©a.
TrÆ°á»›c hết, nó sẽ Ä‘em lại má»™t khoản tiền lá»›n đủ để bù đắp những khoản thâm hụt ngân sách do giá dầu. Bá»™ trưởng tài chính Nga Anton Siluanov cho biết, Ä‘iện Kremlin hy vọng 19,5% cổ phần của Rosneft có thể Ä‘em lại cho Nga khoảng 500 tỉ Rup (tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng 6,68 tỉ USD). Đây được xem là má»™t mức giá khá hời, khi mà Rosneft Ä‘ang là tập Ä‘oàn dầu lá»›n nhất của Nga; tổng giá trị vốn hóa của Rosneft chỉ đạt khoảng 33,4 tỉ USD, chỉ bằng 1/9 so vá»›i hãng dầu Mỹ Exxon Mobil vá»›i giá trị khoảng hÆ¡n 300 tỉ USD, trong khi doanh thu của Rosneft lại bằng 1/3 tổng doanh thu của tất cả các hãng dầu lá»­a Mỹ cá»™ng lại.

Trong khi Ä‘ó Ả Rập Saudi chÆ°a công bố khoản tiền kỳ vọng mà chính phủ nÆ°á»›c này muốn nhận được từ khoản 14% cổ phiếu Aramco sẽ bán ra, nhÆ°ng được dá»± Ä‘oán sẽ còn lá»›n hÆ¡n con số mà Nga muốn thu được từ việc bán 19,5% cổ phiếu của Rosneft.

Mục Ä‘ích thứ hai mà Nga và Ả Rập Saudi hÆ°á»›ng tá»›i trong việc cổ phần hóa này là tăng hiệu quả hoạt Ä‘á»™ng của các tập Ä‘oàn này trong giai Ä‘oạn khẩn cấp hiện nay. Cuá»™c chiến giá dầu giữa Nga và Ả Rập Saudi lúc này Ä‘ã không còn Ä‘Æ¡n thuần là thá»­ sức chịu Ä‘á»±ng nữa mà Ä‘ã Ä‘i vào giai Ä‘oạn cạnh tranh thị phần trá»±c tiếp của nhau. Cả Nga và Ả Rập Saudi đều Ä‘ang cạnh tranh quyết liệt để giành các đối tác truyền thống trên thị trường dầu, mà má»™t trong những chiến trường trọng yếu nhất là các quốc gia châu Âu.

Vào thập niên 1970, 50% lượng dầu xuất khẩu của Ả Rập Saudi là đến các nÆ°á»›c châu Âu, nhÆ°ng sau Ä‘ó gặp phải sá»± cạnh tranh quyết liệt của Liên Xô khi quốc gia này bắt đầu xây đường ống để vận chuyển dầu sang thị trường châu Âu. Ưu thế về địa lý Ä‘ã giúp cho Liên Xô và sau này là Nga chiếm vị trí lá»›n nhất trong vai trò cung cấp dầu cho châu Âu, đẩy Ả Rập Saudi vào thế bí tại thị trường này. Thị phần của Saudi tại châu Âu giảm xuống mức thấp nhất là 5,9% trong năm 2009, trong khi thị phần của Nga không ngừng tăng lên và đạt đỉnh ở mức 34,8% vào năm 2011.

Sá»± căng thẳng trong quan hệ ngoại giao và đứt gãy trong quan hệ thÆ°Æ¡ng mại giữa EU và Nga giờ Ä‘ây Ä‘ang là lợi thế cho Ả Rập Saudi tìm cách giành lại thị phần ở thị trường tiềm năng này. Liên minh châu Âu Ä‘ang muốn Ä‘a dạng hóa nguồn cung, tránh phụ thuá»™c vào nguồn dầu và khí đốt từ Nga, và Saudi Ä‘ã không bỏ lỡ thời cÆ¡.

Thị phần cung cấp dầu của nÆ°á»›c này ở châu Âu Ä‘ã tăng lên 8,6% từ năm 2013 và không ngừng gia tăng trong thời gian qua. Thậm chí Ả Rập Saudi còn muốn tấn công thẳng vào những đối tác truyền thống của Nga ở Đông Âu, mà Ba Lan là má»™t ví dụ Ä‘iển hình. Các nÆ°á»›c Đông Âu nhÆ° Ba Lan hầu hết phụ thuá»™c vào công nghệ và nguồn dầu từ Nga, nhÆ°ng sau khi Nga sáp nhập bán đảo Crimea thì Ba Lan muốn tránh phụ thuá»™c quá nhiều vào nguồn cung dầu từ Nga và cÅ©ng ngỏ ý muốn chọn Saudi thay thế.

Trong khi Ả Rập Saudi tấn công Nga ở thị trường châu Âu và đặc biệt là Đông Âu vốn là đối tác truyền thống của Nga thì Nga lại Ä‘ang tấn công Saudi ở thị trường châu Á, vốn là đối tác truyền thống của Saudi. Trung Quốc từ lâu được xem là má»™t trong những đối tác truyền thống lá»›n nhất của ngành dầu lá»­a Ả Rập Saudi, nhÆ°ng giờ Ä‘ây ảnh hưởng của Nga ở trong việc cung cấp dầu cho Trung Quốc ngày càng tăng lên, khi mà những đường ống dẫn dầu từ Siberia đến Trung Quốc Ä‘ang được xây dá»±ng.

Hiện tại, có lẽ cả thế giá»›i đều hiểu rằng ngoài việc các quốc gia xuất khẩu dầu lá»›n nhất giảm sản lượng, còn không thì không có cách nào khác để vá»±c dậy giá dầu. Cuá»™c khủng hoảng ngoại giao giữa Ả Rập Saudi và Iran Ä‘ang diá»…n ra có quy mô lá»›n nhất trong vài chục năm qua, vậy mà cÅ©ng không đủ khiến giá dầu tăng trở lại. Nó đồng nghÄ©a vá»›i việc, giá dầu chỉ tăng trở lại khi ván bài tất tay giữa Nga và Ả Rập Saudi kết thúc vá»›i má»™t bên chấp nhận thua cuá»™c. Trong tình hình Ä‘ó thì giá dầu càng giảm sâu, đồng nghÄ©a vá»›i việc cuá»™c chiến khốc liệt này sắp đến hồi kết thúc.

Nguồn tin: Motthegioi