Khi Bá»™ trưởng Dầu mỏ Venezuela Juan Pablo Pérez Alfonso từ chức năm 1963,    ông Ä‘ã lên án Tổ chức Các Quốc gia Xuất khẩu Dầu mỏ OPEC, trong khi bị công kích bởi các đối thủ trong nÆ°á»›c, vì không thể tạo ra lợi ích cho quốc gia Nam Mỹ này. Sau má»™t nữa thế kỉ, OPEC vẫn tiếp tục chia rẽ và Venezuela tiếp tục tỏ ra không hài lòng, lần này là vì sá»± không sẵn sàng của nhà sản xuất lá»›n nhất OPEC, Saudi Arabia, để há»— trợ giá dầu từ mức thấp 6 năm Ä‘ang làm trầm trọng hÆ¡n tác Ä‘á»™ng lên nền kinh tế Venezuela vào má»™t cuá»™c khủng hoảng sâu sắc hÆ¡n.

Ngày 10/09, Bá»™ trưởng Dầu mỏ Venezuela Eulogio del Pino, Ä‘ã tweet những lời kêu gọi đến OPEC và các nÆ°á»›c ngoài OPEC “để có má»™t cuá»™c thảo luận về mức giá chấp nhận được, mức giá tối thiểu để bảo đảm tính bền vững” và “cùng nhau vượt qua những bất đồng vế quan Ä‘iểm.” Sau Ä‘ó hôm 16/09, tổng thống Venezuela Nicolás Maduro Ä‘ã tuyên bố rằng ông Ä‘ang thá»±c hiện quá trình tổ chức má»™t há»™i nghị của các quốc gia xuất khẩu dầu mỏ để có buổi thảo luận Ä‘ó. Thành viên Algieria Ä‘ang ủng há»™ đề xuất tổ chức há»™i nghị của Venezuela cÅ©ng nhÆ° mong muốn giá dầu cao hÆ¡n của ông Maduro.

Kế hoạch của Manduro sẽ không thành công trừ khi Saudi Arabia ngừng ồ át đổ dầu thô vào thị trường. Không có tín hiệu cho thấy Saudi sẽ từ bỏ chiến lược của mình, vốn Ä‘ang giúp nÆ°á»›c này duy trì thậm chí là tăng thị phần. “OEC ngày nay không còn hữu dụng,” cá»±u thủ tÆ°á»›ng Algeria Ahmed Benbitour nói. “Cuá»™c chiến bây giờ là thị phần, không phải giá, và Algeria sẽ không hưởng lợi ích gì từ tổ chức này.”

Những phàn nàn của Venezuela và Algeria Ä‘ang dấy lây câu hỏi tại sao các thành viên vẫn ở lại OPEC nếu nhÆ° Saudi quyết định chiến lược và bác bỏ lời kêu gọi mức giá cao hÆ¡n. Cả Venezuela và Algeria đều không nhanh chóng rời bỏ nhóm này. . Không chỉ toàn bá»™ nhóm lúc này, mà cá»±u thành viên của nhóm Indonesia sẽ quay trở lại, nâng số thành viên OPEC lên thành 13 quốc gia.

Những thành viên “không ra Ä‘ì vì họ tin rằng có thể có Ä‘iều gì Ä‘ó trong tÆ°Æ¡ng lai khi nhóm ra quyết định” thúc đẩy giá dầu và cắt sản lượng khai thác, Jamie Webster, chuyên gia dầu mỏ tại hãng nghiên cứu IHS. “Việc tiếp tục duy trì sá»± tồn tại của OPEC thì dá»… dàng hÆ¡n khi Ä‘1ong cá»­a tổ chức này, cùng vá»›i nó má»™t kênh kết nối quan trọng” trong số các chính phủ có sức khỏe tài chính phụ thuá»™c nặng nề vào thu nhập từ dầu.

Thế giá»›i có trữ lượng khoảng 1.7 ngàn tỉ thùng dầu , .12 ngàn tỉ thùng, tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng 70%, nằm dÆ°á»›i quyền kiểm soát của các thành viên OPEC hiện nay. Venezuela và Saudi nắm giữ 18% và 16% tÆ°Æ¡ng ứng, và Iran và Iraq má»—i quốc giá giữ 9%, theo BP. Bốn quốc gia này cùng vá»›i Kuwait, là các thành viên sáng lập nên OPEC.

Cá»±u Tổng thÆ° kí OPEC, ông Adnan Shihab-Eldin người Kuwait nói: “Chỉ cần nhìn vào triển vọng dầu mỏ trong 10, 20, 30 năm tá»›i. Hy vọng rằng các quốc gia OPEC thật sá»± cần phải cải thiện phần lá»›n tăng trưởng trong nguồn cung để Ä‘áp ứng nhu cầu tiêu thụ. “Nếu OPEC không tồn tại, nó sẽ cần thiết trong tÆ°Æ¡ng lai hÆ¡n là trong lúc này hay quá khứ” để hợp tác sản xuất và duy trì nguồn cung thế giá»›i.

Việc định giá dầu thường là má»™t sá»± bất đồng trong nhóm, vá»›i Algeria, Iran, Iraq, Libya, và Venezuela mong muốn đẩy giá cao hÆ¡n, má»™t quan Ä‘iểm bảo thủ hÆ¡n so vá»›i Saudi Arabia và các nÆ°á»›c láng giềng Kuwait, Qatar, và United Arab Emirates. "Vị trí của Venezuela trong OPEC là theo Ä‘uổi má»™t chiến lược sản xuất thấp và giá cao, vì họ không thể thu hút đầu tÆ°" để tăng sản lượng khai thác, Carlos Rossi, chủ tịch hãng tÆ° vấn năng lượng EnergyNomics ở Caracas cho biết. Khu vá»±c Vịnh Ả-rập thì Ä‘ang nghiêng về phía chấp nhận giá thấp hÆ¡n để giữa chân người tiêu dùng tiếp tục tiêu thụ xăng giá rẻ để kéo dài hÆ¡n Thời đại của Dầu mỏ. Saudi Arabia nói riêng nhiều khả năng chấp nhận má»™t mức giá thấp hÆ¡n nhằm duy trì tăng trưởng toàn cầu và Ä‘Æ°a nÆ°á»›c này ảnh hưởng vượt xa nền kinh tế thá»±c tế của nó. Ed Morse, giám đốc quản lý Citigroup Global Markets nói: "Nền kinh tế của Ả Rập Saudi chỉ bằng kích thÆ°á»›c của bang Illinois của Mỹ." Tuy nhiên, quốc gia này  có thể ngồi cùng má»™t bàn vá»›i Trung Quốc, Châu Âu, Nhật Bản và Mỹ chủ yếu nhờ vai trò của nó nhÆ° là nhà sản xuất lá»›n.

Thay vì làm giảm sản lượng để há»— trợ giá, theo đề nghị của Algeria và Venezuela, Bá»™ trưởng dầu mỏ Saudi Ali al-Naimi Ä‘ã vận Ä‘á»™ng các nhà đồng OPEC hồitháng 11 năm 2014  không nhường thị phần vào tay các nhà cung cấp cạnh tranh, bao gồm cả các nhà sản xuất dầu Ä‘á phiến sét của Mỹ. Dầu thô giảm và Ä‘ang giao dịch tại khoảng 50usd má»™t thùng, má»™t ná»­a so vá»›i mức năm ngoái. "Những gì OPEC muốn làm là có má»™t cái nhìn má»›i mẻ về sá»± thay đổi cÆ¡ cấu Ä‘ã diá»…n ra trong thị trường dầu vá»›i sá»± ra đời của dầu Ä‘á phiến Mỹ và các nhà sản xuất khác, những nhà sản xuất phải tốt kém chi phí rất cao để có thể mang lại má»™t nguồn cung má»›i vượt xa mức tiêu thụ cần thiết,” Shihab-Eldin nói.

Ná»— lá»±c của Algeria và Venezuela để thu hút các nhà sản xuất ngoài OPEC trong ná»— lá»±c tăng giá dầu Ä‘ã bị từ chối bởi Nga và Mexico, hai trong số các nhà sản xuất lá»›n nhất ngoài OPEC. Mexico tuyên bố mục tiêu của mình là tập trung khôi phục hiệu suất sản xuất tại các cÆ¡ sở dầu lá»›n nhất của nÆ°á»›c này. Nga thì nói rằng mình không có thể khả năng nhÆ° má»™t vài quốc gia Trung Đông có tểh nhanh chóng tăng hay giảm sản lượng khai thác do mùa Ä‘ông khắc nghiệt và địa chất phức tạp tại các mỏ dầu của Nga tại Siberia. “Bạn không thể Ä‘iều chỉnh năng lá»±c sản xuất các giếng dầu của Nga Ä‘Æ¡n giản bằng cách là khóa nó lại,” Sergei Klubkov, chuyên gia phân tích lÄ©nh vá»±c thăm dò và khai thác tại công ty tÆ° vấn Vygon Consulting ở Mosscow giải thích.

Không có lời an ủi nào cho các thành viên OPEC Ä‘ang chịu sức ép tiền mặt mạnh mẽ. Nguồn cung má»›i có thể tác Ä‘á»™ng lên thị trường từ Iran trong năm tá»›i, khi lệnh cấm xuất khẩu dầu được dở bỏ từ kết quả của hiệp Æ°á»›c hạt nhân 07 ký vá»›i Mỹ và các cường quốc phÆ°Æ¡ng Tây khác hạn chế chÆ°Æ¡ng trình hạt nhân của Tehran. Ngày 11/09, Goldman Sachs Ä‘ã nói rằng giá dầu có thể giảm xuống mức thấp 20usd má»™t thùng.

Sản lượng khai thác của Saudi Arabia khoảng 10.5 triệu thùng má»™t ngày, mức cao kỉ lục, và vÆ°Æ¡ng quốc này vẫn còn có công suất thừa hÆ¡n 1 triệu thùng. Những thành viên OPEC khác Ä‘ang bÆ¡m ít dầu mỏ hÆ¡n do các dá»± án mang lại các nguồn cung má»›i cho thị trường bị chuyển hÆ°á»›ng và chậm trá»… bởi bất ổn chính trị xã há»™i. Venezuela Ä‘ang sản xuất 2.5 triệu thùng má»™t ngày, so vá»›i mức đỉnh 3.7 triệu thùng trong năm 1970. Algeria và Nigeria cÅ©ng đối mặt những khó khăn tÆ°Æ¡ng tá»±.

Ba quốc gia Ä‘ó, cùng vá»›i Iraq và Libya, là các thành viên OPEC dá»… bị tổn thÆ°Æ¡ng nhất đối vá»›i biến Ä‘á»™ng chính trị cÅ©ng nhÆ° dầu giá rẻ tác Ä‘á»™ng mạnh lên tiền tệ và làm suy yếu khả năng duy trì các khoản trợ cấp xã há»™i. Venezuela "dường nhÆ° Ä‘ã sẵn sàng cho má»™t cuá»™c khủng hoảng trong ngắn hạn" trong bối cảnh cuá»™c biểu tình và tình trạng thiếu thốn các mặt hàng tiêu dùng thiết yếu nhÆ° cuá»™c bầu cá»­ quốc há»™i tháng 12 Ä‘ang đến gần, hai nhà phân tích Christopher Louney và Helima Croft của Ngân hàng Hoàng gia Canada cho biết trong má»™t báo cáo hồi tháng 08 về 5 nền kinh tế mỏng manh trong nhóm OPEC.

"OPEC thì giống nhÆ° má»™t gia Ä‘ình, nÆ¡i trẻ em cãi nhau nhÆ°ng không thể làm gì mà không có nhau", Karin Kneissl, má»™t giảng viên đại học ngành chính trị năng lượng ở Vienna Áo và là tác giả của cuốn sách Ván bài Năng lượng nhận xét. “Họ biết rằng họ nên dàm phán vá»›i nhau để duy trì những mối quan tâm chung trong dài hạn, thậm chí vá»›i các thành viên Ä‘ã rời nhóm từ rất lâu có thể quay trở lại nếu muốn.”   

Indonesia từ bỏ vài trò thành viên OPEC hồi năm 2009 do sản xuất dầu thô nÆ°á»›c này Ä‘ã giảm đến mức quốc gia Đông Nam Á này Ä‘ã phải nhập khẩu dầu mỏ. Indonesia vẫn Ä‘ang khai thác dầu thô cho thị trường ná»™i địa. Chính phủ Jakarta sẽ chính thức quay lại OPEC vào ngày 04/12 tá»›i Ä‘ây vá»›i vai trò là thành viên đầu tiên của nhóm không phải là nhà xuất khẩu ròng dầu thô. Vì là thành viên duy nhất của OPEC ở khu vá»±c Đông Á, Indonesia có thể há»— trợ OPEC tăng cường mối quan hệ trong khu vá»±c này, khu vá»±c tiêu thụ dầu mỏ mạnh mẽ nhất, Bá»™ trưởng Năng lượng Indonesia Sudirman Said tuyên bố hồi tháng 06. Trong vai trò vừa là nhà sản xuất và tiêu thụ dầu mỏ, Indonesia sẽ giúp OPEC khắc phục sá»± chia rẽ giữa hai nhóm, ông Said nói.  

"Những lợi ích từ việc quay lại vá»›i nhóm cao hÆ¡n nhiều so vá»›i mức chi phí há»™i viên,” Hasan Qabazard, CEO của Kuwait Catalyst và là cá»±u giám đốc nghiên cứu tại OPEC nói. “Bằng cách được quyền truy cập trá»±c tiếp vào hệ thống dữ liệu thị trường, nghiên cứu và thông tin có thể ảnh hưởng lẹn thị trường” có thể là “Ä‘á»™ng lá»±c thá»±c sá»± đằng sau Ä‘Æ¡n xin quay lại của Indonesia.”

“Tôi không nghÄ© rằng OPEC sẽ sụp đổ,” Fayyad Al-Nima, phó bá»™ trưởng dầu mỏ Iraq phụ trách hoạt Ä‘á»™ng khai thác dầu nói. Và những lí do để Saudi Arabia vẫn tiếp tục gắn bó vá»›i OPEC? Carl Larry, giám đốc bá»™ phận thị trường dầu khí cho hãng nghiên cứu Frost & Sullivan trả  lời: “Hoặc ở lại vá»›i OPEC và theo nhóm hoặc rời bỏ OPEC và tá»± là chính mình.”

Tóm lại: Saudi Arabia có thể áp đặt ý kiến của mình lên các thành viên OPEC khác, chủ yếu là vào khả năng làm tràn ngập dầu thô ra thị trường của vÆ°Æ¡ng quốc này.

Nguồn: xangdau.net