Thị trường dầu đã “ngập lụt” dầu thô trong hơn 3 năm qua, và OPEC đã phải vật lộn để đẩy nhanh nỗ lực tái cân bằng, nhưng thế giới có thể sẽ phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng nguồn cung trong vài năm tới do sự sụt giảm mạnh trong chi tiêu của ngành này.
Việc giá dầu giảm một nửa từ 100 USD/thùng trước năm 2014 xuống còn 50 USD như hôm nay đã dẫn tới sự sụt giảm tương ứng trong đầu tư thượng nguồn (thăm dò và khai thác). Nhưng ngay cả khi giá dường như đã ổn định trong năm qua, với phần lớn các nhà phân tích dự đoán giá tăng dần và khiêm tốn trong năm tới (tùy thuộc vào hành động của OPEC), thì vẫn chưa có dấu hiệu phục hồi đáng kể về mức chi tiêu.
Vấn đề thiếu hụt nguồn cung dường như còn cách ngày hôm nay rất xa, với sự quay vòng nhanh chóng của đá phiến Mỹ và mức dự trữ dầu thô cao.
Nhưng nhu cầu vẫn tiếp tục tăng - IEA vừa nâng mức ước tính tăng trưởng nhu cầu cho năm 2017 lên 1,6 triệu thùng mỗi ngày. Nếu mức tăng trưởng nhu cầu đó vẫn tiếp tục trong một vài năm, nó sẽ tiêu thụ nhiều dầu thừa hơn trên thị trường. Ngay cả với một tốc độ tăng trưởng ôn hòa hơn cũng sẽ làm căng thẳng nguồn cung vào cuối thập kỷ này, do thiếu vắng sự phục hồi sản xuất tương ứng.
Neil Atkinson, người đứng đầu bộ phận công nghiệp và thị trường dầu mỏ của IEA cho biết tại một cuộc họp ở Bahrain, “vẫn chưa có đủ dấu hiệu việc đầu tư bắt đầu quay trở lại, và điều này làm tăng nguy cơ thắt chặt thị trường trong 5 năm tới cũng như đe doa đến sự ổn định của giá dầu. Có khả năng trở lại tình trạng 10 năm trước, nơi giá dầu đã rất, rất cao vào thời điểm nhu cầu đang tăng lên."
Atkinson cảnh báo rằng khối lượng dự trữ của thị trường, chủ yếu tập trung ở Ả-rập Xê-út, sẽ giảm khi nhu cầu tiếp tục tăng lên vào thời điểm nguồn cung vẫn còn thấp. Thị trường sẽ thắt chặt và OPEC sẽ phải từ bỏ giới hạn sản xuất để đáp ứng nhu cầu. Sau đó, tiêu thụ tăng có thể làm giảm công suất thừa mứa âm ỉ. Vào thời điểm đó, thị trường sẽ gặp phải một cuộc khủng hoảng nguồn cung, mà có thể sẽ dẫn đến sự biến động và giá cao hơn.
Cũng giống như cách đây 10 năm, công suất dự phòng hiện tại khoảng 2 triệu thùng/ngày. Đó chắc chắn không phải là mức thấp nhất mà nó từng có, nhưng đó là sự phòng thủ tương đối nhỏ trong trường hợp có sự gián đoạn bất ngờ. Khối lượng công suất dự phòng thu hẹp vào giữa những năm 2000 do mức độ tăng trưởng nhu cầu bùng nổ của Trung Quốc. Khi công suất dự phòng giảm xuống còn khoảng 1 triệu thùng/ngày trong năm 2008, thế giới đã chứng kiến sự tăng giá lịch sử.
Tuy nhiên, sự khác biệt giữa giữa những năm 2000 và hiện nay là thị trường đang ở gần mức kỷ lục của dự trữ dầu, điều này sẽ đóng vai trò như một loại năng lực dự phòng thứ hai. Có thể mất vài năm để rút bớt những kho dự trữ đó.
Mặt khác, không giống như cách đây 10 năm, ngành dầu khí hiện nay không chi tiêu nhiều khoản tiền lớn để phát triển các nguồn cung mới. Trong một báo cáo năm 2016, IEA ước tính rằng ngành này sẽ cần phải đưa thêm 21 triệu thùng nguồn cung mới mỗi ngày trước năm 2025 chỉ để giữ sản lượng bằng với hiện tại, sau khi tính đến mức độ cạn kiệt từ các dự án hiện tại cộng với nhu cầu cao hơn. Tuy nhiên, vào thời điểm viết báo cáo đó, ngành dầu khí chỉ có khoảng 5 triệu thùng/ngày nguồn cung mới trong đường ống dẫn dầu, tức là còn cách khoảng 16 triệu thùng/ngày, một khoảng cách cho thấy ít có dấu hiệu được nối lại.
Chi tiêu đã tăng lên một chút trong năm nay, nhưng IEA vẫn cảnh báo rằng nó không đủ để đáp ứng nhu cầu trong tương lai.
Yếu tố có thể làm giảm bớt mối lo ngại về khủng hoảng nguồn cung trong tương lai là viễn cảnh về nhu cầu cao điểm. IEA có khuynh hướng nghiêng về các giả định kinh doanh như thường lệ, giảm nhẹ ảnh hưởng của xe điện đối với tăng trưởng nhu cầu, dẫn đến dự báo cho thấy nhu cầu tương đối mạnh mẽ trong những năm tới. Một số khác, bao gồm Bloomberg New Energy Finance cảnh báo nhu cầu dầu giảm khi các công nghệ mới tiếp quản.
Nếu bạn đang ở Bloomberg, thì sẽ không lo lắng về khủng hoảng nguồn cung dầu và giá tăng trong 5 năm tới. Nhu cầu đỉnh điểm sẽ đồng nghĩa với giá dầu thấp hơn vĩnh viễn. Nhưng, nếu bạn đang đi cùng với IEA, thì việc chi tiêu vốn hiện tại ít ỏi vào các dự án dầu mới có thể dẫn đến tình trạng thiếu hụt vào đầu những năm 2020. IEA dự kiến công bố số liệu đầu tư và dự báo năng lượng chi tiết vào ngày 19 tháng 9.
Nguồn tin: xangdau.net
