(Tài chính) Trung Đông Ä‘ang bị cuốn vào vòng xoáy bạo lá»±c tồi tệ khi cùng lúc nÆ¡i Ä‘ây là chiến trường của liên quân quốc tế chống tổ chức Nhà nÆ°á»›c Hồi giáo (IS) tá»± xÆ°ng tại Iraq và liên quân Ảrập chống Houthi tại Yemen. Điều Ä‘áng nói là chiến dịch quân sá»± do Ảrập Xêút phát Ä‘á»™ng tại Yemen Ä‘ang khiến tình trạng chia rẽ giáo phái ở Iraq ngày càng sâu sắc.

Ông Laith Shubbar, má»™t học giả đồng thời là cố vấn Tổng thống Iraq, cho rằng cuá»™c chiến tại Yemen Ä‘ã góp phần làm gia tăng chia rẽ giữa các giáo phái không chỉ tại Iraq mà còn ở cả khu vá»±c. Điều này được thể hiện rõ nét trong cuá»™c họp giữa các lá»±c lượng chính trị tại Iraq, tổ chức ở nhà riêng của Chủ tịch Quốc há»™i Salim al-Jubouri hôm 29.3 vừa qua.

Tại cuá»™c họp, Liên minh các Lá»±c lượng Dân tá»™c chủ nghÄ©a (UNF) của người Hồi giáo dòng Sunni Ä‘ã bác bỏ đề xuất của Liên minh Dân tá»™c (NA) của người Hồi giáo dòng Shi’ite về việc Ä‘Æ°a ra tuyên bố lên án chiến dịch quân sá»± của liên quân Ảrập. TrÆ°á»›c Ä‘ó, ngày 28.3, Phó tổng thống Iraq Osama Najafi, tín đồ Hồi giáo dòng Sunni, Ä‘ã tuyên bố ủng há»™ cuá»™c tấn công của “liên quân Ảrập nhằm làm suy yếu ảnh hưởng của lá»±c lượng Houthi tại Yemen”.

Trong khi Ä‘ó, ông Ammar al-Hakim, má»™t tín đồ Shi’ite và là người đứng đầu Há»™i đồng Tối cao Hồi giáo (ISC) ở Iraq Ä‘ã mô tả cuá»™c can thiệp quân sá»± của các nÆ°á»›c Ảrập vào Yemen là “cuá»™c phiêu lÆ°u tốn kém vá»›i những hậu quả không thể tính được”.

Không chỉ dừng ở chính giá»›i, tình trạng trống Ä‘ánh xuôi kèn thổi ngược còn lá»™ rõ trong giá»›i học giả Iraq. Ngay sau khi Ảrập Xêút thông báo tiến hành chiến dịch can thiệp quân sá»± vào Yemen, Hiệp há»™i các học giả Hồi giáo dòng Sunni (SAMS) Ä‘ã ra tuyên bố ủng há»™, coi Ä‘ây “là ná»— lá»±c của thế giá»›i Ảrập nhằm ủng há»™ người dân Yemen và đối đầu vá»›i cÆ¡n thủy triều mang tên Iran”. Ngược lại, Giáo sÄ© Muqtada al-Sadr, thủ lÄ©nh phong trào Sadr, lại coi chiến dịch quân sá»± này là “sá»± can thiệp vào công việc của người Yemen”.

Cuá»™c tranh cãi về chiến dịch này Ä‘ã vượt ra ngoài biên giá»›i Iraq khi Phó chủ tịch Quốc há»™i Iraq Human Hamoudi, má»™t tín đồ Hồi giáo dòng Shi’ite, Ä‘ã mô tả chiến dịch này là “cuá»™c chiến giáo phái”. Luận Ä‘iểm này Ä‘ã vấp phải sá»± phản đối của nhà văn Ảrập Xêút Jasser al-Jasser, má»™t tín đồ Sunni: “Ông Hamoudi Ä‘ã bị lôi cuốn vào những luận Ä‘iệu bè phái của các chính trị gia cÅ©ng nhÆ° nhà lãnh đạo ở các nÆ°á»›c Ảrập chịu ảnh hưởng của Tehran”.

Chính phủ Iraq Ä‘ã chính thức phản đối chiến dịch quân sá»± thông qua tuyên bố của Ngoại trưởng Ibrahim al-Jaafari, rằng cuá»™c can thiệp làm phức tạp và có thể dẫn đến quân sá»± hóa cuá»™c khủng hoảng tại Yemen. Ông Salama al-Salhy, Cố vấn Văn hóa của Thủ tÆ°á»›ng Iraq, thì mô tả diá»…n biến tại Yemen là “trò chÆ¡i của quốc tế nhằm hút lấy những nguồn vốn của vùng Vịnh, ve vãn Iran, cài bẫy những người Ảrập và lôi kéo quân Ä‘á»™i Ai Cập vào má»™t cuá»™c xung Ä‘á»™t khu vá»±c”.

Những người Hồi giáo dòng Shi’ite ở Iraq Ä‘ã bắt đầu công khai phản đối chiến dịch quân sá»± do Ảrập Xêút cầm đầu bằng việc tổ chức các cuá»™c biểu tình ở Thủ Ä‘ô Baghdad và má»™t số khu vá»±c khác. Trong khi Ä‘ó, những tín đồ Hồi giáo dòng Sunni dường nhÆ° Ä‘ang tránh không thể hiện sá»± ủng há»™ đối vá»›i cuá»™c chiến.

Không quá khó để nhận ra rằng Yemen là má»™t cuá»™c chiến tranh ủy nhiệm của hai cường quốc Vùng Vịnh là Ảrập Xêút và Iran. Ở mức Ä‘á»™ lá»›n hÆ¡n, Ä‘ó chính là cuá»™c đấu tranh quyết liệt Ä‘ã kéo dài hàng nghìn năm qua giữa những người theo dòng Sunni và những người theo dòng Shi’ite trong thế giá»›i Ảrập. Cuá»™c đấu tranh này cùng vá»›i sá»± trá»—i dậy của các tổ chức Hồi giáo cá»±c Ä‘oan sẽ càng trở nên phức tạp và khó lường.

Kể từ khi xảy ra làn sóng má»›i trong cuá»™c ná»™i chiến Yemen năm 2013, phiến quân Houthi thuá»™c dòng Shi’ite và được sá»± hậu thuẫn mạnh mẽ từ Iran Ä‘ã chiếm được nhiều vùng đất và ngày càng lá»›n mạnh. Má»™t khi đứng vững ở Yemen, các tay súng này có thể cùng vá»›i lá»±c lượng dòng Shi’ite ở Iran, Iraq và Syria tạo thành má»™t liên minh rá»™ng lá»›n và Ä‘ó là Ä‘iều mà Ảrập Xêút hoàn toàn không mong muốn.   

Ảrập Xêút hiện bị kẹt giữa hai nÆ°á»›c mà ở Ä‘ó các lá»±c lượng được Iran ủng há»™ thắng thế: Iraq ở phía Bắc và Yemen ở phía Nam. Tình hình còn phức tạp hÆ¡n vì ở phía Bắc, các đồng minh của Ảrập Xêút và Mỹ Ä‘ang giúp quân Ä‘á»™i Iraq và dân quân theo dòng Shi’ite chiến đấu chống lại IS ở Tikrit và những nÆ¡i khác trên lãnh thổ Iraq.

Trong khi Ä‘ó, chế Ä‘á»™ Iraq hiện nay lại liên hệ chặt chẽ vá»›i Iran, đến mức cách Ä‘ây chÆ°a lâu, ông Ali Younesi - cá»±u Bá»™ trưởng Tình báo Iran - Ä‘ã đề cập đến má»™t “liên minh” có thể được thiết lập giữa hai nÆ°á»›c để “nối liền” các vùng lãnh thổ của hai nÆ°á»›c láng giềng này. Trong khi Ä‘ó, biên giá»›i giữa Syria và Iraq dường nhÆ° Ä‘ã bị IS “xóa sổ” sau khi tổ chức này chiếm được những vùng đất rá»™ng lá»›n của hai quốc gia này. Các cuá»™c không kích của Ảrập Xêút Ä‘ang đổ thêm dầu vào “ngọn lá»­a xung Ä‘á»™t tín ngưỡng” khiến nó có nguy cÆ¡ lan ra khắp khu vá»±c.
 

Nguồn: tapchitaichinh.vn