Saudi Arabia đang từng bước cắt giảm các kho dự trữ dầu thô trong nước dồi dào của mình để phát tín hiệu cho thấy thị trường dầu mỏ thế giới đang tái cân bằng, mặc dù chậm hơn so với dự đoán của OPEC.

Các kho dự trữ dầu thô nội địa của Saudi Arabia đã giảm 16 tháng trong suốt 19 tháng từ tháng 11 năm 2015 đến tháng 5 năm 2017 theo số liệu của chính phủ cung cấp cho tổ chức Joint Organisations Data Initiative.

Các kho dự trữ nội địa giảm xuống chỉ còn 259 triệu thùng vào cuối tháng 5 năm 2017, đây là mức thấp nhất kể từ tháng 1/2012.

Các kho dự trữ đã giảm 30 triệu thùng so với cùng kỳ năm ngoái và hiện tại đã giảm 71 triệu thùng kể từ mức đỉnh điểm vào tháng 10 năm 2015.

Giống như các nhà sản xuất khác, Saudi Arabia có lượng dầu thô tích trữ khổng lồ vì nhiều lý do, bao gồm cả bảo đảo nguồn cung khi  bảo dưỡng mỏ khai thác cũng như quản lý sự thay đổi trong tiêu thụ và xuất khẩu theo mùa.

Cách tốt nhất để theo dõi tồn kho theo thời gian là so sánh chúng với tổng nhu cầu hàng ngày từ xuất khẩu, lượng dầu thô đầu vào của nhà máy tinh chế và lượng dầu đốt trực tiếp.

Mức dự trữ cần thiết được duy trì để đáp ứng nhu cầu xuất khẩu cũng như từ các nhà máy lọc dầu trong nước và các nhà máy điện đốt dầu thô để sản xuất điện.

Vào tháng 6 năm 2014, ngay trước khi giá dầu bắt đầu sụt giảm, các kho dự trữ dầu thô của Saudi đạt mức 286 triệu thùng, tương đương khoảng 28,4 ngày xuất khẩu, lượng dầu tinh chế và sử dụng dầu thô trực tiếp công lại.

Đến tháng 10 năm 2015, với giá trên đường hướng đến mức thấp nhất vào tháng 1 năm 2016, các kho dự trữ đã tăng lên 329 triệu thùng, tương đương với 32,7 ngày của các nhu cầu kết hợp lại.

Kể từ đó, tồn kho đã giảm dần và giảm chỉ còn 259 triệu thùng và 25,7 ngày của các nhu cầu kết hợp lại trong tháng 5 năm 2017.

Các kho dự trữ dầu thô của Saudi cho thấy một nhân tố mạnh mẽ về mùa vụ do kế hoạch bảo dưỡng của nhà máy lọc dầu và sự gia tăng tiêu thụ dầu thô cho sản xuất điện trong những tháng hè nóng bức.

Tuy nhiên, đã có xu hướng giảm rõ rệt cả về mức tồn kho tuyệt đối và số ngày cung cấp kể từ cuối năm 2015 vì sản xuất đã giảm so với tổng nhu cầu.

Tăng và giảm sau đó trong các kho dự trữ dầu thô của Saudi cho thấy mức thừa cung quá mức trên thị trường dầu thô trong giai đoạn 2014/15 cũng như sự tái cân bằng từng bước một trong giai đoạn 2016/17.

Trong thời kỳ suy thoái, Saudi Arabia đã phải chật vật tìm kiếm người mua để sản xuất. Giờ đây, quốc gia này đang tận dụng nhu cầu tiêu thụ mạnh mẽ để cắt giảm lượng tồn kho xuống mức bình thường hơn.

Giả sử các dữ liệu này là chính xác, sự suy giảm liên tục trong tồn kho nội địa có thể giải thích lý do tại sao các quan chức Saudi có vẻ tự tin khi họ nói rằng thị trường dầu mỏ toàn cầu đang tái cân bằng.

Chuỗi nguồn cung

Nhìn chung, dầu thô chuyển từ chuỗi nguồn cung từ các khu vực sản xuất ròng sang các khu vực tinh chế và tiêu thụ ròng.

Mặc dù hoạt động thương mại đáng kể đối với các lô hàng cụ thể, sự dịch chuyển của dầu thô chỉ diễn ra theo một hướng.

Đối với các lý do thương mại, hoàn toàn không hợp lý nếu di chuyển dầu thô trở lại chuỗi cung ứng, tránh xa người tiêu dùng và các nhà máy lọc dầu đang quay trở lại với các nhà sản xuất.

Các kho dự trữ dầu thô thường có vị trí gần với các nhà máy lọc dầu và người dùng cuối, tùy thuộc vào nguồn cung sẵn có và chi phí lưu kho.

Các kho dự trữ ở các nước sản xuất do đó có xu hướng sẽ là nhóm tăng kho chứa cuối cùng trong thời điểm thừa cung, nhưng sẽ là nhóm đầu tiên giảm hàng tồn trong thời điểm hụt cung.

Sự tăng cường các kho dự trữ dầu thô ở Saudi Arabia trong giai đoạn cuối của đà suy thoái trong năm 2015 và đà giảm chậm lại sau đó từ năm 2016 là phù hợp với mô hình này.

Bước chuyển hướng trong các kho dự trữ của Saudi vào tháng 10/tháng 11 năm 2015 gần như trùng hợp với bước chuyển của giá dầu thô và các mua và bán song hành theo lịch (calendar spreads) trong tháng 12 năm 2015/tháng 1 năm 2016.

Các kho dự trữ dầu thô của Saudi Arabia đã giảm nhanh hơn nhiều so với các kho dự trữ dầu thô trong khu vực lọc dầu chính gồm có Mỹ.

Các kho dự trữ dầu thô của Saudi đã giảm 30 triệu thùng kể từ tháng 5 năm 2016 so với mức giảm 6 triệu thùng tại Mỹ trong cùng thời kỳ.

Các kho dự trữ của Saudi giảm 71 triệu thùng kể từ tháng 10 năm 2015 trong khi các kho dự trữ dầu thô của Mỹ vẫn tăng 48 triệu thùng trong cùng kỳ.

Điều tương tự dường như cũng đã xảy ra với mức giảm trong các kho dự trữ dầu thô của Iran được tích trữ trong kho chứa nổi trong năm 2016.

Mức giảm chậm lại duy trì trong tồn kho của Saudi rõ ràng là một hiện tượng mất cân bằng vì nó không thể tiếp tục mãi mãi.

Đưa tồn kho của các nhà sản xuất vào chuỗi cung ứng trong năm 2016 và nửa đầu năm 2017 đã tăng cường thêm niềm tin nguồn cung thừa đang tiếp tục.

Nhưng khi tồn kho dư thừa của các nhà sản xuất đang cạn kiệt, tình huống nguồn cung sẽ cảm thấy thắt chặt hơn trong nửa sau của năm 2017 và vào năm 2018 - những thứ khác đang cân bằng.

Nguồn: xangdau.net