Mặc dù nguồn cung dầu mỏ Ä‘ã tăng vọt Ä‘áng kinh ngạc trong suốt năm ngoái, Ngân hàng Trung Æ°Æ¡ng Anh cho biết rằng Ä‘à suy thoái 60% của giá dầu chủ yếu là do các nguyên nhân tiêu thụ.

Sá»± thay đổi theo phần trăm của Brent từ 19/06/2014 dá»±a trên mức giao Ä‘á»™ng trung bình của giá 200 loại hàng hóa giao dịch

Nguồn: Báo cáo lạm phát tháng 11 của Ngân hàng Trung Æ°Æ¡ng Anh BOE

BOE căn cứ vào phân tích này dá»±a trên sá»± giao Ä‘á»™ng tÆ°Æ¡ng tá»± của giá dầu vá»›i những hàng hóa khác. Nếu giá dầu giảm đồng thời so vá»›i các giá cả hàng hóa khác thì có thể má»™t số nguyên nhân chung là nguồn cung. Nguồn cung của má»™t loạt hàng hóa không thể cùng lúc tăng vọt nhanh chóng. Vì vậy nếu nguồn cung không phải là nguyên nhân thì nhu cầu tiêu thụ suy yếu có thể là nguyên nhân.

BOE cho răng tăng trưởng suy yếu ở các nÆ°á»›c nhÆ° Trung Quốc là má»™t trong những lí do khiến nhu cầu tiêu thụ trì trệ. (Má»™t loạt vụ không kích của Pháp, sẽ không ngay lập tức có những tác Ä‘á»™ng vật chất trá»±c tiếp đối vá»›i nguồn cung dầu. Bản thân Syria là nhà cung cấp dầu không Ä‘áng kể, và hành Ä‘á»™ng Ä‘ánh bom IS ở Iraq và Syria không phải là sá»± kiện gì má»›i, thậm chí khi cường Ä‘á»™ và phạm vi tấn công của Mỹ và đồng minh có tăng cường hÆ¡n nữa.)

Trung Quốc, trá»±c tiếp hay gián tiếp, Ä‘ang Ä‘óng vai trò là Ä‘á»™ng lá»±c tăng trưởng nhu cầu tiêu thụ hàng hóa trong suốt 10 năm. Do Ä‘ó, nhu cầu tiêu thụ toàn cầu suy yếu hàm ý rằng sức tiêu thụ của Trung Quốc phải suy yếu. NhÆ°ng có má»™t vấn đề rắc rối vá»›i giả thuyết Ä‘ó: Nhu cầu tiêu thụ thật sá»± không suy yếu. Theo China Oil, Gas & Petrochemicals, tăng trưởng tiêu thụ dầu hằng năm của Trung Quốc Ä‘ang tăng lên mức 6%.

Và hÆ¡n thế nữa, nhu cầu tiêu thụ toàn cầu Ä‘ang trong giai Ä‘oạn tăng trưởng vượt bậc trong năm nay. Trong suốt quý ba, EIA dá»± báo nhu cầu tiêu thụ toàn cầu tăng 1.3 triệu thùng/ngày – mức tăng trưởng khá Ä‘áng kể. Các hãng tÆ° vấn tÆ° nhân thậm chí còn dá»± Ä‘oán cao hÆ¡n, vá»›i nhu cầu tiêu thụ tăng lên 1.9 triệu thùng/ngày. Không có bất kỳ sá»± suy yếu nhu cầu tiêu thụ nào nhÆ° vậy.

CÅ©ng không phải nền kinh tế Trung Quốc được cho là có thể Ä‘ang suy yếu. Ước tính của chính phủ nÆ°á»›c này về tăng trưởng GDP quý ba là 6.9% trong quý ba, giảm từ mức 7.7% giữa năm 2014.

Chắc chắn rằng, Ä‘ây là sá»± suy giảm, nhÆ°ng nó cÅ©ng không thể trở thành má»™t thảm họa diệt vong. DÄ© nhiên rằng các số liệu Æ°á»›c tính không chính thức từ bên ngoài thì cho mức tăng trường thấp hÆ¡n, từ 3.5% đến 5.5%. Ví dụ, hãng tÆ° vấn Capital Economics Æ°á»›c tính rằng tăng trưởng GDDP quý ba của Trung Quốc thật chất chỉ khoảng quanh mức 4%.

NhÆ°ng liệu sá»± trì trệ này có đủ khả năng cắt giảm giá cả hàng hóa khoảng 35%?

Số liệu GDP chính thức và không chính thức của Trung Quốc – phần trăm thay đổi yoy

Nguồn: Capital Economics

Đồ thị của Capital Economics (ở trên) cung cấp má»™t đầu mối cho bí ẩn này. Mặc dù GDP Æ°á»›c tính của Trung Quốc Ä‘ã giảm trong xu hÆ°á»›ng giảm từ 2011, nó Ä‘ã có má»™t đợt giảm mạnh trong nữa cuối 2014. Điều này giảm thích cho sá»± suy thoái má»™t cách Ä‘á»™t ngá»™t này?

Các phân tích của BOE cho thấy rằng nguồn cung và nhu cầu tiêu thụ Ä‘ang đồng thời cùng má»™t lúc gây sức ép lên giá dầu, và vá»›i cùng má»™t quy mô tác Ä‘á»™ng. Nói má»™t cách Ä‘Æ¡n giản, mô hình này cho thấy rằng Trung Quốc suy thoái cÅ©ng nhÆ° nguồn cung dầu mỏ tăng vọt Ä‘ang nhấn chìm giá dầu. NhÆ°ng làm thế nao mà hai xu hÆ°á»›ng quan trọng nhÆ° vậy lại diá»…n ra má»™t cách Ä‘á»™c lập vá»›i nhau chỉ trong vòng vài tuần?

Sá»± sụt giảm của giá dầu Ä‘ã có má»™t tác Ä‘á»™ng sâu sắc đến Trung Quốc, và vì má»™t lý do Ä‘Æ¡n giản: Trung Quốc thất bại trong việc phá giá đồng Nhân dân tệ. Sản xuất dầu Ä‘á phiến ở Mỹ Ä‘ã cải thiện má»™t cách Ä‘áng kể các Ä‘iều khoản thÆ°Æ¡ng mại. Thâm hụt thÆ°Æ¡ng mại của Mỹ về dầu mỏ Ä‘ã bị thu hẹp Ä‘áng kể, từ 30 tá»· dollar má»—i tháng từ đầu năm 2012, chỉ còn khoảng 6 tá»· dollar gần Ä‘ây.

Trên cÆ¡ sở hàng năm, sá»± cắt giảm thâm hụt thÆ°Æ¡ng mại là hÆ¡n 300 tá»· dollar Mỹ, gần 2 phần%  GDP. Điều này, Ä‘ã há»— trợ đồng USD mạnh lên, được làm mạnh hÆ¡n nữa vá»›i sá»± suy yếu mạnh mẽ của giá nhập khẩu dầu của Mỹ mùa hè năm ngoái. Đáp lại, các đối tác thÆ°Æ¡ng mại chủ chốt của Mỹ - khu vá»±c đồng euro, Nhật Bản và Hàn Quốc - tất cả các giảm giá tiền tệ của nÆ°á»›c mình so vá»›i đồng USD. Đồng euro, ví dụ, Ä‘ã giảm 22 phần trăm so vá»›i đồng USD trong 18 tháng qua.

Tuy nhiên đối vá»›i đồng NDT thì không nhÆ° vậy, Trung Quốc Ä‘ã kiên trì duy trì ổn định dồng tiền của mình so vá»›i đồng USD, kết quả là giá trị đồng NDT tăng Ä‘áng kể so vá»›i đồng euro, đồng Yên và đồng Won từ màu hè 2014. Điều này Ä‘ã dẫn đến tổn thất khá lá»›n về khả năng cạnh tranh của hàng hóa Trung Quốc trên thị trường toàn cầu.

Những ảnh hưởng này hiển thị khá rõ ràng trong sản xuất công nghiệp. Từ năm 2012 đến ná»­a đầu năm 2014, tăng trưởng sản xuất công nghiệp ở Trung Quốc Ä‘ã được báo cáo ổn định ở mức 9%. Từ giữa năm 2014, khi giá dầu bị sụp đổ, tốc Ä‘á»™ tăng trưởng sản xuất công nghiệp của Trung Quốc cÅ©ng không còn vững vàng.

Ngược lại, nhu cầu tiêu thụ diesel của Trung Quốc, chủ yếu dùng trong lÄ©nh vá»±c sản xuất công nghiệp, Ä‘ã tăng vọt. Điều này chứng minh thêm cho quan Ä‘iểm cho rằng tá»· giá hối Ä‘oái là Ä‘á»™ng lá»±c chính của niềm tin kinh tế yếu kém của Trung Quốc từ giữa năm 2014.

Tăng trưởng nhu cầu tiêu thụ DO so vá»›i tăng trưởng sản xuất công nghiệp tại Trung Quốc

Nguồn: Credit Suisse, sử dụng dữ liệu của OGP, CEIC của Trung Quốc

Sá»± thất bại trong việc phá giá đồng NDT Ä‘ã khiến cho dầu thô nhập khẩu của Trung Quốc rẻ tiền má»™t cách không cân xứng trong khi khiến cho hàng hóa sản xuất trong nÆ°á»›c mang Ä‘i xuất khẩu đắt tiền hÆ¡n má»™t cách không cần thiết.

Bằng lí do này, vì vậy, nhu cầu tiêu thụ toàn cầu thật sá»± không hề suy yếu; Ä‘úng hÆ¡n là, sá»± suy yếu tiêu thụ chủ yếu đến từ linh vá»±c công nghiệp của Trung Quốc – người thu mua hàng hóa nguyên liệu thô chủ chốt trên thị trường thế giá»›i – chủ yếu là Trung Quốc không thể phá giá đồng NDT bằng vá»›i những tiền tệ khác của các đối tác thÆ°Æ¡ng mại vá»›i Mỹ.

Đối vá»›i thị trường dầu, sá»± giải thích này là chủ yếu là tin tức tốt. Tỉ giá thÆ°Æ¡ng mại của Mỹ có thể Ä‘ã đạt đỉnh Ä‘iểm. Nguồn cung dầu ná»™i địa Mỹ Ä‘ang giảm và giá dầu có thể tăng hÆ¡n là giảm trong trung hạn. Dầu thô, nguyên nhân chủ chốt khiến đồng dollar tăng giá, có thể sẽ nahnh chóng hụt hÆ¡i.

Đồng thời, Trung Quốc dường nhÆ° có thể sẽ Ä‘iều chỉnh tỉ giá hối Ä‘oái mạnh mẽ hÆ¡n. Các dòng vốn chạy ra nÆ°á»›c ngoài Ä‘ang giảm dần và Trung Quốc Ä‘ã có mức thặng dÆ° thÆ°Æ¡ng mại kỉ lục trong tháng 09. .

Đất nÆ°á»›c này Ä‘ang có dấu hiệu thích ứng, và đến giữa năm 2016, có thể trở lại cuá»™c Ä‘ua ngay cả trong trường hợp không có sá»± phá giá đồng nhân dân tệ. Nếu vậy, mô hình mà BOE cho thấy nhu cầu tiêu thụ suy yếu sẽ giảm Ä‘i, và cùng vá»›i nó, giá dầu có thể phục hồi khá Ä‘áng kể - có thể tăng thêm khoảng 35usd  má»—i thùng, nếu mô hình này có thể tin tưởng được.

DÄ© nhiên sẽ có hoài nghi về Ä‘iều này. Từ quan Ä‘iểm của nhà phân tích, năm ngoái là năm tăng trưởng nguồn cung dầu má»™t cách kinh ngạc. Nhu cầu tiêu thụ dầu mỏ không hề suy giảm ở các thị trường lá»›n. Tuy nhiên, rất khó để có thể giải thích được sá»± suy giảm trên diện rá»™ng của giá cả hàng hóa ngoại trừ nguyên nhân tiêu thụ suy yếu.

Do Ä‘ó, chúng ta phải tin tưởng mô hình của BOE. Và nếu Ä‘ó là nhÆ° vậy, kỳ vọng má»™t đợt phục hồi mạnh mẽ của giá dầu – có thể xảy ra trong nữa cuối năm 2016.

Nguồn: xangdau.net/ Steven Kopits của Princeton Advisors Energy