Liệu các cuộc đàm phán về khí hậu có vượt ra ngoài các cam kết tự nguyện để thiết lập các quy định rõ ràng và các tín hiệu định giá carbon phản ánh chi phí môi trường của việc tính toán hay không? Các nhà lãnh đạo toàn cầu sẽ buộc phải áp dụng một quan điểm kép – thừa nhận tiềm năng to lớn của AI như một công cụ thúc đẩy hành động vì khí hậu, đồng thời đối mặt với dấu chân môi trường đang gia tăng nhanh chóng của nó và nhu cầu về một khuôn khổ quản trị toàn cầu vững chắc.
AI là động lực lớn nhất thúc đẩy nhu cầu điện năng mới
Với việc cả hai cường quốc hàng đầu thế giới đều dẫn đầu sự gia tăng nhu cầu điện năng cho trung tâm dữ liệu, gánh nặng giảm phát thải của họ có thể sẽ là trọng tâm thảo luận tại COP30. Việc phát triển và triển khai AI tiên tiến, đặc biệt là các mô hình quy mô lớn như ChatGPT, là động lực chính thúc đẩy sự tăng trưởng theo cấp số nhân nhu cầu điện năng toàn cầu cho các trung tâm dữ liệu. Rystad Energy dự đoán rằng mức tiêu thụ điện năng từ các trung tâm dữ liệu sẽ tăng hơn gấp đôi vào năm 2030 và tăng lên 2.700 terawatt-giờ (TWh) trên toàn cầu vào năm 2050, từ mức khoảng 400 TWh vào đầu những năm 2020, với Mỹ và Trung Quốc dẫn đầu sự gia tăng này. Các mô hình này, được thiết kế để tạo ra nội dung gốc bằng cách học hỏi từ các tập dữ liệu khổng lồ đòi hỏi khối lượng tính toán ngày càng tăng.
Nguồn điện quan trọng đối với hoạt động của trung tâm dữ liệu
Các trung tâm dữ liệu cần nguồn điện 24/7 để duy trì các dịch vụ kỹ thuật số cốt lõi. Một sự cố mất điện ngắn hạn có thể làm hỏng dữ liệu, gây hư hỏng thiết bị vật lý, làm gián đoạn hàng tỷ giao dịch và vi phạm cam kết thời gian hoạt động 99,999% đã thỏa thuận với khách hàng.
Để đảm bảo độ tin cậy thiết yếu này, các cơ sở sử dụng hệ thống dự phòng phân lớp, bắt đầu từ kết nối lưới điện và thường được kết nối với nhiều đường dây từ các trạm biến áp khác nhau. Họ cũng triển khai hệ thống cung cấp điện liên tục (UPS), là các cụm ắc quy lớn cung cấp cầu nối điện tức thời, thường từ năm đến 15 phút khi mất điện lưới. Cuối cùng, họ có các nguồn dự phòng như máy phát điện diesel và khí đốt, thay thế hệ thống UPS cho đến khi nguồn điện lưới được khôi phục.
Nhu cầu phát điện dự phòng của trung tâm dữ liệu đang tác động đến chuỗi cung ứng điện khí. Việc chi phí đầu tư tăng đáng kể, với lạm phát giá vượt quá 300%, và thời gian giao hàng kéo dài hơn năm năm đối với tua-bin khí hiệu suất cao, còn được gọi là tua-bin khí chu trình hỗn hợp (CCGT), đặt ra mối lo ngại nghiêm trọng cho việc triển khai trung tâm dữ liệu siêu quy mô. Quan trọng nhất, việc tăng giá mạnh này đồng thời làm xói mòn tính khả thi về mặt kinh tế của các nhà máy điện nhiệt tải cơ bản mới, đặc biệt ảnh hưởng đến các nền kinh tế đang phát triển đang cố gắng mở rộng công suất phát điện nhiệt.
Nguồn điện sạch 24/7 là chìa khóa để đảm bảo tiến độ không bị đánh đổi bằng việc tuân thủ quy định
Các công ty công nghệ lớn, chẳng hạn như Google, Amazon và Microsoft, nằm trong số những doanh nghiệp mua năng lượng tái tạo lớn nhất thế giới, thường sử dụng các thỏa thuận mua bán điện (PPA) để đạt được 100% năng lượng tái tạo hàng năm trên toàn cầu, từ đó thúc đẩy đầu tư của khu vực tư nhân vào quá trình chuyển đổi năng lượng sạch. Việc chỉ mua đủ năng lượng tái tạo hàng năm để đáp ứng nhu cầu tiêu thụ toàn cầu không có nghĩa là trung tâm dữ liệu đang hoạt động bằng năng lượng sạch mỗi giờ. Khi mặt trời lặn hoặc gió ngừng thổi, trung tâm dữ liệu vẫn tiếp tục lấy điện từ lưới điện địa phương, vốn thường bao gồm các nguồn nhiên liệu hóa thạch. Thách thức thực sự là phải đáp ứng được nguồn cung cấp năng lượng không phát thải carbon 24/7. Điều này có nghĩa là mỗi kilowatt giờ tiêu thụ mỗi giờ trong ngày phải đến từ các nguồn năng lượng địa phương, không phát thải carbon. Để đạt được điều này đòi hỏi phải đầu tư đáng kể vào công suất phát điện cơ sở sạch và tái tạo mới, đa dạng, cải thiện tính linh hoạt của lưới điện và các giải pháp lưu trữ năng lượng tiên tiến.
Trung tâm dữ liệu và chiến lược tích cực về nước
Ngoài điện, các trung tâm dữ liệu là những đơn vị tiêu thụ nước lớn, chủ yếu để làm mát thiết bị công nghệ thông tin (CNTT) sinh nhiệt. Nhu cầu này làm gia tăng cạnh tranh về tài nguyên ở các cộng đồng dễ bị hạn hán và thiếu nước, và các mối nguy hiểm về khí hậu càng đe dọa khả năng phục hồi của trung tâm dữ liệu. Để giảm thiểu tác động này, một số nhà đầu tư đã áp dụng chiến lược "tích cực về nước", nghĩa là công ty sẽ trả lại nhiều nước ngọt hơn cho cộng đồng và môi trường so với lượng nước ngọt bị rút ra. Các chiến lược này thường bao gồm việc ưu tiên các công nghệ làm mát tiết kiệm nước, sử dụng nước thải tái chế hoặc tuần hoàn khép kín, hoặc lựa chọn một địa điểm thân thiện với khí hậu hơn.
Sự phát triển nhanh chóng của AI, đặc biệt là trong các cụm trung tâm dữ liệu lớn, đặt ra những thách thức đáng kể cho các cuộc đàm phán về khí hậu. Hiệu quả kinh tế mà AI tạo ra hứa hẹn lại đi kèm với sự mất ổn định lưới điện và duy trì tình trạng phụ thuộc vào carbon. Sự gia tăng nhanh chóng của phụ tải gây áp lực lên cơ sở hạ tầng điện lực nhằm kéo dài tuổi thọ của các tài sản năng lượng carbon cao và đẩy hàng tỷ đô la chi phí nâng cấp sang người tiêu dùng. Những vấn đề này sẽ là trọng tâm thảo luận tại COP30.
Nguồn tin: xangdau.net/Rystad Energy
