Nga Ä‘ã Ä‘i môÌ£t nước bài cao tay trong cuá»™c khá»§ng hoảng dầu hiện nay bằng việc tạo ra môÌ£t hiêÌ£p hôÌ£i má»›i nhằm kiểm soát thị trưá»ng dâÌ€u má» toàn câÌ€u, nhưng Ä‘ó râÌt có thể là má»™t động thái gây nên thảm há»a địa chính trị.
Nga sẽ là nhà lãnh đạo trong khôÌi các quôÌc gia sản xuâÌt dâÌ€u má» lá»›n nhâÌt trên thêÌ giá»›i.
Cuá»™c há»p giữa Nga, Qatar, Ả-ráºp Xê-út và Venezuela vào ngày 16-2-2016 là bước Ä‘i đầu tiên trong tiêÌn trình này. Trong cuá»™c há»p tá»›i dá»± kiêÌn diễn ra vào giữa tháng 3, vá»›i sá»± có mặt cá»§a nhiêÌ€u thành viên hÆ¡n, nếu Nga có thể tạo ra môÌ£t sá»± đồng thuáºn chung giữa các quôÌc gia này, dù là những vâÌn Ä‘êÌ€ nhá» nhâÌt, thì Nga sẽ tiếp tục cá»§ng cố vị trí “anh cả” cá»§a mình trên thị trưá»ng dâÌ€u má».
Cho đến nay, Ả-ráºp Xê-út vẫn được xem là quôÌc gia chuyên xuâÌt khẩu dầu thô. Tuy nhiên, ảnh hưởng cá»§a quôÌc gia này Ä‘ã bị suy yếu Ä‘i nhiêÌ€u do tác Ä‘ôÌ£ng cá»§a sá»± sụt giảm giá dâÌ€u, cùng vá»›i viêÌ£c xuất hiện cá»§a Ä‘á phiến dâÌ€u từ Mỹ. Các quốc gia nhá» trong khôÌi OPEC Ä‘ã kêu gá»i cắt giảm sản lượng Ä‘ể tăng giá, nhưng cuá»™c há»p cuôÌi cùng cá»§a OPEC diễn ra trong tháng 12-2015 Ä‘ã kết thúc mà không có bất kỳ sá»± Ä‘ôÌ€ng thuáºn nào.
Trong bôÌi cảnh hiêÌ£n tại, khi Nga quyêÌt tâm bước vào cuôÌ£c Ä‘àm phán vá»›i các quốc gia OPEC, má»™t bức tranh má»›i sẽ nổi lên. Vá»›i sức mạnh quân sá»± cá»§a mình, Nga có thể Ä‘óng vai trò lãnh đạo trong các quốc gia sản xuất dầu má», quyêÌt định viêÌ£c bình ổn giá dầu.
Ả-ráºp Xê-út Ä‘ã từng có môÌ£t khoảng thá»i gian dài là đồng minh cá»§a Hoa Kỳ, nhưng Ä‘iá»u Ä‘ó Ä‘ang dâÌ€n thay đổi. Charles W. Freeman Jr., má»™t cá»±u đại sứ Hoa Kỳ ở Riyadh, cho biêÌt, "Chúng tôi Ä‘ã nhìn thấy những dâÌu hiêÌ£u rạn nứt trong mối quan hệ giữa Hoa Kỳ và Ả-ráºp, và nó bắt đầu từ trước khi ông Obama lên nắm quyêÌ€n".
MôÌi quan hệ giữa Hoa Kỳ và Ả-ráºp Ä‘ang tiếp tục xấu Ä‘i do Hoa Kỳ quyêÌt định dỡ bá» lêÌ£nh trừng phạt vá»›i Iran sau khi kêÌt thúc thá»a thuâÌ£n hạt nhân vá»›i nước này hôÌ€i tháng 1, Ä‘iêÌ€u mà Ả-râÌ£p Xê-út vẫn luôn kịch liệt phản đối. Do vâÌ£y, Ả-ráºp Xê-út Ä‘ã buôÌ£c phải tìm kiêÌm má»™t đồng minh má»›i để bảo vệ lợi ích cá»§a mình trong khu vá»±c vùng Vịnh, xem xét cả mối Ä‘e dá»a quôÌc gia này phải đối mặt từ Nhà nước Hồi giáo (IS) và Iran. Mặc dù cả Nga và Ả-ráºp Xê-út Ä‘ang đối đầu ở Syria, khi Nga á»§ng hôÌ£ nhà lãnh đạo Syria Bashar al-Assad, còn Ả-ráºp Xê-út lại há»— trợ quân Ä‘ôÌ£i nổi dáºy ngưá»i Sunni, song viêÌ£c sụt giảm liên tục cá»§a giá dâÌ€u Ä‘ã mở ra má»™t cÆ¡ há»™i má»›i cho Nga trở thành đồng minh vá»›i Ả-ráºp Xê-út.
Äây không phải là lần đầu tiên mà Nga và Ả-râÌ£pXê-út tìm kiếm môÌ£t sá»± hợp tác chặt chẽ. Tháºm chí vào năm 2013, tá» The Telegraph Ä‘ã tiêÌt lôÌ£ vêÌ€ môÌ£t ná»— lá»±c để hình thành má»™t thá»a thuáºn bí máºt giữa 2 quôÌc gia này, tuy nhiên sau Ä‘ó Ä‘ã không thể Ä‘i Ä‘êÌn thôÌng nhâÌt chung. Iran vôÌn là má»™t đồng minh Ä‘áng tin cáºy cá»§a Nga trong má»™t thá»i gian dài, và nếu Nga có thể làm trung gian trong má»™t thá»a thuáºn giữa Iran và Ả-râÌ£p Xê-út, Nga còn có thể tiêÌp câÌ£n được môÌ£t loạt các bí máºt được thá»a thuáºn ngâÌ€m trong khôÌi OPEC.
Việc “Ä‘óng băng” sản lượng dâÌ€u là Ä‘iêÌ€u Ä‘ã được các quôÌc gia bàn Ä‘êÌn trong tháng 1, trong bôÌi cảnh Nga, Ả-ráºp Xê-út và hầu hết các quốc gia khác trong khôÌi Ä‘ang cung dâÌ€u mỠở mức cao gâÌ€n ká»· lục. Trưởng đại diêÌ£n vêÌ€ nghiên cứu hàng hóa cá»§a Barclays, Kevin Norrish cho biêÌt "Ä‘iêÌ€u quan trá»ng cần lưu ý", Ä‘ó là sản lượng dá»± kiêÌn từ Nga, Qatar hoặc Venezuela năm nay sẽ không tăng. VâÌn Ä‘êÌ€ bây giá» phụ thuôÌ£c vào quyêÌt định cung dâÌ€u má» từ Ả-râÌ£p Xê-út, theo tạp chí Forbes.
Mặc dù Iran không cam kết “Ä‘óng băng” sản xuất dâÌ€u, vì quôÌc gia này muôÌn thúc Ä‘ẩy sản lượng từ khi vướng phải lêÌ£nh trừng phạt. Bá»™ trưởng Năng lượng Nga, ông Aleksander Novak nhâÌ£n định rằng: "Iran là môÌ£t trưá»ng đặc biệt khi quôÌc gia này Ä‘ang có mức sản lượng thâÌp nhâÌt. Vì váºy, tôi nghÄ© rằng, nên có những cách tiếp cáºn riêng, vá»›i giải pháp riêng biệt".
NêÌu tất cả các quốc gia lá»›n trong khu vá»±c vùng Vịnh đồng ý vá»›i kêÌ hoạch cá»§a Nga, thì Iraq, dù chính trị Ä‘ang bâÌt ổn, cÅ©ng sẽ có khả năng theo phe Nga nêÌu quôÌc gia này được há»— trợ nhiêÌ€u hÆ¡n trong cuôÌ£c chiêÌn chôÌng IS.
Nếu kịch bản trên xảy ra, Nga sẽ nổi lên là nhà lãnh đạo đứng Ä‘âÌ€u cá»§a các quốc gia sản xuất dầu lá»›n nhâÌt trên thế giá»›i, chiếm tá»›i gần 73% trữ lượng cung cấp dầu má» toàn cầu.
Cùng vá»›i Ä‘ó, Nga Ä‘ang Ä‘i tiên phong trong kế hoạch bá» Ä‘ôÌ€ng Ä‘ô la trong giao dịch dầu má», và hình thành các hiệp ước vá»›i các quốc gia khác nhau để giao dịch dầu bằng đồng ná»™i tệ. Vá»›i hiêÌ£p hôÌ£i má»›i được hình thành (nước Nga và các quôÌc gia OPEC), viêÌ£c dỡ bá» Ä‘ôÌ€ng Ä‘ô la trong giao dịch dâÌ€u má» sẽ sá»›m trở thành hiện thá»±c.
Nước Nga vôÌn râÌt “thông minh”. Còn Vladimir Putin là môÌ£t thiên tài. Moscow Ä‘ã nắm bắt được cÆ¡ há»™i khi giá dầu thô thấp và táºn dụng bôÌi cảnh này Ä‘ể thay đổi địa vị chính trị cá»§a mình trên thêÌ giá»›i.
NêÌu giải pháp cho tình hình ở Syria được hoan nghênh, má»™t hiêÌ£p hôÌ£i má»›i bao gôÌ€m các quốc gia sản xuất dầu má» lá»›n nhâÌt trên thế giá»›i được hình thành, vá»›i Nga là quôÌc gia đứng đầu sẽ gây nên “nỗi thâÌt vá»ng lá»›n” vá»›i các quôÌc gia khác khi tình hình chính trị vôÌn Ä‘ang cân bằng. Vá»›i tiá»m lá»±c mạnh, cuá»™c há»p vào giữa tháng 3 tá»›i cá»§a hiêÌ£p hôÌ£i này râÌt có thể sẽ quyêÌt định tá»›i viêÌ£c cắt giảm sản xuâÌt dâÌ€u và nguôÌ€n cung dâÌ€u má» toàn câÌ€u.
Nguồn tin: HQ Online