Tổng thống Nga Vladimir Putin (trái) và Thái tá»­ Salman bin Abdulaziz Al Saud của Saudi Arabia (phải) tại há»™i nghị thượng đỉnh G-20 ở Brisbane, Australia tháng 11/2014 - Ảnh: Reuters.
Không “chịu được nhiệt” do giá dầu giảm sâu, Tổ chức Các nÆ°á»›c xuất khẩu dầu lá»­a (OPEC) dẫn đầu là Saudi Arabia Ä‘ang tính hợp tác vá»›i Nga để trở thành má»™t “siêu OPEC” nhằm giữ giá năng lượng, theo tờ Telegraph.

Phó thủ tÆ°á»›ng Nga Arkady Dvorkovich nói vá»›i tờ báo trên rằng OPEC không thể chịu mãi sức ép từ việc giá dầu “rẻ bèo” và có thể sẽ buá»™c phải từ bỏ ná»— lá»±c giữ thị phần trong vòng vài tháng tá»›i. Ông Dvorkovich cho biết, các nÆ°á»›c thành viên OPEC Ä‘ang chịu ảnh hưởng “phản Ä‘òn” từ ná»— lá»±c “chÆ¡i khăm” đối thủ bằng cách giữ sản lượng ở mức ká»· lục trong bối cảnh thế giá»›i thừa dầu.

Nga “lấp lá»­ng”

“Tôi không cho là họ thá»±c sá»± muốn sống vá»›i giá dầu thấp trong thời gian dài. Ở má»™t số thời Ä‘iểm, có vẻ nhÆ° họ sắp phải thay đổi chính sách đến nÆ¡i. Chính sách này có thể kéo dài từ vài tháng tá»›i Ä‘ôi năm nữa là cùng”, ông Dvorkovich phát biểu.

Tháng 11 năm ngoái, Saudi Arabia Ä‘Æ°a ra má»™t quyết định mang tính “định mệnh” là tăng sản lượng lên mức ká»· lục, bất chấp thế giá»›i Ä‘ang thừa khoảng 1-2 triệu thùng/ngày. Quyết định này được Ä‘Æ°a ra nhằm mục Ä‘ích ngăn cản sá»± bùng nổ sản lượng dầu Ä‘á phiến của Mỹ và “bóp chết” những dá»± án khai thác dầu có chi phí tốn kém ở Bắc Cá»±c và các vùng biển nÆ°á»›c sâu.

Riyadh Ä‘ã phát tín hiệu rõ ràng sẽ không cắt giảm sản lượng để đẩy giá dầu lên trừ phi các nÆ°á»›c sản xuất dầu ngoài OPEC chia sẻ gánh nặng này. Đối tượng được ám chỉ chủ yếu là Nga, nÆ°á»›c sản xuất dầu lá»›n nhất thế giá»›i.

Ông Dvorkovich, người chịu trách nhiệm về chiến lược kinh tế và năng lượng của Nga, nói nÆ°á»›c này Ä‘ang Ä‘àm phán liên tục vá»›i OPEC để Ä‘i đến má»™t “chính sách hợp lý hÆ¡n” nhÆ°ng chÆ°a rõ liệu Moscow có thể phá vỡ thế bế tắc và đạt má»™t thỏa thuận vá»›i Riyadh.

“Sá»± tham vấn của chúng tôi không trá»±c tiếp đồng nghÄ©a vá»›i việc sẽ có sá»± phối hợp hành Ä‘á»™ng. Có thể là có, có thể là không, nhiều khả năng là không. Chúng tôi Ä‘ang gá»­i tín hiệu cho nhau”, ông Dvorkovich nói tại diá»…n Ä‘àn các nhà hoạch định chính sách thế giá»›i Ambrosetti tổ chức ở Lake Como.

Nga khẳng định nÆ°á»›c này không thể Ä‘iều chỉnh sản lượng dá»… dàng nhÆ° Saudi Arabia, do thời tiết khắc nghiệt ở các mỏ dầu vùng Siberia. Tuy nhiên, OPEC cho rằng Ä‘ây chỉ là chiến thuật Ä‘àm phán của Nga.

Điện Kremlin cÅ©ng không thể ra mệnh lệnh buá»™c các công ty khai thác dầu cắt giảm sản lượng bởi làm nhÆ° vậy là Ä‘i ngược lại cam kết rằng các công ty dầu lá»­a là các công ty thá»±c sá»±, phải chịu trách nhiệm trÆ°á»›c cổ Ä‘ông. Tuy vậy, Moscow hoàn toàn có những cách khác để đạt kết quả tÆ°Æ¡ng tá»±.

Giám đốc Ä‘iều hành (CEO) tập Ä‘oàn dầu lá»­a khổng lồ Rosneft của Nga là Igor Sechin, cánh tay phải của Tổng thống Vladimir Putin trong suốt hÆ¡n 20 năm qua. 70% tập Ä‘oàn này thuá»™c sở hữu nhà nÆ°á»›c. “Nếu ông Putin muốn giảm sản lượng dầu, dÄ© nhiên ông ấy có thể làm được. Ai cÅ©ng thừa biết Ä‘iều Ä‘ó”, má»™t cá»±u lãnh đạo OPEC nói.

Ông Dvorkovich Ä‘ã lấp lá»­ng chuyện có thể sẽ cắt giảm sản lượng dầu. “Chúng tôi sẽ không giảm sản lượng má»™t cách giả tạo. Các công ty dầu lá»­a sẽ tá»± hành Ä‘á»™ng. Họ sẽ nhìn vào các lá»±c lượng thị trường và quyết định tăng hay giảm đầu tÆ°”, ông Dvorkovich nói. “Nếu giá dầu ở mức thấp, các công ty dầu lá»­a sẽ ổn định sản lượng, hoặc thậm chí là cắt giảm. Chính phủ sẽ không quyết định thay các công ty về việc họ phải làm gì”.

Hai bên đều “khốn đốn”

Adnan Shihab-Eldin, cá»±u Tổng thÆ° ký OPEC, nói tổ chức này Ä‘ang trong “tình trạng tồi tệ” và có thể phải Ä‘iều chỉnh chiến lược hiện tại.

“Liệu OPEC có thể thá»±c sá»± chịu được chính sách bắt đầu tÆ° tháng 11/2015 để thị trường quyết định giá cả”, ông Shihab-Eldin phát biểu tại diá»…n Ä‘àn Ambrosetti. “Giữ thị phần ở bất kỳ mức giá nào không phải là hệ tÆ° tưởng đối vá»›i OPEC”.

Về phần mình, Nga cÅ©ng Ä‘ang chìm sâu trong khủng hoảng. Quý 2 vừa qua, kinh tế Nga giảm 4,6% so vá»›i cùng kỳ năm ngoái. Đồng Rúp Ä‘ã mất giá má»™t ná»­a từ giữa năm 2014. Trong khi Ä‘ó, má»—i quý các công ty Nga phải trả 12-15 tá»· USD nợ ngoại tệ.

Các công ty Nga Ä‘ang hầu nhÆ° không thể huy Ä‘á»™ng vốn trên thị trường Mỹ và châu Âu do lệnh trừng phạt, buá»™c họ phải phụ thuá»™c vào nguồn USD từ trong nÆ°á»›c. Trong khi Ä‘ó, Ngân hàng Trung Æ°Æ¡ng Nga (CBR) Ä‘ang ra sức bảo vệ dá»± trữ ngoại hối. Về phần mình, Bá»™ Tài chính Nga má»›i tháng trÆ°á»›c Ä‘ã có má»™t vụ phát hành trái phiếu thất bại.

Mối quan hệ chiến lược giữa Nga vá»›i Trung Quốc đến nay chÆ°a Ä‘em lại hiệu quả gì Ä‘áng kể ngoài những lời nói. Thỏa thuận khí đốt trị giá 400 tá»· USD ký kết vào năm 2014 Ä‘ã gặp trở ngại khi phía Trung Quốc mặc cả kỹ lưỡng về giá cả và trì hoãn cấp 55 tá»· USD tiền vốn cho các dá»± án xây dá»±ng. Hy vọng mở má»™t đường ống dẫn khí đốt thứ hai từ phía Tây Siberia tá»›i Trung Quốc Ä‘ã chìm xuống.

Nếu má»™t “siêu OPEC” phi chính thức giữa OPEC và Nga được tạo ra, thì nhóm này sẽ kiểm soát khoảng 45% thị trường dầu lá»­a toàn cầu, gần ngang vá»›i thị phần của OPEC vào thời hoàng kim ở thập niên 1970. Theo các chuyên gia trong ngành, người Saudi có thể cân nhắc thỏa thuận nếu Nga nhất trí cắt giảm sản lượng 500.000 thùng má»—i ngày từ mức 10,7 triệu thùng/ngày hiện nay.

NhÆ°ng xét cho cùng, Ä‘iều này có thể mặc định xảy ra. Các giếng dầu chính của Nga ở phía Tây Siberia là những giếng có từ thời Liên Xô và Ä‘ang hao dần sản lượng từ 8-11% má»—i năm. Lệnh trừng phạt của phÆ°Æ¡ng Tây Ä‘ã làm tê liệt hoạt Ä‘á»™ng đầu tÆ° má»›i vào các mỏ dầu ở vùng Bắc Cá»±c và Bazhenov.

Trong vòng 11 tháng qua, dá»± trữ ngoại hối của Saudi Arabia Ä‘ã giảm còn 661 tá»· USD từ mức 737 tá»· USD.

Mức dá»± trữ này vẫn lá»›n nhÆ°ng Saudi Arabia Ä‘ang chịu mức thâm hụt ngân sách 20% GDP má»—i năm do chi lá»›n cho phúc lợi xã há»™i và mở rá»™ng quân Ä‘á»™i. Họ đứng trÆ°á»›c hai lá»±a chọn là rút dần dá»± trữ ngoại hối vá»›i tốc Ä‘á»™ 12 tá»· USD má»—i tháng hoặc phải Ä‘i vay nợ.

Má»™t cá»±u quan chức ngoại giao nói Ä‘iều “bí ẩn” hiện nay là Saudi Arabia thá»±c sá»± muốn làm gì dÆ°á»›i thời vị vua má»›i Salman. “Họ từ má»™t trong những quốc gia dá»… Ä‘oán biết nhất trở thành má»™t trong nÆ°á»›c khó Ä‘oán nhất”, vị này nói.

Có thể nói, Nga và Saudi Arabia có nhiều lý do quan trọng để hợp tác về chính sách năng lượng, cho dù cho tá»›i nay họ vẫn Ä‘ang đối đầu ở Syria. Sá»± đối đầu này có thể thay đổi, nhất là sau khi nhà vua Salman được mời tá»›i thăm Moscow. Sá»± tan băng trong quan hệ Nga-Saudi Arabia có thể sẽ có những ảnh hưởng lá»›n tá»›i thị trường dầu lá»­a và nền kinh tế toàn cầu.

vneconomy.vn