Hoa Kỳ và Pakistan đã hoàn tất một hiệp định thương mại và năng lượng mà có thể tái lập định hình cách tiếp cận của cả hai quốc gia đối với hợp tác năng lượng và sự liên kết chiến lược. Được Tổng thống Donald Trump công bố hôm thứ Tư, thỏa thuận bao gồm sự tham gia của Hoa Kỳ vào việc khai thác trữ lượng dầu mỏ của Pakistan và giảm đáng kể thuế quan đối với hàng xuất khẩu của Pakistan sang Hoa Kỳ.

Hiệp định mới này sẽ giảm thuế suất của Hoa Kỳ đối với hàng hóa Pakistan từ 29% xuống 19%, mang lại sự hỗ trợ quan trọng cho một trong những nhà xuất khẩu dệt may lớn nhất thế giới. Theo Cục Thống kê Pakistan, Pakistan đạt thặng dư thương mại 3 tỷ đô la với Hoa Kỳ vào năm 2024, với hơn 80% hàng xuất khẩu sang Hoa Kỳ là hàng dệt may. Washington là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Pakistan, chiếm hơn 17% tổng kim ngạch xuất khẩu của nước này.

"Chúng tôi vừa hoàn tất một thỏa thuận với Pakistan, theo đó Pakistan và Hoa Kỳ sẽ cùng nhau khai thác trữ lượng dầu mỏ khổng lồ", ông Trump viết trên Truth Social. "Chúng tôi đang trong quá trình lựa chọn Công ty dầu mỏ sẽ dẫn dắt mối quan hệ đối tác này. Biết đâu đấy, biết đâu một ngày nào đó họ sẽ bán dầu cho Ấn Độ!"

Phó Thủ tướng Pakistan Ishaq Dar đã xác nhận hiệp định này trên mạng xã hội X, nhưng không cung cấp thêm chi tiết. Thỏa thuận này đang được soạn thảo tại Islamabad như một phần của kế hoạch tái thiết kinh tế rộng lớn hơn, nhằm mục đích củng cố quan hệ song phương và giải quyết những điểm yếu cố hữu về năng lượng của Pakistan.

Theo Ngân hàng Nhà nước Pakistan, Pakistan nhập khẩu hơn 85% lượng dầu thô, và dầu thô vẫn là mặt hàng nhập khẩu lớn nhất của nước này. Trong năm tài chính kết thúc vào tháng 6 năm 2025, quốc gia này đã chi 11,3 tỷ đô la cho nhập khẩu dầu thô, chiếm gần một phần năm tổng giá trị nhập khẩu. Mức độ phụ thuộc đó đã khiến nền kinh tế dễ bị tổn thương trước những cú sốc giá cả toàn cầu và khủng hoảng thanh khoản đồng đô la.

Việc Trump nhắc đến trữ lượng "khổng lồ" có thể mang tính chính trị hơn là địa chất. Một nghiên cứu năm 2015 của Cơ quan Thông tin Năng lượng Hoa Kỳ ước tính Pakistan có 9,1 tỷ thùng dầu đá phiến có thể khai thác về mặt kỹ thuật. Tuy nhiên, ước tính gần đây hơn về trữ lượng dầu mỏ đã được chứng minh thông thường chỉ dao động từ 234 triệu đến 353 triệu thùng, khiến Pakistan nằm ở nửa dưới bảng xếp hạng toàn cầu. Sản lượng dầu thô và khí condensate trung bình hàng ngày chỉ đạt 60.000 thùng, thấp hơn nhiều so với các nước trong khu vực như Ấn Độ, nơi sản xuất hơn 1 triệu thùng mỗi ngày.

Tuy nhiên, chính phủ coi sự tham gia của Mỹ là một bước đột phá. Trong một tuyên bố sau thông báo của Trump, Bộ Tài chính Pakistan cho biết: "Thỏa thuận này đánh dấu sự khởi đầu của một kỷ nguyên mới về hợp tác kinh tế, đặc biệt là trong lĩnh vực năng lượng, khai khoáng, công nghệ thông tin, tiền điện tử và các lĩnh vực khác."

Vốn đầu tư cần thiết để khai thác trữ lượng của Pakistan là rất lớn. Trong một cuộc họp báo công khai năm ngoái, Bộ trưởng Năng lượng Mohammad Ali tuyên bố rằng Pakistan sẽ cần từ 25 đến 30 tỷ đô la trong thập kỷ tới cho việc khai thác thậm chí chỉ 10% trong tổng số 235 nghìn tỷ feet khối (TCF) trữ lượng khí đốt ước tính của mình, đủ để ngăn chặn sự sụt giảm sản lượng và giảm sự phụ thuộc vào LNG nhập khẩu. Chưa có công ty Mỹ nào công khai xác nhận sự quan tâm đến việc dẫn đầu.

Sự tham gia của nước ngoài vào ngành dầu khí Pakistan vẫn còn khá dè dặt trong những năm gần đây. Cuộc đấu thầu 18 lô thăm dò trên đất liền và ngoài khơi năm 2023 đã không thu hút được nhiều nhà thầu quốc tế đáng kể. Vào tháng 6 năm 2023, Shell Plc (NYSE:SHEL) đã tuyên bố rút khỏi Pakistan, bán các tài sản hạ nguồn cho Saudi Aramco, một động thái phản ánh tâm lý e ngại rủi ro ngày càng tăng.

An ninh vẫn là một quan ngại lớn. Một số dự án năng lượng và cơ sở hạ tầng thuộc Hành lang Kinh tế Trung Quốc-Pakistan (CPEC) đã bị đình chỉ vào năm 2024 sau các cuộc tấn công khủng bố vào các địa điểm dự án ở Balochistan và Khyber Pakhtunkhwa. Theo Bộ Tài chính, mặc dù CPEC đã đầu tư hơn 25 tỷ đô la và bổ sung 6.000 megawatt vào lưới điện quốc gia, nhưng nó cũng làm tăng nợ nước ngoài của Pakistan, hiện ở mức 100 tỷ đô la.

Khoảng một phần ba số nợ đó là nợ Trung Quốc. Ngân hàng Thế giới ước tính gần một nửa trong số 250 triệu người Pakistan sống dưới mức nghèo khổ. Lạm phát, đặc biệt là giá lương thực, vẫn ở mức cao, trong khi sức mua trong nước liên tục suy giảm trong hai năm qua.

Ngoài thỏa thuận với Hoa Kỳ, Pakistan đã tích cực tìm kiếm các đối tác khác. Vào tháng 4 năm 2025, Pakistan đã ký một biên bản ghi nhớ với Thổ Nhĩ Kỳ để thăm dò dầu khí ngoài khơi tại vùng biển Pakistan. Quốc gia này cũng đang mở rộng hoạt động thăm dò trong nước. Vào tháng 7, Công ty TNHH Khai thác Dầu khí (OGDCL) thuộc sở hữu nhà nước và Công ty TNHH Mỏ dầu Pakistan (POL) đã công bố thử nghiệm thành công tại giếng Makori Deep-03 thuộc Lô Tal, sản lượng đạt 22,08 triệu feet khối khí tiêu chuẩn mỗi ngày (MMSCFD) và 2.112 thùng condensate. Việc khai thác dự kiến sẽ bắt đầu vào tháng 9, mang lại sự thúc đẩy ngắn hạn hiếm hoi cho sản lượng trong nước.

Các điều khoản tham gia tiềm năng của Washington, dù thông qua tài trợ trực tiếp, chuyển giao công nghệ hay các khoản đầu tư tư nhân, sự tham gia của các nhà cung cấp vẫn chưa được hoàn tất. Tuy nhiên, Islamabad đang định vị hiệp ước này như một động thái nhằm tránh phụ thuộc quá mức vào nguồn vốn của Trung Quốc và hướng tới một chiến lược đầu tư nước ngoài cân bằng hơn.

Các quan chức Pakistan cũng chưa xác nhận liệu thỏa thuận này có bao gồm đầu tư thượng nguồn, hỗ trợ kỹ thuật hay sự tham gia vốn cổ phần của các công ty Hoa Kỳ hay không. Không có công ty Hoa Kỳ nào công khai bày tỏ sự quan tâm, và Islamabad cũng chưa công bố quy trình đấu thầu hoặc mốc thời gian lựa chọn nhà điều hành. Ở giai đoạn này, thỏa thuận dường như là một tín hiệu mang tính chính trị hơn là một cam kết thương mại.

Đáng chú ý, tuyên bố công khai của Trump rằng điều này có thể dẫn đến việc Pakistan xuất khẩu dầu sang Ấn Độ một ngày nào đó có thể là một lời cảnh báo khác đối với New Delhi về việc nhập khẩu dầu thô từ Nga. Trump trước đây đã sử dụng hợp tác năng lượng như một đòn bẩy địa chính trị, gây áp lực lên các quốc gia duy trì quan hệ dầu mỏ với Nga và Iran. Ấn Độ, quốc gia đã liên tục tăng lượng dầu thô nhập khẩu từ Nga với giá ưu đãi kể từ năm 2022, đã phải đối mặt với các mối đe dọa áp thuế từ Washington. Bằng cách định vị Pakistan là quốc gia tiềm năng được hưởng lợi từ sự hỗ trợ năng lượng của Hoa Kỳ, đồng thời ám chỉ đến xuất khẩu trong khu vực, chính quyền có thể đang thử thách lập trường ngoại giao của New Delhi hoặc thể hiện sự không hài lòng với mối quan hệ hiện tại của Ấn Độ với Nga.

Nguồn tin: xangdau.net