Đầu tháng này, Bộ Nội vụ Hoa Kỳ đã làm một điều mà chỉ vài năm trước đây là điều không thể tưởng tượng được. Bộ này đã cấp phép cho một mỏ than ở Tennessee. Các mỏ than mới đang được phê duyệt trên khắp thế giới bất chấp những lời kêu gọi cấm khai thác loại nhiên liệu này. Và điều này có thể còn phổ biến hơn nữa.
Theo báo cáo đầu tuần của Global Energy Monitor, tổ chức vận động chuyển đổi năng lượng, năm ngoái chứng kiến mức tăng trưởng chậm nhất về công suất khai thác than toàn cầu kể từ năm 2014. Tổng công suất khai thác mới được mở vào năm ngoái đạt 105 triệu tấn, giảm 46% so với năm trước. Điều này nghe có vẻ không giống như một sự tăng trưởng đột biến sắp diễn ra, nhưng thực tế hoàn toàn có thể. Bởi vì các công ty khai thác than và chính phủ đang lên kế hoạch bổ sung thêm nhiều công suất khai thác than hơn nữa.
Theo Global Energy Monitor, hiện có 850 kế hoạch được triển khai cho các mỏ than mới trên toàn cầu, bao gồm việc mở rộng, gia hạn và tái vận hành các mỏ hiện có. Công suất khai thác đang được triển khai trên toàn cầu từ các dự án này lên tới 2,27 tỷ tấn mỗi năm—và một nửa trong số đó là ở Trung Quốc. Đó sẽ là Trung Quốc, quốc gia dẫn đầu thế giới về công suất điện gió và điện mặt trời, và cũng là quốc gia tiêu thụ 56% lượng than của thế giới vào năm 2024. Trung Quốc, cùng với Ấn Độ và phần còn lại của châu Á, đã thúc đẩy nhu cầu than toàn cầu lên mức cao kỷ lục trong cùng năm.
Trong khi đó, Đức, quốc gia dẫn đầu chuyển đổi của châu Âu, đã chứng kiến mức tiêu thụ than tăng vọt vào đầu năm nay trong bối cảnh tốc độ gió yếu kéo dài trong hai tháng đầu năm, một bằng chứng nữa cho thấy độ tin cậy của nguồn cung là rất quan trọng đối với điện năng, và ngay cả những chính phủ chuyển đổi tham vọng nhất đôi khi cũng phải thừa nhận điều này bằng cách dựa vào than để duy trì điện chiếu sáng và hệ thống sưởi ấm. Đây chính xác là lý do tại sao bất kỳ sự ăn mừng nào về mức thấp nhất trong 10 năm qua về số lượng công suất than mới được phê duyệt sẽ là khá sớm, và chúng ta vẫn có thể thấy xu hướng đó đảo ngược trong những năm tới.
Điều này khá đáng tiếc, bởi vì Liên Hợp Quốc đã ước tính rằng việc hạn chế mức tăng nhiệt độ trung bình toàn cầu xuống 1,5 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp sẽ đòi hỏi phải giảm mạnh sản lượng và tiêu thụ than. Cụ thể hơn, Liên Hợp Quốc ước tính sản lượng than toàn cầu phải giảm 75% so với mức năm 2020 vào năm 2030 để duy trì trong kịch bản 1,5 độ C. Cơ hội để điều đó xảy ra ban đầu rất mong manh, nhưng giờ đây, với cuộc đua AI đang nóng lên trong lĩnh vực công nghệ, cơ hội đó đã hoàn toàn biến mất.
Tiêu thụ than toàn cầu đã đạt mức cao kỷ lục vào năm ngoái trong bối cảnh nỗ lực liên tục thay thế than bằng điện gió và điện mặt trời. Mức tiêu thụ này cũng tiếp tục tăng mạnh trong năm nay, không chỉ ở Trung Quốc hay Ấn Độ, hay thậm chí là ở các nước châu Á khác. Nửa đầu năm nay, sản lượng than ở châu Âu cũng tăng 2%. Đây là mức tăng trưởng sản lượng than cao nhất trong hai năm qua tại châu Âu, khi sản lượng điện gió giảm 9%. Điều này xảy ra bất chấp mức tăng trưởng rõ rệt hơn nhiều của sản lượng điện khí đốt, ở mức 19%, mức cao nhất trong ba năm qua.
Những con số này cho thấy than sẽ không biến mất trong tương lai gần. Khí đốt có thể là một sự thay thế tương đương cho than, nhưng ngay cả khí đốt cũng không thể thay thế hoàn toàn than đá - không phải tất cả khí đốt đều có giá cạnh tranh với than đá, đây là tin xấu đối với các nhà nhập khẩu năng lượng, nhưng họ cần phải thừa nhận và lập kế hoạch phù hợp.
Đây là một bằng chứng nữa cho thấy thực tế đó. Công suất điện than vận hành toàn cầu đã tăng 13% kể từ năm 2015, theo dữ liệu từ Global Energy Monitor hồi đầu năm nay. 2015 là năm các quốc gia đạt được thỏa thuận về Thỏa thuận Paris nhằm hạn chế sự nóng lên toàn cầu ở mức 1,5 độ C, và kể từ đó, thế giới đã bổ sung tổng cộng 259 GW công suất điện than vận hành. Global Energy Monitor cũng cho biết tính đến cuối năm 2024, tổng công suất điện than vận hành đã đạt mức cao kỷ lục là 2.175 GW, trong khi 611 GW công suất khác đang được phát triển.
Nói cách khác, trong khi một số tổ chức thúc đẩy việc sử dụng ít than hơn, thế giới vẫn tiếp tục tiêu thụ ngày càng nhiều than - ngay cả khi họ xây dựng thêm nhiều loại công suất năng lượng mà các tổ chức đó cho rằng có thể thay thế than. Hàng nghìn tỷ đang được đổ vào năng lượng gió và mặt trời, và pin, phần lớn là ở Trung Quốc, vậy mà Trung Quốc vẫn là vua than trên toàn cầu. Trong khi đó, "vua" khí đốt, Hoa Kỳ, đã chứng kiến mức tiêu thụ than trong nước tăng vọt trong năm nay, lên mức cao nhất trong hai năm, ngay cả khi năng lượng gió, mặt trời và thủy điện đạt mức sản lượng kỷ lục trong nửa đầu năm.
Ngay cả nhà sản xuất khí đốt tự nhiên lớn nhất thế giới cũng có thể chứng kiến mức tiêu thụ than tăng vọt 20% do khí đốt tạm thời trở nên đắt đỏ, thì thế giới vẫn chưa thể giảm mức tiêu thụ than, chứ đừng nói đến việc giảm theo tỷ lệ phần trăm mà Liên Hợp Quốc đề xuất. Trên thực tế, nhu cầu than có thể sẽ tiếp tục tăng do nhu cầu điện tăng trưởng được thúc đẩy bởi AI.
Nguồn tin: xangdau.net
