Kinh tế toàn cầu hồi phục và nhu cầu dầu tăng lên - cùng vá»›i cung dầu thắt chặt hÆ¡n – có thể gây ra má»™t cÆ¡n sốc dầu giống nhÆ° những năm 1970.

Khi kinh tế toàn cầu hồi phục dần khỏi cuá»™c suy thoái, lại có má»™t rủi ro lá»›n về nhu cầu dầu trở lại cùng vá»›i nguồn cung thắt chặt đẩy giá dầu lên cao. Thá»±c tế, giá dầu Ä‘ang trên Ä‘à tăng giá.

Nghiên cứu của Viện McKinsey Global (MGI) cho thấy trừ khi các nhà lãnh đạo kinh doanh và các nhà chức trách có hành Ä‘á»™ng dứt khoát về cả cung và cầu, sẽ có má»™t cú sốc dầu mỏ thứ hai sau khi kinh tế hồi phục. Quả thÆ°c, Ä‘iều này có thể kéo dài hÆ¡n là lần tăng giá thứ hai khiến kinh tế thế giá»›i bị ảnh hưởng trong những năm 1970.

CÅ©ng những năm 1970, nhu cầu năng lượng sẽ tăng má»™t khi kinh tế tăng trưởng trở lại. MGI dá»± Ä‘oán nhu cầu sẽ tăng hÆ¡n 2% má»—i năm trong thời gian từ năm 2010 đến năm 2015, tăng gần 1 Ä‘iểm phần trăm sao vá»›i giai Ä‘oạn từ 2006 đến 2010. Cùng lúc Ä‘ó, cung dầu thế giá»›i cÅ©ng giảm so vá»›i những năm 1970.

Việc cung dầu giảm Ä‘á»™t ngá»™t Ä‘ã dấn tá»›i cú sốc dầu mỏ năm 1970 – do sá»± cấm vận của OPEC và cung dầu tại Iran giảm mạnh do cách mạng nổ ra tại Iran. NhÆ°ng sau cả hai sá»± kiện Ä‘ó, cung dầu tăng mạnh do cả OPEC và các nÆ°á»›c không thuá»™c OPEC đều thu được những khoản lợi lá»›n từ việc khám phá những mỏ dầu má»›i.

Nguồn cung khan hiếm

Hiện nay, tín dụng thắt chặt cÅ©ng nhÆ° giá dầu bất ổn Ä‘ang làm gián Ä‘oạn đầu tÆ° vào nguồn cung má»›i. Ngay cả sau khi tín dụng được ná»›i lỏng, các nhà sản xuất có thể vẫn thận trọng khi đối mặt vá»›i những ná»— lá»±c tránh phụ thuá»™c trên nhiều thị trường nhÆ° Mỹ Ä‘ang cố giảm bá»›t phụ thuá»™c vào nhập khẩu dầu thô. Điều này càng tăng bất ổn đối vá»›i triển vọng nhu cầu dầu.

Trong nhiều trường hợp, ngay cả khi môi trường đầu tÆ° không bị áp lá»±c, nếu các nhà sản xuất muốn tìm cách tăng sản lượng cÅ©ng khó hÆ¡n so vá»›i những năm 1970 do thách thức sản khai thác từ những mỏ dầu cÅ© và những khó khăn trong việc tìm những mỏ dầu má»›i có chi phí rẻ.

Má»™t cách để tránh sá»± mất cân bằng trên thị trường dầu và những khó khăn khi giá dầu tăng Ä‘ó là giảm nhu cầu. NhÆ°ng Ä‘iều này cÅ©ng rất khó do cÆ¡ chế trợ giá năng lượng tại má»™t số nền kinh tế. Trong bối cảnh này, năng lượng thay thế và năng lượng tiết kiệm dần trở nên quan quan trọng.

Giảm cầu

Trong giai Ä‘oạn từ nă 2006 đến năm 2020, nhu cầu năng lượng tại những nÆ°á»›c phát triển nhÆ° Mỹ sẽ giảm. Trong khi Ä‘ó, nhu cầu tại những nÆ°á»›c Ä‘ang phát triển sẽ tăng mạnh và chiếm 90% nhu cầu năng lượng từ này đến năm 2020.

Có nhiều cách thức mà các nhà chức trách có thể Ä‘Æ°a ra, ngay cả trong ngắn hạn, để hạ nhu cầu năng lượng cùng vá»›i việc đảm bảo nguồn cung.

NhÆ°ng mặc dù má»™t số nÆ°á»›c Ä‘ang phát triển Ä‘ã có Ä‘á»™ng thái trong việc tiết kiệm năng lÆ°Æ¡ng – ví dụ nhÆ° Trung Quốc – những ná»— lá»±c này vẫn là chÆ°a đủ. HÆ¡n nữa, các nÆ°á»›c Ä‘ang phát triển lại không có khả năng dá»… dàng thay đổi sang những nguồn năng lượng thay thế nhÆ° những nÆ°á»›c phát triển.

Tuy nhiên, mọi chính sách nhằm giảm bá»›t nhu cầu năng lượng sẽ có Ä‘óng góp hữu ích – trong ngắn hạn để giảm bá»›t thiệt hại mà cÆ¡n sốc dầu thứ hai có thể gây ra đối vá»›i nền kinh tế thế giá»›i. Và trong dài hạn, duy trì được cân bằng cung cầu trên thị trường sẽ góp phần giúp kinh tế thế giá»›i tăng trưởng ổn định.

BW