Từ đầu thập kỷ, ngành điện gió trên bờ tại Đông Nam Á (SEA) đã chứng kiến mức tăng trưởng nhẹ do nhiều rào cản pháp lý, cơ sở hạ tầng lưới điện yếu kém, chi phí cao liên quan đến việc phát triển chuỗi cung ứng nội địa và sự phụ thuộc dai dẳng vào nhiên liệu hóa thạch rẻ hơn như than đá, vốn được coi là ổn định hơn. Tuy nhiên, điều này có thể thay đổi, với phân tích của Rystad Energy dự báo công suất điện gió trên bờ tại Đông Nam Á sẽ tăng từ 6,5 gigawatt (GW) vào năm 2024 lên 26 GW vào năm 2030, tăng 19,5 GW. Sự hồi sinh này được thúc đẩy bởi sự kết hợp của các sáng kiến chính sách ngắn hạn như đấu giá, trao thầu dự án và giá điện ưu đãi (FIT) cùng với sự gia tăng chấp nhận các tua-bin gió từ Trung Quốc đại lục.
Sự tăng tốc này trong việc lắp đặt điện gió trên bờ diễn ra vào thời điểm quan trọng, khi các quốc gia trong khu vực đặt mục tiêu mở rộng việc áp dụng năng lượng tái tạo và thúc đẩy quá trình chuyển đổi năng lượng. Các chính sách của chính phủ đang tiếp tục thúc đẩy động lực, với một số quy định mới được ban hành trong năm nay để hỗ trợ phát triển. Với công nghệ tiên tiến hơn, chi phí thiết bị giảm và hiệu suất được cải thiện ngay cả ở tốc độ gió thấp hơn, điện gió trên bờ ngày càng trở thành một lựa chọn cạnh tranh để đáp ứng các mục tiêu năng lượng tái tạo. Một cân nhắc bổ sung là tận dụng các dự án này để cung cấp điện cho các trung tâm dữ liệu, vì điện gió trên bờ có thể mang lại nguồn điện thuận lợi cho nhiều ứng dụng 24/7, đồng thời tăng cường hơn nữa đang tạo ra giá trị của chúng.
Mặc dù vượt xa mức tăng trưởng 1,1 GW tại Đông Nam Á trong giai đoạn 2021-2024, nhưng nếu xem xét kỹ hơn, có thể thấy một số xu hướng mới. Việt Nam vẫn tiếp tục là thị trường lớn nhất bất chấp những biến động do chính sách, tiếp theo là Philippines và Thái Lan. Trong khi đó, Lào đang chuyển hướng sang năng lượng gió trên bờ lần đầu tiên để đa dạng hóa cơ cấu nguồn điện và tăng cường năng lực xuất khẩu, sau khi dự án điện gió lớn nhất Đông Nam Á được đưa vào vận hành vào tháng 8, được xây dựng chỉ với mục đích xuất khẩu điện sang Việt Nam.
Mặc dù có đà tăng trưởng gần đây, Đông Nam Á vẫn có thể đạt được những bước tiến đáng kể nhờ học hỏi từ các chu kỳ chính sách bùng nổ và suy thoái trước đây. Không giống như năng lượng mặt trời, vốn được hưởng lợi từ chuỗi cung ứng tương đối đơn giản và theo mô-đun, các dự án điện gió đòi hỏi hậu cần, cơ sở hạ tầng và chuyên môn kỹ thuật phức tạp hơn - đòi hỏi thời gian để phát triển hệ sinh thái và một danh mục dự án ổn định để tăng trưởng bền vững.
Các quốc gia như Lào, Campuchia và có thể là Indonesia có cơ hội học hỏi từ kinh nghiệm của Việt Nam, Thái Lan và Philippines. Tại các thị trường này, việc triển khai nhanh chóng các dự án ban đầu (khoảng 4 GW tại Việt Nam, 1,5 GW tại Thái Lan và 400 MW tại Philippines) trong một khoảng thời gian ngắn đã dẫn đến tình trạng thiếu dự án kéo dài do thiếu sự liên tục về chính sách, dẫn đến việc không có dự án xây dựng mới nào tại Việt Nam kể từ năm 2021, tại Thái Lan kể từ năm 2019 và tại Philippines kể từ năm 2015.
Ngoài ra, những tranh chấp thanh toán gần đây tại Việt Nam giữa Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) và các nhà đầu tư dự án điện gió đã làm suy yếu thêm niềm tin của nhà đầu tư. Hầu hết những thách thức này bắt nguồn từ các đề xuất giảm giá điện hỗ trợ (FIT) cho các dự án đang hoạt động bằng cách áp dụng các yêu cầu nghiệm thu mới. Điều này càng làm trầm trọng thêm các vấn đề cắt giảm công suất lưới điện, ảnh hưởng đến cả các dự án điện mặt trời và điện gió đã đi vào hoạt động trong những năm bùng nổ từ năm 2018 đến năm 2021.
Mặc dù ngành điện gió trên bờ Đông Nam Á đang sẵn sàng cho sự mở rộng nhanh chóng, nhưng thành công lâu dài của ngành sẽ phụ thuộc vào các chính sách nhất quán, sự kết nối lưới điện chặt chẽ hơn và việc thiết lập chuỗi cung ứng tại địa phương. Sự hỗ trợ và hợp tác liên tục của chính phủ trong ngành là rất quan trọng để xây dựng một thị trường điện gió vững mạnh và đảm bảo năng lượng gió trở thành trụ cột chính trong quá trình chuyển đổi năng lượng tái tạo của khu vực.
Nguồn tin: xangdau.net/Rystad Energy
