Nỗ lực của Liên minh Châu Âu nhằm thay thế năng lượng nhập khẩu từ Nga trong vòng hai năm, thúc đẩy triển khai năng lượng tái tạo và đạt được các mục tiêu phát thải ròng bằng 0 đã khiến khối này ngày càng phụ thuộc vào hai cường quốc đối địch là Hoa Kỳ và Trung Quốc.
Thỏa thuận thương mại giữa EU với Hoa Kỳ và việc EU phụ thuộc vào các tấm pin quang điện mặt trời, wafer và kim loại pin quan trọng có thể sẽ tiếp tục định hình tốc độ chuyển đổi năng lượng tại Liên minh Châu Âu, nơi vẫn kiên quyết cam kết giảm phát thải carbon cho các nền kinh tế và trở thành một khối trung hòa carbon vào năm 2050.
Tình hình địa chính trị thực tế mới trong một thế giới ngày càng bảo hộ, quá trình chuyển đổi năng lượng của EU phụ thuộc nhiều hơn vào các chính sách thương mại và thuế quan của Hoa Kỳ và Trung Quốc.
Với mục tiêu loại bỏ hoàn toàn năng lượng của Nga vào năm 2027, EU hiện đang phụ thuộc vào Hoa Kỳ hơn bao giờ hết, trong khi mục tiêu đẩy nhanh việc lắp đặt năng lượng tái tạo lại phụ thuộc vào chính sách xuất khẩu linh kiện tấm pin mặt trời và các nguyên tố đất hiếm và thiết yếu của Trung Quốc.
“Việc cân bằng giữa an ninh năng lượng và thực tế chính trị sẽ quyết định tốc độ và thành công của các chính sách năng lượng của EU trong những năm tới”, Ron Bousso, chuyên gia phân tích năng lượng của Reuters, chỉ ra.
Thực tế dưới thời Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump, châu Âu đã cam kết mua tổng cộng 750 tỷ đô la năng lượng của Mỹ trong ba năm, tương đương khoảng 250 tỷ đô la mỗi năm. Con số này sẽ gấp hơn ba lần giá trị nhập khẩu năng lượng 76 tỷ đô la của Mỹ vào EU vào năm 2024.
Một phần lớn mức tăng theo kế hoạch dự kiến sẽ đến từ việc mua thêm LNG từ Hoa Kỳ.
"Việc mua các sản phẩm năng lượng của Hoa Kỳ sẽ đa dạng hóa nguồn cung ứng của chúng tôi và đóng góp vào an ninh năng lượng của Châu Âu", Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen phát biểu tuần trước khi bình luận về thỏa thuận thương mại với Hoa Kỳ, theo đó thuế quan của Mỹ đối với hầu hết hàng hóa của EU sẽ ở mức 15%, chỉ bằng một nửa so với mức đề xuất ban đầu là 30%.
"Chúng tôi sẽ thay thế khí đốt và dầu mỏ của Nga bằng việc mua đáng kể LNG, dầu mỏ và nhiên liệu hạt nhân của Hoa Kỳ."
Cho đến nay, mọi việc vẫn ổn.
Nhưng Châu Âu sẽ gia tăng sự phụ thuộc vào LNG của Hoa Kỳ và trả giá cao hơn cho nguồn cung này, vì xuất khẩu tăng vọt của Hoa Kỳ sẽ đẩy giá chuẩn của Hoa Kỳ lên cao hơn, trong khi cạnh tranh về nguồn cung LNG với Châu Á sẽ ngày càng gay gắt.
Việc EU mua nhiều hơn đáng kể sẽ đòi hỏi sự gia tăng đáng kể năng lực xuất khẩu của Hoa Kỳ.
Ngay cả khi tất cả các dự án đã được lên kế hoạch hoặc công bố khác được phê duyệt hôm nay, chúng cũng sẽ không kịp để xuất khẩu khối lượng LNG tăng đáng kể, qua đó thúc đẩy mạnh nhập khẩu của EU trong vòng ba năm.
Xuất khẩu LNG của Hoa Kỳ đang bùng nổ, nhưng sẽ không thể giúp EU tăng gấp ba lần lượng năng lượng nhập khẩu từ Mỹ, theo thỏa thuận thương mại.
Tuy nhiên, châu Âu sẽ ngày càng phụ thuộc vào LNG của Hoa Kỳ.
Theo ước tính của Ủy ban Châu Âu, Hoa Kỳ hiện là nhà cung cấp LNG hàng đầu của EU, với 55% nguồn cung LNG cho khối này từ Hoa Kỳ cho đến nay vào năm 2025.
Hoa Kỳ cũng là nhà cung cấp dầu hàng đầu của EU (chiếm 17% tổng lượng nhập khẩu của EU vào năm 2024) và là nhà cung cấp nhiên liệu hạt nhân và dịch vụ nhiên liệu chính.
Ủy ban khẳng định rằng Thỏa thuận thương mại EU-Hoa Kỳ “không làm suy yếu quyết tâm giảm thiểu carbon của EU” vì việc tăng cường nhập khẩu LNG trong ba năm tới “hoàn toàn phù hợp với chính sách trung và dài hạn của chúng tôi nhằm đa dạng hóa các nguồn năng lượng và thực hiện Lộ trình REPowerEU để loại bỏ hoàn toàn việc nhập khẩu năng lượng từ Nga càng sớm càng tốt”.
Trụ cột của kế hoạch REPowerEU và các mục tiêu phát thải ròng bằng 0 là việc đẩy nhanh việc lắp đặt công suất năng lượng mặt trời và năng lượng gió.
Và đây là sự thống trị của Trung Quốc trong lĩnh vực tấm pin năng lượng mặt trời và các thiết bị khác. Theo dữ liệu mới nhất của Eurostat, năm 2023, Trung Quốc là nhà cung cấp tấm pin năng lượng mặt trời lớn nhất của EU, chiếm tới 98% tổng lượng nhập khẩu.
Các tấm pin giá rẻ của Trung Quốc đang hỗ trợ việc triển khai công suất năng lượng mặt trời, nhưng chúng đã khiến nhiều nhà sản xuất năng lượng mặt trời châu Âu phá sản.
Vị thế vững chãi của Trung Quốc trong lĩnh vực khoáng sản quan trọng và đất hiếm cũng là một mối lo ngại nghiêm trọng đối với ngành ô tô và năng lượng tái tạo của châu Âu. Stephane Sejourne, Ủy viên Châu Âu về Thịnh vượng và Chiến lược Công nghiệp, thậm chí đã kêu gọi thành lập một kho dự trữ đất hiếm chiến lược của EU.
Nguồn tin: xangdau.net
