Khi một dàn gồm 39 máy bay không người lái của Nga tấn công một trạm nén khí ở miền nam Ukraine trong tháng này, đó là dấu hiệu cho thấy Nga đã chuyển hướng tấn công vào cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine.
Vụ tấn công xảy ra chưa đầy hai tuần sau khi Ukraine ký thỏa thuận mua khí đốt tự nhiên từ Azerbaijan lần đầu tiên. Mục tiêu này rất quan trọng để nhập khẩu nhiên liệu từ Nam Âu dọc theo hành lang xuyên Balkan và vào Ukraine.
Đây là vụ tấn công mới nhất trong một loạt các vụ tấn công vào cơ sở hạ tầng khí đốt tự nhiên của Ukraine trong năm nay, một sự thay đổi lớn so với ba năm đầu của cuộc chiến khi Moscow tập trung vào việc làm tê liệt lưới điện của nước này.
Ukraine tranh khí đốt nhập khẩu
Sự thay đổi này đã buộc Kiev phải tranh nhập khẩu khí đốt, bao gồm từ Azerbaijan và gián tiếp - Hoa Kỳ, gây áp lực tài chính cho nước này.
Naftogaz, nhà sản xuất và cung cấp khí đốt lớn nhất đất nước, cho biết cơ sở hạ tầng của hãng đã bị tấn công hơn 100 lần trong chín cuộc không kích riêng biệt vào năm 2025. Những cuộc tấn công này chiếm gần một nửa tổng số vụ tấn công vào công ty kể từ khi Nga phát động cuộc xâm lược toàn diện vào năm 2022.
Vào tháng 2, khi nhiệt độ trung bình hàng ngày ở Ukraine xuống dưới mức đóng băng, Nga đã tạm thời làm giảm gần một nửa sản lượng khí đốt của Ukraine, buộc Kiev phải nhập khẩu 0,8 tỷ mét khối (bcm) khí đốt.
Ukraine hiện đang chạy đua để nạp đầy các kho chứa ngầm lên tới 13,2 bcm trước mùa sưởi ấm mùa đông. Khoảng một phần ba phải đến từ nhập khẩu.
Oleksandr Kharchenko, giám đốc điều hành Trung tâm Nghiên cứu Công nghiệp Năng lượng, một công ty tư vấn có trụ sở tại Kyiv, nói với RFE/RL rằng tình hình khí đốt trong nước "khó khăn nhưng vẫn trong tầm kiểm soát".
Thách thức không phải là đảm bảo nguồn cung mà là số tiền thanh toán cho nguồn cung. Ngân hàng Quốc gia Ukraine ước tính vào tháng 4 rằng nước này có thể cần chi tới 2,9 tỷ đô la cho nhập khẩu khí đốt vào năm 2025.
Trục tấn công khí đốt của Nga
“Cơ sở hạ tầng khí đốt tự nhiên không thực sự là mục tiêu trong vài năm đầu, nhưng giờ đây mọi thứ đều đã sẵn sàng”, Olga Khakova, nhà phân tích năng lượng tại Hội đồng Đại Tây Dương ở Washington, nhận định.
“Đây là một nỗ lực nhằm gây bất ổn an ninh năng lượng, không chỉ ở Ukraine mà còn ở toàn châu Âu. Nó nhằm tạo ra sự hỗn loạn trong ngành năng lượng.”
Các cuộc tấn công ngày càng gia tăng của Moscow vào cơ sở hạ tầng khí đốt tự nhiên của Ukraine diễn ra sau khi hợp đồng vận chuyển nhiên liệu của Nga sang châu Âu qua đường ống của Ukraine - vốn từ lâu đã là một vấn đề gây tranh cãi ngay cả trong thời bình - kết thúc vào ngày 1 tháng 1.
Volodymyr Omelchenko, giám đốc chương trình năng lượng tại Trung tâm Razumkov, một tổ chức nghiên cứu, phát biểu với RFE/RL rằng các cuộc tấn công này nhằm làm suy yếu Ukraine trước mùa đông.
“Bộ Tổng tham mưu Nga hiểu rõ rằng mối đe dọa lớn nhất đối với Ukraine trong mùa đông này là tình trạng thiếu hụt khí đốt tự nhiên, bởi vì các kho dự trữ khí đốt của Ukraine hiện không đủ khối lượng”, Omelchenko nói. Nhà phân tích chính trị Oleh Saakian tại Kiev cho biết các cuộc không kích cũng là một phần trong chiến lược lớn hơn của Nga nhằm giành lợi thế khi các cuộc đàm phán hòa bình tiến triển.
“Họ đang cố gắng tạo ra một bối cảnh thông tin, tuyên truyền và tư tưởng thuận lợi cho các cuộc đàm phán,” ông nói với RFE/RL. “Đây chẳng qua chỉ là áp lực lên dân thường và áp lực tâm lý lên chính quyền Ukraine.”
Khí hóa lỏng Mỹ 'Không cần phải suy nghĩ'
Chiến lược của Nga đã làm tăng tính cấp thiết của việc Kiev nhập khẩu và đa dạng hóa các nhà cung cấp. Bên cạnh Azerbaijan, Kiev cũng đã bày tỏ sự quan tâm đến việc mua khí hóa lỏng từ Mỹ, một động thái nhạy cảm về mặt chính trị khi Tổng thống Donald Trump đã đưa xuất khẩu khí hóa lỏng trở thành vấn đề chính và gây sức ép buộc Ukraine phải hoàn trả viện trợ quân sự cho Hoa Kỳ.
Andrew Favorov, một doanh nhân tại Hoa Kỳ, người đã làm việc lâu năm trong ngành khí đốt của Ukraine, cho biết việc ký kết các hợp đồng khí hóa lỏng dài hạn với các nhà cung cấp Mỹ “dường như là điều hiển nhiên” đối với Kiev, xét đến những lợi ích ngoại giao tiềm năng. Ông đề xuất Ukraine có thể tìm kiếm nguồn tài chính từ Tập đoàn Tài chính Phát triển, chi nhánh đầu tư của Washington, để có được tín dụng chi phí thấp.
Trong một tuyên bố gửi tới RFE/RL, Bộ trưởng Năng lượng Svitlana Grynchuk cho biết Ukraine đang đàm phán với các công ty Mỹ nhưng không cung cấp chi tiết về khối lượng hoặc thời hạn hợp đồng. Bà lưu ý rằng trạm nén khí Odessa bị tấn công hồi tháng 8 là một phần của cơ sở hạ tầng cần thiết để nhập khẩu LNG của Mỹ từ các cảng ở Nam Âu.
Hoa Kỳ hiện là nước xuất khẩu khí đốt tự nhiên lớn nhất thế giới, với phần lớn nhiên liệu được vận chuyển ra nước ngoài dưới dạng LNG. Xuất khẩu LNG của Mỹ dự kiến sẽ tăng mạnh vào cuối thập kỷ này khi các cơ sở mới đi vào hoạt động.
Các thỏa thuận đang hình thành
DTEK, công ty năng lượng tư nhân lớn nhất Ukraine, cho biết đầu năm nay họ đang đàm phán với các công ty LNG của Mỹ về các hợp đồng dài hạn. DTEK đã nhập khẩu LNG của Mỹ lần đầu tiên vào tháng 12.
Naftogaz đã ký hợp đồng mua 0,44 tỷ m3 LNG của Mỹ từ công ty năng lượng Ba Lan Orlen trong năm nay. Hinson Peters, giám đốc truyền thông chiến lược của Trung tâm LNG, một tập đoàn thương mại của Mỹ, xác nhận có sự quan tâm thương mại từ các bên mua Ukraine đối với các hợp đồng dài hạn.
Trong khi đó, các nước châu Âu đang nỗ lực giúp Ukraine tài trợ cho việc mua nhiên liệu cho mùa đông sắp tới. Đầu tháng này, Ngân hàng Tái thiết và Phát triển Châu Âu (EBRD) đã công bố khoản vay 580 triệu đô la cho Naftogaz để mua khí đốt tự nhiên.
Na Uy, nhà cung cấp khí đốt tự nhiên lớn nhất cho châu Âu, đã cam kết tài trợ thêm 100 triệu đô la cho Naftogaz cho mục đích tương tự.
Ukraine sẽ cần thêm bao nhiêu tiền trong năm nay để đáp ứng nhu cầu khí đốt trong nước sẽ phụ thuộc vào việc Nga có tiếp tục sử dụng máy bay không người lái và tên lửa để tấn công các cơ sở sản xuất, lưu trữ và vận chuyển khí đốt của mình hay không.
Nguồn tin: xangdau.net/RFE/RL
