Khi giá dầu thô chủ chốt Brent Ä‘ang quay lại mức thấp nhất trong năm nay, cổ phiếu má»™t loạt các công ty dầu khí cÅ©ng Ä‘ang quay lại mức thấp của năm, thậm chí còn tạo ra Ä‘áy má»›i.

Cổ phiếu dầu khí "chìm" theo giá dầu thô

Trong phiên giao dịch ngày 18/8 trên thị trường Châu Á, giá dầu thô WTI Ä‘ang giao dịch quanh 41,5 USD/thùng, còn giá dầu Brent giao dịch quanh 48,3 USD/thùng. NhÆ° vậy, giá dầu WTI Ä‘ang thiết lập Ä‘áy má»›i của năm nay, trong khi giá dầu Brent chỉ cao hÆ¡n vài USD so vá»›i mức thấp nhất của năm 2015 là 45,19 USD/thùng.

Giá dầu thô thế giá»›i giảm liên tiếp trong 7 tuần qua, khiến cổ phiếu các công ty dầu khí, đặc biệt là các công ty lá»›n, chịu áp lá»±c mạnh.

Chỉ tính riêng từ đầu tháng đến ngày 17/8, cổ phiếu GAS Ä‘ã có 7 phiên giảm, 3 phiên Ä‘i ngang và 1 phiên tăng, khá»›p vá»›i diá»…n biến của cổ phiếu PVS. Cổ phiếu PVD còn tệ hÆ¡n khi có 9 phiên giảm, 1 phiên tăng và 1 phiên đứng giá.

Còn tính từ đầu năm, 3 mã cổ phiếu lá»›n của ngành dầu khí này Ä‘ã giảm giá Ä‘áng kể: GAS giảm gần 28%, PVD giảm hÆ¡n 26%, còn PVS giảm gần 13%.

Ngoài ra, nhiều cổ phiếu liên quan đến dầu khí khác cÅ©ng giảm Ä‘áng kể nhÆ° PVC giảm gần 16%, PXS giảm gần 13%, ASP giảm hÆ¡n 21%, MTG giảm gần 14% so vá»›i đầu năm.

Giá giảm mạnh khiến GAS mất luôn vị trí công ty có vốn hóa lá»›n nhất thị trường. Tính đến ngày 17/8, vốn hóa của GAS còn 93.394 tá»· đồng, thấp hÆ¡n mức 123.625 tá»· đồng của Vinamilk (VNM) và 109.226 tá»· đồng của Vietcombank (VCB).

Và khi giá dầu thô Ä‘ang quay lại mức thấp nhất trong năm nay, các mã nhÆ° PVD và PVS cÅ©ng Ä‘ang hÆ°á»›ng về mức Ä‘áy của năm, trong Ä‘ó PVD Ä‘ang giao dịch ở mức trên 38.000 đồng và PVS gần 22.000 đồng, đều gần mức thấp của năm ghi nhận vào cuối tháng 3. Riêng cổ phiếu GAS Ä‘ã rÆ¡i xuống dÆ°á»›i 49.000 đồng, mức thấp nhất từ tháng 5/2013.

Điều gì Ä‘ang khiến GAS giảm sâu nhÆ° vậy?

Câu chuyện của GAS

Trao đổi vá»›i Phóng viên Người Đồng Hành, má»™t chuyên gia phân tích thuá»™c Bá»™ phận Nghiên cứu của CTCP Chứng khoán Sài Gòn (SSI Research), nhận định giá dầu thô xuống thấp tác Ä‘á»™ng mạnh đến giá cổ phiếu các công ty dầu khí, trong Ä‘ó GAS và PVD chịu ảnh hưởng nhiều nhất.

Giá dầu Brent Ä‘ã rÆ¡i vào vùng thể hiện xu thế giảm (bearish) khi rÆ¡i xuống dÆ°á»›i ngưỡng 50 USD/thùng.

Theo tính toán của SSI, lợi nhuận của GAS năm nay chắc chắn sẽ giảm, Æ°á»›c tính khoảng 35% so vá»›i năm ngoái.

Thứ nhất là GAS có cÆ¡ sở so sánh cao trong năm 2014, đặc biệt là nhờ có khoản "hồi tố" 3.000 tá»· đồng từ EVN. Thứ hai là do giá dầu giảm, mà năm nay GAS lại quyết định bán giá cho Ä‘iện ngoài bao tiêu áp dụng cÆ¡ chế giá thị trường, bán cho đạm cÅ©ng theo giá thị trường, trong khi lại phải giảm giá bán cho các há»™ công nghiệp là PGD và PGS, nên doanh thu và lợi nhuận gá»™p dá»± kiến sẽ giảm, kéo theo biên lợi nhuận giảm. Đó là chÆ°a kể mảng khí hóa lỏng (LPG) giá cÅ©ng giảm, và lợi nhuận biên cÅ©ng có thể bị ảnh hưởng ít nhiều.

Do áp dụng cÆ¡ chế giá thị trường, khả năng là từ quý III/2015 và sẽ tính hồi tố lại giá khí bán cho Ä‘iện từ ngày 1/4/2014 đến 30/6/2015, nên giá dầu giảm thì giá khí sẽ giảm theo, và theo Ä‘ó sẽ ảnh hưởng đến doanh thu và lợi nhuận của GAS.

Má»™t yếu tố nữa tác Ä‘á»™ng đến định giá của GAS và tâm lý của nhà đầu tÆ° đối vá»›i cổ phiếu này là kế hoạch phát hành cổ phiếu ESOP.

Đầu năm 2015, Đại há»™i cổ Ä‘ông của GAS thông qua phÆ°Æ¡ng án tăng vốn 3.500 tá»· đồng thông qua phát hành cổ phiếu ESOP và quyền mua hoặc cổ phiếu thưởng. Cuối cùng, công ty Ä‘ã chọn phÆ°Æ¡ng án chỉ phát hành 18,95 triệu cổ phiếu ESOP, tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng 1% số cổ phiếu Ä‘ang lÆ°u hành.

Vá»›i việc Tập Ä‘oàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam (PVN) Ä‘ang nắm giữ 97% cổ phần tại GAS và chỉ có 3% cổ phần Ä‘ang lÆ°u hành tá»± do chuyển nhượng, việc phát hành thêm 1% cổ phiếu ESOP vá»›i giá 20.000 đồng/cổ phiếu và thời gian hạn chế chuyển nhượng chỉ 1 năm, thì tá»· lệ pha loãng sẽ là rất lá»›n. Áp lá»±c bán có thể tăng mạnh khi lượng cổ phiếu ESOP này được tá»± do chuyển nhượng sau 1 năm nữa.

Tuy nhiên, không phải mọi thứ đều “Ä‘en nhÆ° dầu thô”. Kế hoạch thoái vốn của PVN theo tầm nhìn 2020-2030 có thể là má»™t tin tốt đối vá»›i GAS.

SSI Research cho rằng, về mặt kỹ thuật, khi PVN giảm tá»· lệ sở hữu xuống 75%, mặc dù chÆ°a rõ kế hoạch thoái vốn ra sao (bán cho cổ Ä‘ông chiến lược hay bán ra ngoài thị trường), tá»· lệ cổ phiếu tá»± do lÆ°u hành của GAS trên thị trường có thể sẽ tăng lên nhiều. Có kỳ vọng rằng khi Ä‘ó GAS sẽ được các quỹ ETF thêm vào danh mục, vì GAS hiện nay má»›i lÆ°u hành có 3% số cổ phần, trong khi cần tối thiểu 5% cổ phần lÆ°u hành để được thêm vào ETF.

Ngoài ra, nếu thoái vốn thì khả năng PVN sẽ giảm lượng cổ phần nắm giữ xuống 75%, theo Ä‘ó có thể kì vọng mặt quản trị của GAS sẽ hiệu quả hÆ¡n, hoạt Ä‘á»™ng cÅ©ng sẽ tốt hÆ¡n.

Mặc dù PVN Ä‘ang thiếu vốn cho các hoạt Ä‘á»™ng đầu tÆ° do tình hình giá dầu giảm sút, có vẻ nhÆ° việc thoái vốn khỏi GAS sẽ không diá»…n ra trong tÆ°Æ¡ng lai gần, sau câu chuyện PVN định bán cho Tokyo Gas vào năm 2011.

Đối vá»›i PVD, SSI Research dá»± báo lợi nhuận của công ty chuyên thăm dò dầu khí này có thể giảm 20-21% trong năm nay. Giá dầu giảm khiến má»™t số nhà thầu nÆ°á»›c ngoài Ä‘ã ngừng thuê giàn của PVD do dừng các chiến dịch khoan trong năm nay. Vì có lợi thế là thành viên của PVN nên PVD vẫn có thể kí được các hợp đồng cho PVN thuê giàn để đảm bảo công việc.

Tuy nhiên, giá thuê giàn chắc chắn sẽ phải Ä‘iều chỉnh giảm theo giá dầu, má»™t số giàn giá thuê được áp dụng thả nổi theo giá dầu và được Ä‘iều chỉnh hàng tháng, chứ không còn “Ä‘á»™ trá»…” nhÆ° trÆ°á»›c Ä‘ây nữa.

Đích nào cho giá dầu?

Trong khi Ä‘ó, SSI Research cho rằng giá dầu có thể sẽ còn chịu áp lá»±c do nhu cầu dầu mỏ vẫn sẽ yếu đến cuối năm 2016 nhÆ° dá»± báo của CÆ¡ quan Năng lượng Quốc tế (IEA) má»›i Ä‘ây.

Việc Iran sẽ tăng xuất khẩu sau khi đạt được thỏa thuận hạt nhân vá»›i các cường quốc phÆ°Æ¡ng Tây, đồng USD Ä‘ang mạnh và có thể tiếp tục tăng do dá»± báo Cục Dá»± trữ Liên bang Mỹ (Fed) có thể sẽ tăng lãi suất vào tháng 9, tồn kho dầu của thế giá»›i ở mức cao và dấu hiệu kinh tế Trung Quốc yếu Ä‘i sẽ là những yếu tố kìm chân giá dầu trong thời gian tá»›i.

Trong mô hình dá»± báo lợi nhuận của các công ty dầu khí, SSI Research Ä‘ang áp dụng kịch bản giá dầu Brent trong 6 tháng cuối năm có thể đứng ở mức bình quân 50 USD/thùng. NhÆ° vậy, vá»›i mức 62 USD trong 6 tháng đầu năm, giá dầu Brent bình quân cả năm 2015 có thể ở mức 55 USD/thùng - 1 mức giá không đến ná»—i bi quan.

Vá»›i tình hình giá dầu nhÆ° hiện nay, SSI Research cho rằng nhiều công ty dầu khí sẽ tăng trưởng âm, không chỉ năm nay mà thậm chí cả năm 2016.

Nguồn tin: NDH