“NÆ°á»›c Mỹ sẽ nhầm lẫn nếu cho rằng vị trí của đồng Ä‘ô la sẽ mãi là đồng tiền dá»± trữ chủ đạo của thế giá»›i. Nếu nhìn xa hÆ¡n, chúng ta sẽ thấy có ngày càng nhiều lá»±a chọn khác thay cho đồng Ä‘ô la.” Robert B. Zoellick, chủ tịch Ngân hàng thế giá»›i Ä‘ã nói nhÆ° thế trong bài phát biểu tại trường Nghiên cứu Quốc tế chuyên sâu tại Johns Hopkins.

Đồng Đô la Mỹ có Ä‘ang gặp thách thức? (Ảnh: The Independent)

Thá»±c tế Ä‘ã có má»™t cÆ¡n gió lạnh thổi qua nÆ°á»›c Mỹ khiến người ta nghÄ© nhiều hÆ¡n tá»›i lời nói này.

Bung xung về má»™t cuá»™c họp kín

Trong cuá»™c suy thoái này, có vẻ, nhận định của Zoellick lại càng tỏ ra Ä‘úng hÆ¡n. Không thể phủ nhận được má»™t châu Á Ä‘ang lên, hay má»™t đồng euro ngày càng có vị trí tốt. Vai trò của đồng Ä‘ô la giờ Ä‘ây thá»±c sá»± Ä‘ang bị thách thức.

Má»™t tờ báo của Anh Ä‘ã Ä‘Æ°a ra thông tin về má»™t cuá»™c họp kín giữa các quốc gia vùng Vịnh vá»›i các nÆ°á»›c Trung Quốc, Pháp, Nhật Bản và Nga để bàn về việc thay thế đồng tiền tính giá và thanh toán các giao dịch dầu lá»­a bằng má»™t nhóm tiền tệ, gồm yên Nhật, nhân dân tệ, euro, vàng và đồng tiền chung có thể sẽ được ra mắt của các thành viên Há»™i đồng hợp tác vùng Vịnh. Và kế hoạch chuyển giao này sẽ kéo dài trong 9 năm.

Những cuá»™c họp bí mật được tổ chức giữa những bá»™ trưởng tài chính và thống đốc ngân hàng trung Æ°Æ¡ng Nga, Trung Quốc, Nhật Bản và Brazil để bàn bạc về kế hoạch này. Má»™t đại diện ngân hàng Trung Quốc nói: “Những kế hoạch này sẽ thay đổi bá»™ mặt của giao dịch tài chính quốc tế.” Dầu mỏ là vấn đề trọng tâm trong quan hệ giữa các cường quốc vá»›i các quốc gia vùng Vịnh. Má»™t cuá»™c họp nhÆ° thế sẽ chỉ làm sâu sắc thêm cuá»™c chiến thÆ°Æ¡ng mại giữa Mỹ và Trung Quốc và làm xấu Ä‘i mối quan hệ của Mỹ vá»›i các đồng minh trung thành nhÆ° Pháp và Nhật Bản.

Tờ báo còn cho hay, cả Ấn Độ và Braxin cÅ©ng quan thâm tá»›i ý tưởng trên. Trong Ä‘ó, Trung Quốc tỏ ra háo hức nhất trong số những cường quốc tài chính tham gia cuá»™c họp này.

Bài báo này thá»±c sá»± gây sốc đối vá»›i nÆ°á»›c Mỹ. Riêng chỉ nghÄ© tá»›i việc 2 nghìn tá»· Ä‘ô la má»—i năm giao dịch dầu khí cÅ©ng Ä‘ã khiến nÆ°á»›c này tiếc ngẩn người. Còn ảnh hưởng sâu xa hÆ¡n, chắc chắn còn Ä‘áng sợ gấp bá»™i. Giá trị của đồng Ä‘ô la sẽ giảm xuống chÆ°a từng có, lạm phát sau Ä‘ó cÅ©ng tăng cao, và nhiều giao dịch hàng hóa khác cÅ©ng theo Ä‘uôi, không sá»­ dụng đồng Ä‘ô la nữa.

Tuy nhiên, người Mỹ ít nhất cÅ©ng được thở phào má»™t cái ở thời Ä‘iểm này khi biết được ý kiến của quan chức các nÆ°á»›c được cho là Ä‘ã tham gia.

Người “bá»—ng dÆ°ng” trong cuá»™c

Cuá»™c họp trên thá»±c tế có vẻ Ä‘ã không diá»…n ra khi các nÆ°á»›c sản xuất dầu lá»›n trên thế giá»›i hôm thứ 3 Ä‘ã phủ nhận thông tin của bài báo. Bài báo này trên tờ The Independent do má»™t nhà báo ở Trung Đông viết và trích ra những nguồn không xác định từ các nhà nÆ°á»›c Ả rập và nguồn từ hệ thống ngân hàng Trung Quốc ở Hồng Kông.

Các quan chức cấp cao của Ả rập xê út và Nga phát biểu bên lề há»™i nghị của Quỹ tiền tệ quốc tế tại Istanbul, Ä‘ã phủ nhận những cuá»™c Ä‘àm phán Ä‘ó. Khi được hỏi về câu chuyện của bài báo Ä‘ó, thống đốc ngân hàng trung Æ°Æ¡ng Ả rập Xê út nói: “Điều Ä‘ó hoàn toàn không Ä‘úng".

Thứ trưởng Bá»™ Tài chính Nga Dmitry Pankin cÅ©ng nói: ”Chúng tôi không hề thảo luận vấn đề này".

Điều được tập trung thảo luận trong cuá»™c gặp giữa các quan chức tài chính toàn cầu tại Istanbul là việc làm giảm sá»± mất cân bằng quá lá»›n, khiến nền kinh tế thế giá»›i mất ổn định.

Vậy là ít nhất cÅ©ng có hai quan chức cấp cao là “thành viên” của cuá»™c họp Ä‘ã hoàn toàn bác bỏ những thảo luận liên quan đến những giao dịch dầu mỏ bằng đồng Ä‘ô la hay bằng bất cứ đồng tiền nào khác. NhÆ°ng, chỉ những thông tin nhÆ° thế trong giây lát Ä‘ã có những ảnh hưởng nhất định.

Những dÆ° âm

Đồng Ä‘ô la Ä‘ã mất giá ngay sau khi bài báo trên được đăng, trong khi đồng euro lại tăng giá, và tá»· giá giá EUR/USD giao dịch tại châu Âu của Ä‘ã tăng lên 1,4749 từ mức 1,4662 trÆ°á»›c Ä‘ó.

Và sau khi các quan chức Nga và Ả rập Xê út Ä‘Æ°a ra ý kiến của mình, tá»· giá này xuống giá ở mức 1,4701, nhÆ°ng sau Ä‘ó lại tăng trở lại do thị trường thế giá»›i vẫn lo ngại về xu hÆ°á»›ng xấu Ä‘i của đồng Ä‘ô la.

Cuộc họp của tương lai?

Nga Ä‘ã từng Ä‘Æ°a ra ý tưởng tách thÆ°Æ¡ng mại dầu lá»­a khỏi đồng Ä‘ô la, bởi đồng tiền này không còn đủ mạnh, và không ổn định, lại thêm những khoản thâm hụt thÆ°Æ¡ng mại và ngân sách của Mỹ ngày má»™t tăng.

Trung Quốc, dù nÆ°á»›c nắm nhiều dá»± trữ ngoại tệ nhất thế giá»›i và chắc chắn sẽ chịu nhiều ảnh hưởng nếu có bất cứ biết Ä‘á»™ng mạnh nào từ đồng Ä‘ô la, cÅ©ng cho rằng trong dài hạn, đồng tiền này sẽ mất Ä‘i vai trò là đồng tiền dá»± trữ hàng đầu trên toàn cầu. NÆ°á»›c này cÅ©ng nhập khẩu tá»›i 60% lượng dầu mỏ phục vụ nhu cầu trong nÆ°á»›c, vì thế nếu nhÆ° càng nhiều giao dịch dù là dầu mỏ hay bất cứ hàng hóa nào trên thế giá»›i bằng đồng nhân dân tệ thì chắc chắn nÆ°á»›c này cÅ©ng sẽ rất chào mừng.

Việc có má»™t đồng tiền làm thÆ°á»›c Ä‘o chung cho hàng hóa thế giá»›i cÅ©ng là má»™t Ä‘iều tốt, nhÆ°ng khi đồng tiền Ä‘ó có vẻ Ä‘ang suy yếu Ä‘i thì liệu sẽ có thể có sá»± thay thế nào cho cÆ°Æ¡ng vị này hay không? Châu Âu có thể sẽ nhân cÆ¡ há»™i tốt này để vÆ°Æ¡n ra khỏi tầm ảnh hưởng của đồng Ä‘ô la nhiều năm sau chiến tranh, và củng cố đồng tiền chung của nhóm này. Còn các nÆ°á»›c xuất khẩu dầu mỏ thì vẫn nung nấu cho ra đời má»™t đồng tiền chung cho các nÆ°á»›c này từ lâu, và có thể, đồng tiền này sẽ xuất hiện ngay trong năm 2010.

NhÆ° thế, xu hÆ°á»›ng về má»™t sá»± thay thế nào Ä‘ó trong dài hạn rất có thể sẽ diá»…n ra. NhÆ°ng trÆ°á»›c mắt, Ä‘iều này có thể sẽ còn gặp phải má»™t số khó khăn, và Ä‘ây có thể sẽ còn là má»™t quá trình quanh co.

Các nhà phân tích cho hay, từng quốc gia riêng lẻ có thể tÆ°Æ¡ng đối dá»… dàng ngừng sá»­ dụng đồng Ä‘ô la khi thanh toán thÆ°Æ¡ng mại liên quan đến dầu lá»­a, nhÆ° Iran Ä‘ã làm. Theo nhà phân tích hàng hóa tại Ngân hàng Australia Commonwealth, David Moore, việc có thể Ä‘Æ°a ra những quyết định thống nhất trong những cuá»™c thảo luận nhÆ° thế là rất khó, ngay cả khi đồng Ä‘ô la yếu hÆ¡n thì Ä‘iều Ä‘ó cÅ©ng không có nghÄ©a rằng hàng hóa sẽ mất Ä‘i giá trị. Và khi đồng Ä‘ô la yếu hÆ¡n thì giá cả hàng hóa cÅ©ng sẽ tăng vá»›i tá»· lệ cao hÆ¡n. Bất cứ nhóm quốc gia nào khi Ä‘àm phán má»™t thỏa thuận thay thế tiền tệ nhÆ° thế cÅ©ng đều phải tính đến Ä‘iều này.

Bên cạnh những quan hệ chính trị chặt chẽ giữa Vùng Vịnh vá»›i Mỹ thì việc thiếu sá»± chuyển đổi giữa nhiều đồng tiền khu vá»±c này hay vá»›i đồng nhân dân tệ cÅ©ng là rào cản thá»±c tế vá»›i việc tạo nên chuyển đổi Ä‘ó. “TrÆ°á»›c hết, họ sẽ cần phải lá»±a chọn ra những loại tiền tệ và giải quyết vấn đề: những đồng tiền nào sẽ được lá»±a chọn, và tá»· lệ sá»­ dụng là bao nhiêu,” Victor Shum, nhà phân tích năng lượng tại công ty tÆ° vấn Purvin & Gertz của Singapore nói.

CÅ©ng nên chỉ ra rằng người cuối cùng giao dịch dầu lá»­a bằng đồng euro thay vì Ä‘ô la là Saddam Hussein; Iraq bị tấn công vài tháng sau Ä‘ó. Iran cÅ©ng vừa tuyên bố sẽ bắt đầu bán dầu bằng đồng euro, cùng lúc Ä‘ó, Obama và Liên hợp quốc gia tăng áp lá»±c lên chÆ°Æ¡ng trình hạt nhân của nÆ°á»›c này.

vietnamnet