Má»›i Ä‘ây, Bá»™ Công ThÆ°Æ¡ng có thông tin về dá»± thảo thông tÆ° công bố lá»™ trình thá»±c hiện hoạt Ä‘á»™ng mua bán hàng hóa và các hoạt Ä‘á»™ng liên quan trá»±c tiếp đến mua bán hàng hóa của doanh nghiệp (DN) có vốn đầu tÆ° nÆ°á»›c ngoài (FDI) tại Việt Nam. Theo dá»± thảo này, các DN FDI có thể sẽ được mở rá»™ng và kinh doanh những lÄ©nh vá»±c nhÆ° xăng dầu, lúa gạo, dược phẩm… Nếu được thông qua, dá»± thảo sẽ được áp dụng từ năm 2014.

Sẽ tạo ra thế cân bằng má»›i

Tuy chÆ°a có thông tin cụ thể nhÆ°ng Ä‘ây là má»™t tín hiệu tốt đối vá»›i lÄ©nh vá»±c xăng dầu. Lý do là vì vốn dÄ© thị trường xăng dầu hiện nay của chúng ta có quá nhiều khuyết tật. Đơn cá»­ nhÆ° sá»± tồn tại của má»™t DN thống lÄ©nh thị trường quá lá»›n là Petrolimex (hÆ¡n 50% thị phần).

ChÆ°a hết, thị trường Việt Nam lại hoàn toàn phụ thuá»™c vào nhập khẩu, trong bối cảnh Việt Nam chÆ°a thể xây dá»±ng má»™t ngành lọc dầu tốt. Vậy nên thị trường vẫn hoàn toàn phụ thuá»™c vào bên ngoài. HÆ¡n nữa, cÆ¡ chế quản lý hiện nay can thiệp khá mạnh, khá sâu về giá.

Các chuyên gia kinh tế tỏ ra ủng há»™ vá»›i cÆ¡ chế mở cá»­a hÆ¡n nữa ngành xăng dầu. Ảnh: HTD

Vì những Ä‘iểm yếu Ä‘ó, Việt Nam luôn phải lo lắng về an ninh năng lượng, hay rắc rối về giá xăng dầu. Điển hình, giá xăng dầu trong nÆ°á»›c dá»… “lạc nhịp” vá»›i thế giá»›i, hay có khi giá tăng nhanh nhÆ°ng giảm lại chậm.

NhÆ° vậy, nếu huy Ä‘á»™ng được các DN FDI lá»›n tham gia thì có thể sẽ hạn chế được khuyết tật về cấu trúc thị trường. Bởi lẽ khi DN FDI vào sẽ tạo ra má»™t thế cạnh tranh công bằng, cụ thể là cạnh tranh về giá vá»›i các DN lá»›n trong nÆ°á»›c. Khi Ä‘ó, DN FDI sẽ “loại” những DN làm ăn không hiệu quả, cân bằng lại thị trường xăng dầu.

HÆ¡n nữa, việc DN FDI vào buá»™c Nhà nÆ°á»›c phải có chính sách ứng xá»­ má»›i vá»›i thị trường xăng dầu chứ không thể can thiệp sâu về giá nhÆ° hiện nay.

NhÆ°ng cần phải có sá»± chuẩn bị

Tuy nhiên, DN FDI vào thị trường xăng dầu cÅ©ng sẽ đặt ra những thách thức Ä‘áng lÆ°u ý. TrÆ°á»›c hết là câu hỏi “liệu DN FDI có chiếm hết thị trường trong nÆ°á»›c hay không?”. Nếu Ä‘iều này xảy ra vá»›i thị trường xăng dầu, vấn đề an ninh năng lượng lại càng nguy hiểm hÆ¡n nữa. Thá»±c tế, đối vá»›i những DN FDI lá»›n, việc mua lại các DN Việt Nam rất dá»…. Họ sẽ có quá nhiều “chiêu” để mua. Thậm chí không loại trừ khả năng mua được những DN rất lá»›n.

Tuy nhiên, hiện nay nguồn nhập khẩu của chúng ta cÅ©ng phụ thuá»™c nÆ°á»›c ngoài. Tức là chúng ta cÅ©ng Ä‘ang bị chi phối. Thế nên Ä‘iều quan trọng là cÆ¡ quan quản lý phải Ä‘ón đầu. Người hoạch định về chính sách phải Ä‘Æ°a ra giải pháp để tránh lo ngại mất thị trường ná»™i địa. Vấn đề là có làm không hay chỉ nói và chịu trận mà thôi?

Ở nÆ°á»›c ngoài vá»›i các vùng kinh tế Ä‘Æ¡n thuần nhÆ° xăng dầu và Ä‘iện họ vẫn thu hút vốn đầu tÆ°. Còn vá»›i chúng ta, mặt hàng xăng dầu có thể được “cởi” từ từ, ví nhÆ° khống chế thị phần nắm giữ, buá»™c phải thành lập liên doanh hoặc chính sách giám sát giá. Tức là chúng ta sẽ khống chế bán phá giá, khống chế việc tiêu diệt đối thủ.

Tóm lại, cÆ¡ chế pháp lý về bảo há»™ là không nên. Nếu các DN trong nÆ°á»›c kêu ca, sợ DN FDI thì Ä‘ó là sá»± lo toan ích ká»· hÆ¡n là lo lắng cho an sinh xã há»™i. Liên quan đến xăng dầu, lâu nay người tiêu dùng Ä‘ã rất bức xúc và mất niềm tin. Vậy nên không thể bảo há»™ mãi được dù vẫn biết có những lo ngại. Bản thân các DN xăng dầu trong nÆ°á»›c cÅ©ng Ä‘ã đến lúc phải “tá»± lá»›n”, tăng tính cạnh tranh chứ không thể chỉ nói lo sợ DN nÆ°á»›c ngoài rồi để Ä‘ó.

TS NGUYỄN NGỌC SÆ N (Trường ĐH Kinh tế - Luật TP.HCM) Nguồn tin: Phapluat