Nhiá»u Ä‘iểm trong tá» trình cá»§a Bá»™ Công Thương vá» việc bổ sung dá»± thảo nghị định thay thế Nghị định 84 vá» kinh doanh xăng dầu vẫn chưa thá»a mãn được kỳ vá»ng cá»§a doanh nghiêÌ£p (DN) cÅ©ng như ngưá»i tiêu dùng.
ÄÆ°á»£c tăng giá khi cháºm trả lá»i
Theo dá»± thảo nghị định má»›i, khi giá cÆ¡ sở tăng 7% so vá»›i giá bán lẻ thì DN được quyá»n chá»§ động tăng giá bán lẻ tương ứng. Trưá»ng hợp giá cÆ¡ sở tăng trên 7% đến 12% so vá»›i giá bán lẻ, DN gá»i phương án giá, dá»± kiến mức Ä‘iá»u chỉnh giá tá»›i cÆ¡ quan quản lý trước thá»i gian Ä‘iá»u chỉnh 2 ngày.
Quá 2 ngày, nếu cÆ¡ quan quản lý không có văn bản trả lá»i thì DN được quyá»n tăng giá thêm 40% cá»§a mức tăng trong phạm vi 7%-12%; coÌ€n laÌ£i 60% sá» dụng Quỹ bình ổn giá (BOG) để bù đắp. Riêng vá»›i phần sá» dụng BOG, nếu quá thá»i hạn 2 ngày làm việc kể từ khi DN Ä‘iá»u chỉnh tăng giá thêm 40%, cÆ¡ quan quản lý không có văn bản trả lá»i thì DN được Ä‘iá»u chỉnh giá phâÌ€n 60% naÌ€y.
Trong trưá»ng hợp các yếu tố cấu thành biến động làm cho giá cÆ¡ sở tăng trên 12% so vá»›i giá bán lẻ hiện hành hoặc việc tăng giá ảnh hưởng đến phát triển kinh tế - xã há»™i và Ä‘á»i sống nhân dân, DN báo cáo bằng văn bản gá»i cÆ¡ quan quản lý. Sau 5 ngày, nếu cÆ¡ quan quản lý không có văn bản công bố các biện pháp bình ổn, mặc nhiên DN được quyá»n chá»§ động Ä‘iá»u chỉnh tăng giá và chịu trách nhiệm trước pháp luáºt vá» mức giá được Ä‘iá»u chỉnh.
Chu kỳ 15 ngày chưa sát diá»…n biến
Bá»™ Công Thương đưa ra phương án giá cÆ¡ sở được tính bình quân cá»§a 15 ngày đầu chu kỳ dá»± trữ lưu thông (chu kỳ này tiếp tục được giữ nguyên 30 ngày) và Ä‘ánh giá là phù hợp vá»›i thá»±c tiá»…n kinh doanh xăng dầu trong nước, đồng thá»i đưa giá vá» sát diá»…n biến thế giá»›i hÆ¡n.
Theo quan Ä‘iểm cá»§a Bá»™ Công Thương, thá»±c tế, có thá»i Ä‘iểm xăng dầu nháºp khẩu từ lúc váºn chuyển đến khi vá» kho ở ViêÌ£t Nam mất khoảng 7-15 ngày. Do Ä‘ó, việc lấy chu kỳ tính giá như trên sẽ phù hợp vá»›i chu kỳ nháºp khẩu và thá»±c tế kinh doanh.
Tuy nhiên, theo đại diện Hiệp há»™i Xăng dầu Việt Nam, việc Ä‘iá»u hành giá cần bám sát diá»…n biến giá xăng dầu thế giá»›i. Có những thá»i Ä‘iểm trong chu kỳ 30 ngày, 15 ngày đầu có biến động ngược chiá»u vá»›i 15 ngày sau nên dá»… dẫn tá»›i tình trạng giá thế giá»›i giảm nhưng giá trong nước chưa giảm, tháºm chí tăng ở mức cao và ngược lại. Do Ä‘ó, nhiá»u ý kiến từ phía Bá»™ Tài chính, Hiệp há»™i Xăng dầu Việt Nam và các chuyên gia cho rằng chu kỳ tính giá nên là 15 ngày sát vá»›i ngày tính giá, thay vì 15 ngày đầu cá»§a chu kỳ dá»± trữ lưu thông.
Trao đổi vá»›i phóng viên vá» các Ä‘iểm dá»± kiến được Ä‘iá»u chỉnh lần này, đại diện má»™t DN đầu mối xăng dầu nháºn xét những thay đổi ấy thá»±c chất vẫn nằm trong vòng kiểm soát cá»§a cÆ¡ quan quản lý. “Vấn đỠở Ä‘ây không hoàn toàn ở việc sá»a các Ä‘iểm chưa hợp lý mà còn nằm ở quan Ä‘iểm quản lý cá»§a nhà nước, đặc biệt là nên cân nhắc giảm các biện pháp hành chính, thay thế bằng những biện pháp kinh tế” - ông đỠxuất.
Không dá»±a vào má»™t doanh nghiêÌ£p Ä‘ể tiÌnh giaÌ
Theo đại diện má»™t DN kinh doanh xăng dầu, hiện nhà nước chỉ tham chiếu số liệu cá»§a Táºp Ä‘oàn Xăng dầu Việt Nam Ä‘ể xác định số liệu đầu vào nhằm tính toán mức chênh lệch giữa giá cÆ¡ sở và giá bán lẻ vì cho rằng Ä‘ây là DN có thị phần lá»›n laÌ€ chưa hợp lyÌ. Thực têÌ, tình hình nháºp khẩu hàng hóa cá»§a má»—i DN khác nhau, giá nháºp cÅ©ng khác nhau. Chuyên gia kinh tế - TS Nguyá»…n Minh Phong cho rằng để bảo đảm công bằng, cần tính toán giá trung bình giữa các đầu mối xăng dầu hoặc tính theo quyá»n số, tức là tính phần trăm theo thị phần Ä‘óng góp, để ra giá chung.