Hôm thứ năm 23.6, Mỹ và 27 nÆ°á»›c Ä‘ã thỏa thuận tăng cung 60 triệu thùng dầu má»—i ngày lấy từ kho dá»± trữ chiến lược, tạm thời hạ giá dầu xuống mức thấp trong vòng 4 tháng qua. Nguồn dầu dá»± trữ này sẽ thay thế má»™t phần trong số 140 triệu thùng dầu hao hụt do xung Ä‘á»™t kéo dài suốt 3 tháng nay ở Libya và tăng nguồn cung trong mùa cao Ä‘iểm Ä‘i lại. Tuy nhiên, ná»— lá»±c phối hợp toàn cầu nhằm chống đỡ nền kinh tế yếu á»›t của thế giá»›i Ä‘ã gây nhiều tranh cãi.

Quyết định rút kho dá»± trữ

Vá»›i việc các nÆ°á»›c IEA mở kho dầu dá»± trữ, giá dầu thế giá»›i Ä‘ang tụt dốc. áº¢nh: Reuters

Đây là lần thứ ba các nÆ°á»›c thỏa thuận mở kho dá»± trữ dầu chiến lược kể từ năm 1974. Lần đầu tiên là sau khi Iraq xâm chiếm Kuwait vào năm 1990. Lần thứ hai là năm 2005, sau khi bão Katrina phá hủy các giàn khoan, đường ống và nhà máy lọc dầu của Mỹ ở Vịnh Mexico.

Biết rằng Saudi Arabia phản đối việc Mỹ rút dầu từ kho dá»± trữ chiến lược, ông Obama Ä‘ã gọi cho Quốc vÆ°Æ¡ng Abdullah của Saudi trong tuần đầu tiên của tháng 5 để bàn bạc. Má»™t phái Ä‘oàn của chính phủ Mỹ sau Ä‘ó bí mật đến Saudi Arabia, các tiểu VÆ°Æ¡ng quốc Arab Thống nhất và Kuwait để thÆ°Æ¡ng thảo. Ông Obama cÅ©ng gây sức ép vá»›i các lãnh đạo khác tại há»™i nghị G8 ở Pháp.

Khoảng phân ná»­a trong số 60 triệu thùng dầu sẽ được Mỹ tung ra thị trường, 30% từ châu Âu, và 20% từ các nÆ°á»›c châu Á. Hôm thứ năm 23.6, khi có tin các nÆ°á»›c thành viên tổ chức năng lượng quốc tế (IEA) sẽ cung cấp cho thị trường má»—i ngày đến 2 triệu thùng lấy từ kho dá»± trữ chiến lược trong thời gian 30 ngày, bắt đầu vào khoảng cuối tuần sau, giá dầu thô trên sàn New York giảm 4,39USD hay 4,6% để còn 91,02USD/thùng, dầu thô Brent giảm 6,1% còn 107,26USD trên sàn châu Âu.

Các nhà kinh doanh bị hụt hẫng do họ trông đợi các thị trường xăng dầu toàn cầu siết chặt trong những tháng tá»›i. Thông tin về nguồn cung tăng Ä‘ã làm má»™t số nhà đầu tÆ° lo ngại hÆ¡n về Ä‘à giảm tăng trưởng kinh tế, nhất là ở Mỹ và khu vá»±c đồng euro. Giá dầu giờ Ä‘ây Ä‘ã giảm 18% so vá»›i đỉnh Ä‘iểm tháng 4, trong khi giá hàng hóa giảm 11%.

Trong thời gian ngắn, Ä‘á»™ng thái mở kho dá»± trữ có thể giảm nhẹ má»™t số tình trạng thiếu hụt và giảm mức giá dá»± kiến. Giải pháp can thiệp giá dầu có thể Ä‘em lại những lợi ích khác cho Mỹ và đồng minh, kể cả việc tăng sức ép lên Iran - vốn mong muốn giá dầu cao để tài trợ cho các tham vọng hạt nhân và ná»— lá»±c bành trÆ°á»›ng ảnh hưởng.

Goldman Sachs cho biết giá dầu sẽ thấp hÆ¡n dá»± kiến từ 10 đến 12 USD trong vòng 3 tháng tá»›i, vá»›i giá dầu Brent là 105 USD-107USD/ thùng. JPMorgan giảm mức giá dầu dá»± báo trong quí 3 từ 130 USD còn 100 USD.

Tranh cãi quanh việc lấy nguồn dầu dá»± trữ

Sá»± can thiệp vào giá dầu Ä‘ã bị ngành công nghiệp dầu, các tập Ä‘oàn kinh doanh và phe Cá»™ng hòa ở Quốc há»™i Mỹ chỉ trích. Các chính khách đảng Cá»™ng hòa Mỹ lên án Tổng thống Obama là có Ä‘á»™ng cÆ¡ chính trị khi sá»­ dụng nguồn dầu dành cho trường hợp khẩn cấp thay vì chấp nhận đề nghị của họ là thúc đẩy sản xuất dầu trong nÆ°á»›c.

Má»™t số nhà phân tích cÅ©ng cảm thấy bối rối. Theo Guy Caruso, nhà tÆ° vấn cao cấp tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế và là cá»±u viên chức trong CÆ¡ quan Thông tin Năng lượng, “Phần lá»›n các nhà máy lọc dầu mà tôi nói chuyện đều tỏ ra có đủ dầu cung cấp.”

Nếu mục tiêu của IEA là đẩy các quỹ đầu tÆ° và những nhà đầu tÆ° tài chính khỏi thị trường, Ä‘á»™ng thái này có lẽ Ä‘ã quá trá»…. Ngay cả trÆ°á»›c khi số hợp đồng tÆ°Æ¡ng lai giảm sút hôm thứ năm 23.6 trên sàn New York Mercantile Exchange, giá Ä‘ã giảm hÆ¡n 18 USD/thùng so vá»›i mức đỉnh Ä‘iểm hồi tháng 4, và các số liệu ở Mỹ cho thấy các nhà quản lý tiền tệ gần Ä‘ây không còn tin giá dầu sẽ tăng.

Theo Dave Chatterton, nhà tÆ° vấn về quản lý rủi ro cho các tổ chức sá»­ dụng năng lượng, giá dầu giảm hôm thứ năm 23.6 không chỉ là má»™t phản ứng vá»›i quyết định của IEA. Những nguyên nhân khác làm giá dầu giảm có thể là tỉ lệ thất nghiệp cao ở Mỹ, ná»—i lo ngại về kinh tế Trung Quốc và sá»± trì hoãn kích cầu thêm nữa của quỹ Dá»± trữ liên bang.

Các viên chức Mỹ bảo vệ hành Ä‘á»™ng can thiệp giá dầu bằng lý do xung Ä‘á»™t ở Trung Đông, vì “Mỹ duy trì kho dầu chiến lược cho mục Ä‘ích này: Ä‘áp ứng sá»± thiếu hụt nguồn cung năng lượng trong nÆ°á»›c hay quốc tế, khi sá»± phá vỡ nguồn cung có phạm vi lá»›n hay lâu dài” có thể ảnh hưởng nền kinh tế.

NhÆ°ng theo má»™t số nhà phân tích, Ä‘á»™ng thái hôm thứ năm 23.6 rõ ràng là có yếu tố chính trị, khi các cuá»™c bầu cá»­ sắp diá»…n ra ở Mỹ và Mỹ và các chính khách muốn giữ thế thủ trÆ°á»›c giá dầu tăng cao.

Nguồn tin: WALL STREET JOURNAL, FINANCIAL TIMES