- Theo nhận định ngày 5-12 của Bá»™ phận dá»± báo, phân tích và tÆ° vấn rủi ro (EIU) thuá»™c Tập Ä‘oàn The Economist (Anh), giá dầu thô trên thị trường thế giá»›i sẽ tiếp tục giảm trong vòng hai năm tá»›i. Việc giá dầu giảm thấp nhất trong gần 5 năm qua Ä‘ã khiến không ít “kẻ khóc và người cười”.

Khi cung vượt cầu

Giá dầu thô trên thị trường thế giá»›i Ä‘ã giảm tá»›i 35% chỉ trong vòng 6 tháng qua, má»™t sá»± sụt giảm khá sâu và gây ngạc nhiên sau khoảng thời gian kéo dài hÆ¡n 4 năm giá nhiên liệu hóa thạch này luôn ở mức xấp xỉ 100 USD/thùng.

Khai thác dầu mỏ ở I-rắc. Ảnh: AP

Theo các nhà phân tích, giá dầu giảm mạnh do căng thẳng địa chính trị tại khu vá»±c Trung Đông, vốn được coi nhÆ° “rốn dầu” của thế giá»›i, Ä‘ã dịu bá»›t kể từ tháng 9 vừa qua. Các nÆ°á»›c nhÆ° Li-bi, I-rắc... Ä‘ã bắt đầu quay trở lại vá»›i việc bÆ¡m dầu. Nguồn cung tăng Ä‘áng kể, nhÆ°ng nhu cầu về dầu chững lại do kinh tế toàn cầu trì trệ chính là nguyên nhân khiến dầu liên tục trượt giá từ mức đỉnh 115 USD/thùng trong tháng 6-2014 xuống còn dÆ°á»›i 70 USD/thùng trong tháng 12-2014. Theo báo cáo của Ngân hàng Citibank, trên thị trường “vàng Ä‘en” hiện nay cung Ä‘ã vượt cầu khoảng 700.000 thùng/ngày.

Trong khi Ä‘ó, theo EIU, nguyên nhân của tình trạng giá “vàng Ä‘en” giảm mạnh là do sản lượng khai thác ở Mỹ tăng, sá»± cạnh tranh gay gắt từ lÄ©nh vá»±c khí tá»± nhiên, tốc Ä‘á»™ tăng trưởng yếu của các thành viên Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) và ná»— lá»±c nâng cao hiệu quả sá»­ dụng năng lượng tại má»™t số nền kinh tế má»›i nổi. Tất cả những yếu tố này Ä‘ang tác Ä‘á»™ng Ä‘áng kể đến xu hÆ°á»›ng giảm giá dầu, mặc dù Tổ chức các nÆ°á»›c xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) Ä‘ang tìm cách ngăn chặn.

Mất “phao cứu sinh” Ä‘e dọa nhiều nÆ°á»›c

Giá dầu lao dốc gây tác Ä‘á»™ng nghiêm trọng tá»›i các nÆ°á»›c sản xuất dầu mỏ phụ thuá»™c vào nguồn thu xuất khẩu dầu thô và sá»­ dụng nguồn thu này nhÆ° má»™t chiếc “phao cứu sinh” cho ngân sách quốc gia.

Trung Đông và Bắc Phi là hai khu vá»±c có nhiều nền kinh tế phụ thuá»™c vào dầu mỏ nhất trên thế giá»›i. Khu vá»±c này chiếm gần 1/3 lượng dầu thô trung chuyển và lượng khí đốt hóa lỏng xuất khẩu của toàn thế giá»›i. Do Ä‘ó, sá»± sụt giảm liên tục của giá dầu có thể Ä‘e dọa sá»± ổn định kinh tế của khu vá»±c.

Vê-nê-xu-ê-la cÅ©ng là má»™t trong những nÆ°á»›c chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của sá»± sụt giảm giá dầu. Nền tài chính công của nÆ°á»›c này Ä‘ang thiếu ổn định và giá dầu tiếp tục ở mức thấp sẽ làm giảm khả năng của Ca-ra-cát trong việc chi trả ngân sách công Ä‘ang ở mức rất cao. Tình hình càng thêm căng thẳng, khi quốc gia Nam Mỹ này phải đối phó vá»›i các vấn đề kinh tế khác nhÆ° tá»· lệ lạm phát cao, tình trạng thiếu lÆ°Æ¡ng thá»±c và hàng hóa ngày càng nghiêm trọng, trong khi dá»± trữ ngân sách ngày má»™t suy giảm.

Đối vá»›i Nga, bất kỳ biến Ä‘á»™ng nào của giá dầu thế giá»›i đều có tác Ä‘á»™ng mạnh tá»›i xứ sở Bạch dÆ°Æ¡ng, bởi doanh thu từ xuất khẩu năng lượng Ä‘óng góp tá»›i má»™t ná»­a ngân sách của Chính phủ và 1/4 GDP của nÆ°á»›c này. Do Ä‘ó, giá dầu lá»­a càng giảm thì nguồn thu nhập này của Nga càng hạn hẹp và gây cho Nga càng thêm nhiều khó khăn, phức tạp về tài chính và ngân sách. Thêm vào Ä‘ó, Nga Ä‘ang bị Mỹ và EU cùng vá»›i má»™t vài đồng minh khác trừng phạt về kinh tế, tài chính và thÆ°Æ¡ng mại nên tác Ä‘á»™ng tiêu cá»±c từ việc giá dầu giảm lại càng Ä‘è nặng lên nền kinh tế nÆ°á»›c này.

TÆ°Æ¡ng tá»± Nga, I-ran cÅ©ng cần giá dầu ở mức thấp nhất là 100 USD/thùng để cân bằng ngân sách quốc gia. Nếu giá dầu tiếp tục giảm, I-ran sẽ phải sá»­ dụng nguồn thu khác để bù đắp thâm hụt ngân sách, ví dụ nhÆ° cắt giảm trợ cấp giá dầu trong nÆ°á»›c song Ä‘iều này tiềm ẩn rủi ro làm tăng nguy cÆ¡ bất ổn chính trị tại Ä‘ây.

“NgÆ° ông đắc lợi”

Nếu các nÆ°á»›c xuất khẩu dầu mỏ bị mất trắng nhiều tá»· USD từ sá»± giảm giá dầu lần này, thì các nÆ°á»›c tiêu thụ và nhập khẩu dầu mỏ vá»›i khối lượng dầu mỏ lá»›n nhÆ° Mỹ, các nÆ°á»›c châu Âu, má»™t số nÆ°á»›c châu Á và khu vá»±c Trung Đông-Bắc Phi lại được lợi. Đối vá»›i Mỹ, giá dầu thế giá»›i tÆ°Æ¡ng đối ổn định trong 4 năm qua ở mức trung bình 96 USD/thùng, mang lại lợi nhuận lá»›n cho các công ty dầu khí và các nhà đầu tÆ° nÆ°á»›c này. Giá dầu thấp, nhìn chung, có lợi cho nền kinh tế Mỹ, nhÆ°ng lại gây tổn hại cho các nhà sản xuất dầu. Giá dầu giảm khoảng 20 USD/thùng cÅ©ng đồng nghÄ©a vá»›i việc họ để mất 170 triệu USD doanh thu/ngày.

Theo Chủ tịch Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), ông Ta-kê-hi-cô Na-ca-ô (Takehiko Nakao), các nền kinh tế châu Á cÅ©ng sẽ được hưởng lợi từ việc giá dầu thế giá»›i “trượt dốc” thời gian gần Ä‘ây do nhiều nÆ°á»›c trong khu vá»±c Ä‘ang phải nhập khẩu nhiều dầu hÆ¡n xuất khẩu.

Trong má»™t báo cáo gần Ä‘ây, IMF cho rằng việc giá dầu mỏ rÆ¡i xuống mức thấp nhất trong gần 5 năm qua sẽ tạo Ä‘à tăng trưởng cho nền kinh tế thế giá»›i. IMF dá»± báo kinh tế thế giá»›i sẽ tăng trưởng 3,3% trong năm nay và 3,8% vào năm tá»›i. Song, IMF cÅ©ng lÆ°u ý rằng diá»…n biến má»›i trên sẽ là "con dao hai lưỡi" gây tổn thÆ°Æ¡ng cho các quốc gia phụ thuá»™c vào xuất khẩu dầu mỏ.

Nguồn tin: Quandoinhandan