Nhiá»u ngưá»i cho rằng giá hàng hóa tăng là dấu hiệu cho thấy kinh tế thế giá»›i hồi phục, nhu cầu hàng hóa tăng kéo theo giá tăng. Thá»±c tế nhiá»u khi không phải váºy.
Theo Goldman Sachs, giá hàng hóa tăng gần 20% trong tháng 5/2009, mức tăng tháng ká»· lục. Giá tất cả các loại hàng hóa Ä‘á»u tăng, từ giá đồng cho đến giá bông. Trong khi Ä‘ó, chỉ số Baltic Dry Index, má»™t chỉ số vá» hoạt động váºn tải, từ mức thấp thiết láºp vào tháng 12/2008 Ä‘ã tăng gấp 6 lần.
Nhiá»u ngưá»i thưá»ng cho việc giá hàng hóa tăng là dấu hiệu kinh tế phục hồi. Ngưá»i ta sẽ hiểu câu chuyện theo hướng sau Ä‘ây: vụ ngân hàng Lehman Brothers sụp đổ là má»™t cú sốc lá»›n đối vá»›i kinh tế toàn thế giá»›i. Các công ty há»§y các đơn đặt hàng và giảm mạnh hàng tồn kho. Äó là lý do tại sao sản xuất công nghiệp hết sức tệ hại trong khoảng thá»i gian đầu năm nay.
Cuối cùng, suy thoái kinh tế không tệ hại như nhiá»u ngưá»i tưởng. Các công ty Ä‘ang khôi phục lại sản xuất (chi nhánh cá»§a Honda tại Anh là má»™t ví dụ Ä‘iển hình), trữ lượng hàng tồn kho tăng lên. Giá hàng hóa tăng cao là dấu hiệu cho thấy lòng tin Ä‘ang tăng trở lại.
Chuyên gia kinh tế Julian Jessop cá»§a Capital Economics – má»™t công ty tư vấn, chỉ ra rằng việc giá kim loại tăng trong thá»i gian gần Ä‘ây chá»§ yếu là kim loại dùng trong công nghiệp, loại hàng hóa nhạy cảm vá»›i hoạt động kinh tế còn giá vàng và bạc vẫn chỉ tăng ở mức độ nhất định. Liệu có phải giá hàng hóa là má»™t chỉ báo chính xác hay chỉ đơn giản là má»™t sá»± trùng hợp?
Các doanh nghiệp có thể trữ nhiá»u nguyên liệu thô bởi há» cho rằng sá»± phục hồi Ä‘ang đến gần. Nếu số liệu Ä‘ó xấu Ä‘i, giá hàng hóa cÅ©ng sẽ hạ vá»›i tốc độ nhanh như khi tăng.
Má»™t quan Ä‘iểm khác cho rằng ngay từ ban đầu giá hàng hóa cao có thể không phải là dấu hiệu cho thấy sá»± hồi phục kinh tế. Trong tất cả những câu chuyện vá» thị trưá»ng bất động sản Mỹ và phán Ä‘oán sai lầm vá» ngành ngân hàng, vai trò cá»§a giá dầu ở mức 140USD/thùng cÅ©ng diá»…n ra cùng thá»i Ä‘iểm Ä‘ã bị Ä‘ánh giá quá thấp.
Năm vừa qua, giá dầu thưá»ng đưa má»™t thông Ä‘iệp sai lệch đến các Ngân hàng Trung ương, giá dầu cao đẩy cao tá»· lệ lạm phát toàn phần trong khi ná»n kinh tế vẫn còn Ä‘ang yếu kém.
Chuyên gia kinh tế David Ranson cá»§a Wainwright Economics nháºn xét sá»± biến động cá»§a giá dầu thưá»ng có ảnh hưởng lá»›n lên chỉ số giá tiêu dùng toàn phần. Trong 3 năm qua, mức tương tác giữa hai yếu tố này là 0,7 (mức 1 là tối Ä‘a). Äiá»u này có thể khiến Ngân hàng Trung ương châu Âu nâng lãi suất vào thá»i Ä‘iểm cuối tháng 7/2008, quyết định này ở thá»i Ä‘iểm Ä‘ó hẳn tháºt ngá»› ngẩn.
Giá hàng hóa cao, tiá»n từ túi ngưá»i tiêu dùng chảy sang các nước sản xuất hàng hóa. Bởi phía nước bán hàng hóa thưá»ng có xu hướng tiết kiệm số lợi nhuáºn kiếm được, ảnh hưởng tiếp đến sẽ là nhu cầu toàn cầu hạn chế. Ảnh hưởng này sẽ lá»›n hÆ¡n bởi kinh tế toàn cầu hiện vẫn rất yếu. Các công ty sẽ phải chấp nháºn mức chi phí cao hÆ¡n hoặc ngưá»i tiêu dùng sẽ mất sức mua, hoặc cả hai yếu tố trên sẽ cùng diá»…n ra.
Ảnh hưởng lên ngưá»i tiêu dùng sẽ lá»›n hÆ¡n bởi các công ty sẽ hạn chế lương thưởng ngay khi gặp khó khăn, Ä‘ây là mức chi phí lá»›n nhất cá»§a há». Theo chuyên gia kinh tế há»c David Rosenberg cá»§a công ty quản lý quỹ Gluskin Sheff – Canada, việc giá xăng tăng thêm 45cent/gallon trong tháng qua tương đương vá»›i tổng lương cá»§a ngưá»i tiêu dùng Mỹ hạ Ä‘i 60 tá»· USD (tính theo trung bình năm).
Ảnh hưởng này sẽ làm giảm Ä‘i tác động tích cá»±c từ những đợt giảm thuế dành cho ngưá»i lao động thu nháºp thấp và trung bình theo chương trình kích cầu cá»§a chính phá»§.
Chuyên gia kinh tế há»c Larry Hatheway cá»§a ngân hàng UBS nháºn xét việc giá xăng cao tiếp tục là má»™t thông tin không mấy vui vẻ đối vá»›i ngưá»i tiêu dùng trong bối cảnh việc tiếp cáºn vá»›i tín dụng ngày má»™t khó khăn.
Ngưá»i Mỹ Ä‘ã bắt đầu tháºn trong hÆ¡n. Số liệu công bố ngày 01/06 cho thấy tiêu dùng ngưá»i dân tháng 4/2009 hạ 0,1%. Tá»· lệ tiết kiệm tăng lên mức 5,7% - mức cao nhất trong 14 năm. Trong trung hạn, Ä‘ây là má»™t tin tức tốt lành bởi ngưá»i Mỹ quá phụ thuá»™c vào ngưá»i nước ngoài đối vá»›i các khoản tiết kiệm. Thế nhưng trong ngắn hạn tiêu dùng giảm ngăn kinh tế phục hồi.
Trong dài hạn, thị trưá»ng hàng hóa có thể là yếu tố cản trở đối vá»›i kinh tế thế giá»›i. Nguồn cung hạn chế từng gây tranh cãi nhiá»u thá»i kỳ đầu tháºp ká»· này bởi sẽ mất nhiá»u năm để có thể tìm và khai thác nguồn dá»± trữ má»›i, cầu sẽ vẫn vượt cung trong thá»i gian dài.
Việc giá cả hàng hóa tăng cao trong những năm kinh tế tăng trưởng vẫn không đủ để loại bá» yếu tố nguồn cung hạn chế. Ngoài ra yếu tố chi phí sản xuất tăng cao cÅ©ng gây ra không ít khó khăn – từ giá thép cho đến chi phí nhân công Ä‘á»u tăng cao.
Các công ty sản xuất hàng hóa cÅ©ng chịu nhiá»u ảnh hưởng từ hiệu ứng Chavez, Ä‘ó là khi các nước Ä‘ang phát triển thâu tóm nhiá»u nguồn tài nguyên hÆ¡n.
Cuối cùng, việc biến động giá hàng hóa quá mạnh trong 18 tháng qua Ä‘ã khiến các công ty khai má» khó có thể đưa ra kế hoạch hoạt động tốt. Giá hàng hóa cao thưá»ng khiến nhà đầu tư lo lắng nhiá»u hÆ¡n vui mừng.
( CaFeF )