Guyana đã nổi lên như một trong những mỏ dầu ngoài khơi thú vị nhất thế giới. Chỉ trong vòng 8 năm, quốc gia Nam Mỹ nhỏ bé với chưa đầy một triệu dân này đã đi từ phát hiện đầu tiên đến bơm khoảng 350.000 đến 400.000 thùng dầu mỗi ngày, với những dấu hiệu cho thấy Guyana sẽ khai thác ít nhất 1,2 triệu thùng mỗi ngày vào năm 2027. Có những lo ngại rằng thuộc địa cũ của Anh sẽ gặp khó khăn trong việc tránh lời nguyền dầu mỏ vì quản trị và thể chế dân chủ yếu kém. Cách chính phủ ở Georgetown quản lý khối tài sản khổng lồ chảy từ các mỏ dầu ngoài khơi của thuộc địa cũ của Anh là đặc biệt quan trọng, trước áp lực toàn cầu ngày càng lớn nhằm giảm mức tiêu thụ nhiên liệu hóa thạch và lượng khí thải carbon. Điều này làm tăng thêm những rủi ro đáng kể có khả năng làm gián đoạn sự bùng nổ dầu mỏ khổng lồ của Guyana, vốn đã mang lại lợi nhuận kinh tế khổng lồ.
Một liên doanh do Exxon dẫn đầu đã thực hiện hơn 35 phát hiện chất lượng cao tại Lô Stabroek ngoài khơi rộng 6,6 triệu mẫu Anh của Guyana. Exxon, nhà điều hành có 45% cổ phần tại lô này, với Hess kiểm soát 30% và CNOOC 25% còn lại, đang thực hiện các khoản đầu tư đáng kể để khai thác hơn 11 tỷ thùng tài nguyên dầu được phát hiện. Liên doanh đã phê duyệt sáu dự án, trong đó có hai dự án, Liza Giai đoạn 1 và 2, hiện đang hoạt động, và bốn dự án nữa sẽ đi vào hoạt động vào năm 2027. Dự án mới nhất được phê duyệt là dự án trị giá 12,93 tỷ USD để khai thác mỏ Whiptail năm 2021, bao gồm 72 giếng có công suất bơm 250.000 thùng/ngày. Khi đi vào vận hành dự kiến vào cuối năm 2027, Whiptail sẽ thúc đẩy sản lượng dầu của Guyana lên khoảng 1,3 triệu thùng mỗi ngày. Dựa trên dữ liệu sản xuất toàn cầu năm 2022, điều này sẽ chứng kiến Guyana nổi lên trở thành nhà sản xuất dầu lớn thứ 15 thế giới, vượt mặt thành viên Algeria của OPEC.
Sự bùng nổ dầu mỏ khổng lồ của Guyana đang mang lại vận may kinh tế to lớn cho nơi từng là một trong những quốc gia nghèo nhất Nam Mỹ. Tổng sản phẩm quốc nội bình quân đầu người năm 2019 của Guyana là 13.610 USD; đến năm 2022, GDP đã tăng gấp ba lần lên 42.700 USD, biến Guyana, theo thước đo này, trở thành quốc gia giàu nhất Nam Mỹ. Thuộc địa cũ của Anh vào năm 2022 sở hữu nền kinh tế phát triển nhanh nhất thế giới, với GDP tăng trưởng đáng kinh ngạc 62,3% lên 14,53 tỷ USD hoặc gần gấp ba lần con số 5,17 tỷ USD được báo cáo ba năm trước đó khi quá trình sản xuất bắt đầu ở Lô Stabroek. Theo dự đoán, nền kinh tế Guyana sẽ tăng trưởng ở mức khổng lồ 38,4% nhờ doanh thu từ dầu mỏ tăng nhanh thúc đẩy tăng trưởng.
Doanh thu từ dầu mỏ kể từ năm 2019 đã tăng trưởng ở mức ổn định. Theo ngân hàng trung ương của thuộc địa cũ của Anh, Ngân hàng Guyana, quốc gia này đang nhận được một lượng lợi nhuận đáng kể từ dầu mỏ từ Lô Stabroek mặc dù tập đoàn do Exxon dẫn đầu đã đạt được thỏa thuận chia sẻ sản xuất rất thuận lợi. Trong tháng 7 năm 2023, Guyana đã nhận được khoản lãi từ dầu mỏ là 73,8 triệu USD, với 166,2 triệu USD nữa được trả trong tháng 8 năm 2023 và 85,3 triệu USD vào tháng 9 năm 2023. Cùng với tiền thuế tài nguyên tháng 7 năm 2023 là 54,4 triệu USD, Guyana đã kiếm được gần 380 triệu USD trong quý 3 năm 2023từ sự bùng nổ dầu mỏ ngoài khơi đang phát triển. Số tiền thu được từ thuế tài nguyên và doanh số bán dầu mỏ sẽ tiếp tục tăng với tốc độ chóng mặt trong bốn năm tới.
Exxon đang phát triển dự án Payara ở Lô Stabroek, dự án sẽ đi vào hoạt động trong năm nay và sẽ bổ sung công suất 220.000 thùng/ngày. Khi Payara đạt công suất tối đa, có thể mất thời gian do cần phải khắc phục các lỗi vận hành và triển khai hiệu quả, sản lượng xăng dầu sẽ đạt khoảng 620.000 thùng mỗi ngày. Dự án Yellowtail có công suất 250.000 thùng mỗi ngày, dự kiến sẽ đi vào hoạt động vào cuối năm 2025, sẽ nâng sản lượng dầu của Guyana lên gần 900.000 thùng mỗi ngày khi đạt công suất hoạt động tối đa. Trong tháng 8 năm 2023, liên doanh do Exxon đứng đầu đã đánh dấu dự án phát triển thứ sáu tại Lô Stabroek, phát hiện mỏ Whiptail trị giá 12,93 tỷ USD (263.000 thùng mỗi ngày), với quyết định đầu tư cuối cùng dự kiến trong quý đầu tiên của năm 2024.
Các mỏ Payara và Yellowtail, khi bắt đầu sản xuất và đạt công suất hoạt động, sẽ giúp lợi nhuận và tiền thuế tài nguyên từ dầu mỏ của Guyana tăng thêm vững chắc, với doanh thu từ dầu mỏ của Georgetown dự kiến sẽ vượt 2 tỷ USD hàng năm vào năm 2025. Các hoạt động đó, cùng với tỷ trọng doanh thu dầu mỏ ngày càng tăng của nước này sẽ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế nhanh chóng hơn nữa, khi IMF dự báo tốc độ tăng trưởng GDP hàng năm vượt 20% từ năm 2024 đến năm 2027. Doanh thu từ dầu mỏ tăng cùng với tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ, nếu được sử dụng một cách thích hợp, sẽ giúp người dân thoát nghèo ở một quốc gia nơi 35% dân số sống dưới mức nghèo khổ. Đây là một lợi ích cho quốc gia Nam Mỹ có ít hơn một triệu dân, nơi việc thiếu cơ hội và chi phí sinh hoạt ngày càng tăng đã ảnh hưởng đến dân số bị ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch COVID-19 năm 2020.
Tuy nhiên, quản trị yếu kém, phân biệt chủng tộc và thể chế dân chủ kém cùng với hệ thống tư pháp hình sự kém hiệu quả đã tạo mảnh đất màu mỡ cho nạn tham nhũng phát triển. Những yếu tố tiêu cực này đang làm dấy lên lo ngại Guyana sẽ là nạn nhân của lời nguyền dầu mỏ. Cơ quan giám sát tham nhũng toàn cầu Tổ chức Minh bạch Quốc tế trong Chỉ số Nhận thức Tham nhũng năm 2022 đã xếp Guyana đứng thứ 85 trong số 180 quốc gia mà tổ chức này giám sát trên toàn cầu. Mặc dù cải thiện một bậc so với năm 2021 nhưng vẫn cho thấy Guyana, với số điểm 40, có mức độ tham nhũng đáng kể trên quy mô tương tự như nước láng giềng Suriname, Colombia và Brazil, tất cả đều có đặc điểm tương tự hoặc ít hơn một chút. Điều này làm dấy lên lo ngại rằng lượng doanh thu khổng lồ chảy vào kho bạc của Georgetown sẽ khiến nạn tham nhũng vượt khỏi tầm kiểm soát.
Bất chấp những cáo buộc rằng liên doanh do Exxon đứng đầu điều hành Stabroek Block đã sử dụng sức mạnh tài chính để điều chỉnh các điều khoản của thỏa thuận chia sẻ sản xuất đảm bảo hãng có được những điều kiện rất có lợi, nhưng có những dấu hiệu cho thấy tham nhũng không nghiêm trọng như người ta tưởng. Chính quyền của Tổng thống Irfaan Ali đã ra lệnh xem xét lại ngành công nghiệp dầu mỏ đang phát triển của Guyana, bao gồm việc xây dựng và triển khai PSA mới cho cuộc đấu giá dầu đầu tiên của Guyana, kết thúc vào giữa tháng 9 năm 2023. Georgetown đã nhận được 8 hồ sơ dự thầu cho 14 lô được chào và có kế hoạch cấp diện tích này vào cuối năm nay. PSA mới làm tăng đáng kể tỷ trọng của Georgetown trong số tiền thu được từ sản xuất dầu ở vùng lãnh hải của Guyana, điều này sẽ thúc đẩy thu nhập từ dầu mỏ. Những thay đổi này bao gồm tăng tỷ lệ thuế tài nguyên từ 2% lên 10%, áp dụng thuế doanh nghiệp 10% và giảm tỷ lệ chi phí thu hồi dầu từ 75% xuống 65%.
Có những lo ngại rằng các điều khoản tài chính PSA mới của Guyana sẽ ngăn cản hoạt động đầu tư của các hãng dầu lớn, nhưng điều này khó xảy ra. Các điều khoản và điều kiện vẫn có tính cạnh tranh cao khi so sánh với các nước sản xuất dầu khác ở Nam Mỹ. Chất lượng của các phát hiện dầu cùng với mức giá hòa vốn thấp, ước tính khoảng 35 USD/thùng và hàm lượng carbon thấp của dầu thô ngọt nhẹ được tìm thấy ở ngoài khơi Guyana sẽ đảm bảo quốc gia này thu hút thêm đầu tư đáng kể. Điều đó sẽ thúc đẩy sự phát triển dầu mỏ ngoài khơi hơn nữa. Những sự kiện đó, khi chúng xảy ra, sẽ thúc đẩy nền kinh tế, dẫn đến tốc độ tăng trưởng có thể vượt xa dự báo của IMF, đặc biệt nếu giá dầu quốc tế vẫn ở mức cao.
Nguồn tin: xangdau.net
