Trong thá»i gian vừa qua, ngay sau khi Táºp Ä‘oàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) công bố báo cáo tài chính trong quý III/2013, má»™t số cÆ¡ quan báo chí Ä‘ã có phản ánh vá» kết quả kinh doanh của Petrolimex có ảnh hưởng tá»›i công tác Ä‘iá»u hành giá. Äể làm rõ những vấn Ä‘á» liên quan đến công tác Ä‘iá»u hành giá Ä‘ã và Ä‘ang được Liên Bá»™ Tài chính - Công thÆ°Æ¡ng thá»±c hiện trong thá»i gian vừa qua, phóng viên Ä‘ã có cuá»™c phá»ng vấn ông Nguyá»…n Anh Tuấn, Cục trưởng Cục Quản lý giá (Bá»™ Tài chính) vá» vấn Ä‘á» này. Xin giá»›i thiệu ná»™i dung bài phá»ng vấn.
.JPG)
Cục trưởng Nguyễn Anh Tuấn
Phóng viên: Xin ông cho biết nguyên tắc Ä‘iá»u hành giá bán xăng dầu trong nÆ°á»›c hiện nay được thá»±c hiện nhÆ° thế nào?
Ông Nguyá»…n Anh Tuấn: Giá xăng dầu hiện nay Ä‘ang được Ä‘iá»u hành theo quy định tại Nghị định số 84/2009/NÄ-CP ngày 15/10/2009 của Chính phủ vá» kinh doanh xăng dầu (gá»i tắt là Nghị định số 84/2009/NÄ-CP) vá»›i nguyên tắc cÆ¡ bản là: "Giá bán xăng dầu được thá»±c hiện theo cÆ¡ chế thị trÆ°á»ng có sá»± quản lý của Nhà nÆ°á»›c".
Theo Ä‘ó, thÆ°Æ¡ng nhân kinh doanh xăng dầu đầu mối được quy định giá bán xăng dầu trong biên Ä‘á»™ giá»›i hạn nhất định, theo quy trình và nguyên tắc quy định. Nhà nÆ°á»›c thá»±c hiện giám sát, kiểm soát và Ä‘iá»u tiết giá xăng dầu thông qua việc quy định công thức tính giá cÆ¡ sở, thá»i gian tối thiểu giữa hai lần Ä‘iá»u chỉnh giá để các doanh nghiệp có căn cứ tính toán và đăng ký mức giá vá»›i cÆ¡ quan Nhà nÆ°á»›c.
Theo Ä‘ó, thÆ°Æ¡ng nhân kinh doanh xăng dầu đầu mối được quy định giá bán xăng dầu trong biên Ä‘á»™ giá»›i hạn nhất định, theo quy trình và nguyên tắc quy định. Nhà nÆ°á»›c thá»±c hiện giám sát, kiểm soát và Ä‘iá»u tiết giá xăng dầu thông qua việc quy định công thức tính giá cÆ¡ sở, thá»i gian tối thiểu giữa hai lần Ä‘iá»u chỉnh giá để các doanh nghiệp có căn cứ tính toán và đăng ký mức giá vá»›i cÆ¡ quan Nhà nÆ°á»›c.
Ở nÆ°á»›c ta, xăng dầu tiêu thụ trong nÆ°á»›c chủ yếu phải nháºp khẩu (khoảng 70%), nên giá xăng dầu trong nÆ°á»›c phụ thuá»™c vào biến Ä‘á»™ng giá xăng dầu thế giá»›i, trá»±c tiếp là sá»± biến Ä‘á»™ng của giá xăng, dầu thành phẩm.
Việc xây dá»±ng giá cÆ¡ sở quy định tại Nghị định số 84/2009/NÄ-CP làm căn cứ để Ä‘iá»u hành giá bán xăng dầu trong nÆ°á»›c trong từng thá»i kỳ. Giá cÆ¡ sở được xác định là mức giá mang tính trung bình tiên tiến để Ä‘iá»u hành, xem xét mức Ä‘á»™ chênh lệch giữa giá cÆ¡ sở và giá bán hiện hành từ Ä‘ó tiến hành xá» lý mức giá cụ thể và áp dụng các biện pháp bình ổn giá. Mức giá cÆ¡ sở được tính bình quân 30 ngày (phù hợp số ngày dá»± trữ lÆ°u thông) có thể trùng, có thể cao hÆ¡n và cÅ©ng có thể thấp hÆ¡n giá vốn thá»±c tế tại từng thá»i Ä‘iểm của doanh nghiệp.
Liên Bá»™ Tài chính - Công ThÆ°Æ¡ng không quyết định giá bán cụ thể của từng doanh nghiệp, mà chỉ tính toán và Ä‘Æ°a ra mức tăng giá tối Ä‘a (đối vá»›i trÆ°á»ng hợp tăng giá) và mức giảm tối thiểu (đối vá»›i trÆ°á»ng hợp giảm giá). Việc quy định nhÆ° váºy sẽ có tác dụng tích cá»±c tác Ä‘á»™ng đến hoạt Ä‘á»™ng kinh doanh của doanh nghiệp vì: sẽ khuyến khích doanh nghiệp lá»±a chá»n bạn hàng, thá»i cÆ¡ giá nháºp tốt, tổ chức mạng lÆ°á»›i kinh doanh hợp lý, tiết kiệm chi phí... để có giá vốn thá»±c tế thấp hÆ¡n giá cÆ¡ sở thì có thể sẽ có lợi nhuáºn cao hÆ¡n mức lợi nhuáºn định mức quy định (300 đồng/lít, kg).
Ngược lại cÅ©ng sẽ tạo ra sức ép đối vá»›i các doanh nghiệp nếu nháºp vá»›i giá cao, kinh doanh chÆ°a hợp lý... có giá vốn cao hÆ¡n giá cÆ¡ sở thì lợi nhuáºn sẽ thấp hÆ¡n lợi nhuáºn định mức, tháºm chí không có lợi nhuáºn, bị lá»—.
Liên Bá»™ Tài chính - Công ThÆ°Æ¡ng không quyết định giá bán cụ thể của từng doanh nghiệp, mà chỉ tính toán và Ä‘Æ°a ra mức tăng giá tối Ä‘a (đối vá»›i trÆ°á»ng hợp tăng giá) và mức giảm tối thiểu (đối vá»›i trÆ°á»ng hợp giảm giá). Việc quy định nhÆ° váºy sẽ có tác dụng tích cá»±c tác Ä‘á»™ng đến hoạt Ä‘á»™ng kinh doanh của doanh nghiệp vì: sẽ khuyến khích doanh nghiệp lá»±a chá»n bạn hàng, thá»i cÆ¡ giá nháºp tốt, tổ chức mạng lÆ°á»›i kinh doanh hợp lý, tiết kiệm chi phí... để có giá vốn thá»±c tế thấp hÆ¡n giá cÆ¡ sở thì có thể sẽ có lợi nhuáºn cao hÆ¡n mức lợi nhuáºn định mức quy định (300 đồng/lít, kg).
Ngược lại cÅ©ng sẽ tạo ra sức ép đối vá»›i các doanh nghiệp nếu nháºp vá»›i giá cao, kinh doanh chÆ°a hợp lý... có giá vốn cao hÆ¡n giá cÆ¡ sở thì lợi nhuáºn sẽ thấp hÆ¡n lợi nhuáºn định mức, tháºm chí không có lợi nhuáºn, bị lá»—.
Hiện nay, có dÆ° luáºn cho rằng việc Ä‘iá»u hành giá xăng dầu trong nÆ°á»›c tại má»™t số thá»i Ä‘iểm chÆ°a sát diá»…n biến giá xăng dầu thế giá»›i (trong tháng 3/2013 tăng cao...). Xin ông cho biết quan Ä‘iểm của mình vá» bình luáºn này? Và ông Ä‘ánh giá việc Ä‘iá»u hành giá xăng dầu thá»i gian qua có gì nổi báºt?
NhÆ° phân tích ở trên, việc Ä‘iá»u hành giá xăng dầu trong nÆ°á»›c phải căn cứ vào giá cÆ¡ sở (công thức tính, chu kỳ tính giá, tần xuất Ä‘iá»u chỉnh giá), do váºy vừa qua, mặc dù giá xăng dầu thế giá»›i diá»…n biến phức tạp trong nhiá»u thá»i Ä‘iểm xu hÆ°á»›ng tăng là chủ yếu và dao Ä‘á»™ng ở mức cao, nhÆ°ng giá bán xăng dầu trong nÆ°á»›c Ä‘ã không phải Ä‘iá»u chỉnh tăng hoặc tăng ở mức Ä‘á»™ kiá»m chế.
Thay vào Ä‘ó, Nhà nÆ°á»›c bình ổn giá thông qua các công cụ tài chính (sá» dụng Quỹ bình ổn giá xăng dầu, việc Ä‘iá»u hành thuế, Ä‘iá»u chỉnh lợi nhuáºn định mức trong cÆ¡ cấu giá cÆ¡ sở) nhằm giữ ổn định, không tăng giá hoặc không để giá tăng quá cao, gây tác Ä‘á»™ng bất lợi đến phát triển kinh tế xã há»™i, đến mục tiêu kiá»m chế lạm phát, ổn định kinh tế vÄ© mô và an sinh xã há»™i.
Thay vào Ä‘ó, Nhà nÆ°á»›c bình ổn giá thông qua các công cụ tài chính (sá» dụng Quỹ bình ổn giá xăng dầu, việc Ä‘iá»u hành thuế, Ä‘iá»u chỉnh lợi nhuáºn định mức trong cÆ¡ cấu giá cÆ¡ sở) nhằm giữ ổn định, không tăng giá hoặc không để giá tăng quá cao, gây tác Ä‘á»™ng bất lợi đến phát triển kinh tế xã há»™i, đến mục tiêu kiá»m chế lạm phát, ổn định kinh tế vÄ© mô và an sinh xã há»™i.
Tôi ví dụ nhÆ° trong dịp Ä‘iá»u hành ngày 26/2/2013, nếu tính Ä‘úng, tính đủ theo quy định tại Nghị định số 84/2009/NÄ-CP thì giá xăng dầu trong nÆ°á»›c Ä‘ã phải Ä‘iá»u chỉnh tăng để bù đắp phần chênh lệch khi giá cÆ¡ sở cao hÆ¡n giá bán hiện hành ở mức tÆ°Æ¡ng ứng khá cao: xăng tăng 2.300 đồng/lít; dầu Ä‘iêzen tăng 1.150 đồng/lít; dầu há»a tăng 1.500 đồng/lít; dầu madut tăng 1.000 đồng/kg.
Tuy nhiên, tại thá»i Ä‘iểm này, để thá»±c hiện mục tiêu kiá»m chế lạm phát sau dịp Tết Nguyên Ä‘án, Liên Bá»™ Ä‘ã yêu cầu các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu đầu mối không tăng giá xăng dầu trong nÆ°á»›c thay vào Ä‘ó là sá» dụng Quỹ BOG ở mức xăng: 2.000 đồng/lít; dầu Ä‘iêzen: 800 đồng/lít; dầu há»a: 1.150 đồng/lít; dầu madut: 650 đồng/kg và các doanh nghiệp phải chia sẻ bằng việc cắt giảm lợi nhuáºn định mức trong cÆ¡ cấu giá cÆ¡ sở (300 đồng/lít,kg).
Tuy nhiên, tại thá»i Ä‘iểm này, để thá»±c hiện mục tiêu kiá»m chế lạm phát sau dịp Tết Nguyên Ä‘án, Liên Bá»™ Ä‘ã yêu cầu các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu đầu mối không tăng giá xăng dầu trong nÆ°á»›c thay vào Ä‘ó là sá» dụng Quỹ BOG ở mức xăng: 2.000 đồng/lít; dầu Ä‘iêzen: 800 đồng/lít; dầu há»a: 1.150 đồng/lít; dầu madut: 650 đồng/kg và các doanh nghiệp phải chia sẻ bằng việc cắt giảm lợi nhuáºn định mức trong cÆ¡ cấu giá cÆ¡ sở (300 đồng/lít,kg).
Äến cuối tháng 3/2013, trong bối cảnh giá xăng dầu thế giá»›i tiếp tục tăng cao, số dÆ° Quỹ BOG không còn, bên cạnh Ä‘ó tình trạng buôn láºu xăng dầu qua biên giá»›i tăng cao do giá xăng dầu trong nÆ°á»›c chênh lệch lá»›n vá»›i giá xăng dầu các nÆ°á»›c có chung Ä‘Æ°á»ng biên giá»›i, Liên Bá»™ Tài chính Công thÆ°Æ¡ng Ä‘ã chủ Ä‘á»™ng yêu cầu các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu đầu mối ngừng sá» dụng Quỹ BOG, rà soát phÆ°Æ¡ng án giá và Ä‘iá»u chỉnh giá bán xăng dầu trong nÆ°á»›c phù hợp.
Từ tháng 4 đến tháng 10 và đầu tháng 11/2013, việc Ä‘iá»u hành giá xăng dầu có tăng, có giảm theo giá xăng dầu thế giá»›i, nhÆ°ng để thá»±c hiện mục tiêu kiá»m chế lạm phát, ổn định kinh tế vÄ© mô Liên Bá»™ Tài chính - Công ThÆ°Æ¡ng Ä‘ã cho phép các doanh nghiệp kinh doanh xăng dầu đầu mối sá» dụng Quỹ BOG và Ä‘iá»u chỉnh tăng giá bán xăng dầu ở mức Ä‘á»™ hợp lý, còn khi có yếu tố giảm tức là giá cÆ¡ sở thấp hÆ¡n giá bán lẻ là Liên Bá»™ yêu cầu các doanh nghiệp thá»±c hiện giảm ngay.
Trong các lần Ä‘iá»u hành giá xăng dầu trong nÆ°á»›c, Bá»™ Tài chính Ä‘á»u có thông cáo báo chí trong Ä‘ó Ä‘ã công khai diá»…n biến giá xăng dầu thế giá»›i, giá cÆ¡ sở và nguyên tắc, sá»± cần thiết...của việc Ä‘iá»u hành giá xăng dầu trong nÆ°á»›c. Ngoài ra, việc công khai trong Ä‘iá»u hành giá xăng dầu, các kết quả thanh tra, kiểm tra, kiểm soát… thÆ°á»ng xuyên được thá»±c hiện thông qua các phÆ°Æ¡ng tiện thông tin đại chúng, há»p báo, thông cáo báo chí, các cuá»™c há»™i thảo đối thoại chính sách…; từng yếu tố cấu thành giá trong giá cÆ¡ sở, các biện pháp bình ổn giá (thuế, phí, Quỹ), việc niêm yết giá, các quyết định giá Ä‘á»u được thể hiện má»™t cách minh bạch.
Có thể khẳng định, Ä‘iá»u hành giá xăng dầu trong nÆ°á»›c vừa qua được thá»±c hiện bám sát diá»…n biến giá xăng dầu thế giá»›i và phù hợp vá»›i tình hình kinh tế, xã há»™i trong nÆ°á»›c, đảm bảo hài hòa lợi ích của ngÆ°á»i tiêu dùng, doanh nghiệp và góp phần cân đối ngân sách nhà nÆ°á»›c. Kết quả Ä‘áng ghi nháºn là góp phần kiểm soát lạm phát theo mục tiêu của Chính phủ và Quốc há»™i Ä‘á» ra (tôi cho rằng CPI cả năm khoảng dÆ°á»›i 6,5%), bình ổn giá cả thị trÆ°á»ng, việc Ä‘iá»u hành giá xăng dầu trong nÆ°á»›c ngày càng công khai và minh bạch, hài hòa lợi ích các bên tham gia và Ä‘iá»u tiết thị trÆ°á»ng.
Xin ông cho biết quan Ä‘iểm định hÆ°á»›ng Ä‘iá»u hành giá xăng dầu trong thá»i gian tá»›i?
Ông Nguyá»…n Anh Tuấn: Trong thá»i gian tá»›i, Liên Bá»™ Tài chính - Công ThÆ°Æ¡ng tiếp tục kiên trì thá»±c hiện Ä‘iá»u hành giá xăng dầu theo cÆ¡ chế thị trÆ°á»ng có quản lý của Nhà nÆ°á»›c: Kiên trì thá»±c hiện nhất quán chủ trÆ°Æ¡ng Ä‘iá»u hành kinh doanh xăng dầu theo cÆ¡ chế thị trÆ°á»ng có sá»± quản lý của Nhà nÆ°á»›c theo Ä‘úng các nguyên tắc, quy định của Nghị định số 84/2009/NÄ-CP và các văn bản của Chính phủ sá»a đổi bổ sung (nếu có).
Việc Ä‘iá»u hành giá có tăng có giảm tùy theo diá»…n biến của tình hình thị trÆ°á»ng thế giá»›i, tuy nhiên để bình ổn giá xăng dầu trong nÆ°á»›c rất cần chủ Ä‘á»™ng, linh hoạt Ä‘iá»u hành đồng bá»™ các biện pháp vá» giá, Quỹ Bình ổn giá, trong má»™t số trÆ°á»ng hợp có thể Ä‘iá»u chỉnh lợi nhuáºn định mức của doanh nghiệp trong cÆ¡ cấu giá cÆ¡ sở nhằm góp phần thá»±c hiện mục tiêu ổn định kinh tế vÄ© mô, kiểm soát lạm phát; bình ổn giá cả thị trÆ°á»ng; đảm bảo hài hòa lợi ích ngÆ°á»i tiêu dùng, doanh nghiệp.
Xin cảm Æ¡n ông Ä‘ã tham gia cuá»™c phá»ng vấn!
Nguồn tin: Công ThÆ°Æ¡ng
