Triển vọng về một thỏa thuận hòa bình ở Ukraine đã và đang tạo đà cho thị trường dầu mỏ toàn cầu trong vài ngày qua, làm giảm bớt một phần rủi ro địa chính trị đã giữ giá ở mức cao kể từ khi Nga xâm lược vào ngày 24 tháng 2 năm 2022. Sau các cuộc họp tuần trước tại Berlin, với sự tham vấn của các quan chức Ukraine và châu Âu, đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff và Jared Kushner tuyên bố đã đạt được sự đồng thuận về khoảng 90% các vấn đề trong kế hoạch hòa bình 20 điểm. Ukraine cho biết họ có thể từ bỏ việc xin gia nhập NATO để đổi lấy những đảm bảo an ninh ràng buộc về mặt pháp lý từ Mỹ và châu Âu, tương tự như Điều 5 của NATO. Điều khoản này quy định rằng một cuộc tấn công vào một thành viên là một cuộc tấn công vào tất cả các thành viên, buộc các thành viên khác phải hỗ trợ, có thể bằng vũ lực, để khôi phục an ninh. Mỹ hiện đã tuyên bố sẽ đưa ra những đảm bảo "tương tự Điều 5", và Tổng thống Donald Trump được cho là sẵn sàng trình lên Thượng viện để phê chuẩn. Trong khi đó, Nga đã cho biết họ có thể chấp nhận việc Ukraine gia nhập Liên minh châu Âu (EU) gồm 27 quốc gia như một phần của thỏa thuận, một sự thay đổi lớn so với lập trường trước đó. Tuy nhiên, Nga vẫn tiếp tục yêu cầu Ukraine rút quân khỏi các khu vực ở Donetsk vẫn nằm dưới sự kiểm soát của Kyiv, trong khi Ukraine bác bỏ việc nhượng lại lãnh thổ. Các cuộc đàm phán vẫn tiếp tục, với việc ông Trump nói trong vài ngày gần đây rằng “chúng ta đang gần đạt được thỏa thuận hòa bình hơn bao giờ hết”, vậy điều đó sẽ có ý nghĩa gì nếu một thỏa thuận như vậy đạt được vào ngày mai?

Ngay cả khi một thỏa thuận hòa bình toàn diện đạt được vào ngày mai – được cả Ukraine và Nga tự nguyện đồng ý – thì có thể sẽ mất nhiều tháng để việc nới lỏng đáng kể các lệnh trừng phạt của Mỹ đối với Nga diễn ra, và nhiều năm trước khi tất cả các lệnh cấm đó được dỡ bỏ. “Hàng nghìn lệnh trừng phạt đã được áp đặt lên Nga kể từ ngày 24 tháng 2 năm 2022, liên quan đến việc mã hóa thông qua nhiều sắc lệnh hành pháp, chỉ định của Bộ Tài chính và đôi khi là luật của Quốc hội, vì vậy việc dỡ bỏ chúng không chỉ đơn giản là một chữ ký”, một nguồn tin cấp cao tại Washington, người làm việc với Bộ Tài chính Hoa Kỳ, đã nói riêng với OilPrice.com tuần trước. “Việc dỡ bỏ từng lệnh trừng phạt sẽ đòi hỏi một quy trình xem xét chính thức, sự phối hợp giữa các cơ quan và đôi khi là sự chấp thuận của Thượng viện nếu có liên quan đến các cam kết ở cấp hiệp ước”, ông lưu ý. “Đừng quên rằng những lệnh trừng phạt này thường cũng dẫn đến những lệnh trừng phạt tương tự đối với các công ty và cá nhân ở các nước thứ ba có liên hệ với Nga, vì vậy việc loại bỏ chúng sẽ đòi hỏi thêm một quy trình pháp lý và đàm phán với các đồng minh ở châu Âu và châu Á, điều này sẽ rất tốn thời gian,” ông nhấn mạnh. “Và trên hết, bất kỳ sự nới lỏng lớn nào cũng có thể bị các nhà lập pháp phản đối ở mọi bước, điều này sẽ khiến nó nằm ngoài tầm kiểm soát của cơ quan hành pháp,” ông nói với OilPrice.com. Cuối cùng, các lệnh trừng phạt được coi là dấu hiệu hữu hình cho thấy quyết tâm của Mỹ, và bất kỳ việc dỡ bỏ nhanh chóng nào – nếu Nga không đạt được một cột mốc rõ ràng – sẽ có nguy cơ bị cả đồng minh và đối thủ coi là phần thưởng cho hành động gây hấn. Do đó, bất kỳ tác động lâu dài đáng kể nào đối với thị trường dầu mỏ toàn cầu có thể sẽ bị hạn chế.

Thậm chí còn hơn thế nữa, vì rất có thể một sáng kiến ​​như vậy sẽ liên quan đến một quy trình từng bước, giống như trường hợp của Iran, theo nguồn tin từ Washington. Thực tế, sau khi Mỹ đồng ý với “Kế hoạch Hành động Toàn diện Chung” (JCPOA, hay thường được gọi là “thỏa thuận hạt nhân”) vào ngày 14 tháng 7 năm 2015, việc nới lỏng trừng phạt đối với Iran đã được thực hiện theo từng giai đoạn trong nhiều năm, tùy thuộc vào các mốc tuân thủ được xác minh, với Bộ Tài chính và Bộ Ngoại giao giám sát việc thực hiện trước khi nới lỏng các hạn chế. “Rõ ràng là châu Âu muốn thấy kiểu đảo ngược này, và Ukraine cũng vậy, với việc nới lỏng trừng phạt được vạch ra dựa trên các tiêu chuẩn, chứ không phải là dỡ bỏ toàn bộ chỉ sau một đêm”, nguồn tin từ Washington cho biết. “Trong trường hợp này Ukraine, chúng tôi sẽ tìm kiếm bằng chứng cho thấy Nga không tiếp tục hỗ trợ quân sự cho các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng, hoặc tăng cường thêm quân đội Nga ở những khu vực đó, và điều này sẽ đòi hỏi sự giám sát quốc tế”, ông nhận xét. Hơn nữa, như đã thấy trong chương trình “Khôi phục trừng phạt” gần đây của EU đối với Iran, bất kỳ chương trình nới lỏng nào dành cho Nga gần như chắc chắn sẽ bao gồm một cơ chế tương tự để áp đặt lại các biện pháp nếu Moscow vi phạm các điều khoản hòa bình. Xét từ việc áp đặt lại trừng phạt đối với Iran, và các điều khoản có thể dành cho Nga trong bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào, việc áp đặt lại trừng phạt đối với Moscow sẽ bao gồm việc nhanh chóng và trên diện rộng áp đặt lại các lệnh trừng phạt đối với nước này và các bên thứ ba liên quan đến thiết bị quân sự, công nghệ lưỡng dụng (dân sự và quân sự), và tài chính, được giám sát thông qua Lực lượng Đặc nhiệm Hành động Tài chính (FATF). FATF thực thi 40 tiêu chuẩn chống rửa tiền và 9 tiêu chuẩn chống tài trợ khủng bố, với quyền lực rộng lớn để trừng phạt các cá nhân, công ty hoặc quốc gia vi phạm. Việc đưa vào danh sách xám và danh sách đen của FATF sẽ dẫn đến các hạn chế leo thang, biến nó thành một công cụ thực thi mạnh mẽ.

Trong mọi trường hợp, châu Âu – cả EU và các quốc gia khác, trong đó có Anh – dường như ít có khả năng hơn Mỹ trong việc bắt đầu dỡ bỏ các lệnh trừng phạt đối với Nga trong thời gian tới. Sau nhiều năm thực sự tài trợ cho cỗ máy chiến tranh của Nga thông qua việc nhập khẩu lượng lớn dầu khí của nước này, Thông điệp cuối cùng dường như đã được truyền tải: phần còn lại của châu Âu đang nằm trong tầm ngắm của Tổng thống Vladimir Putin sau Ukraine. Ông đã đặt nền móng cho những gì sẽ xảy ra trong bài phát biểu về tình hình đất nước lần thứ hai sau khi tái đắc cử năm 2004, được phát sóng trực tiếp trên truyền hình Nga, khi ông nói: “Sự sụp đổ của Liên Xô là thảm họa địa chính trị lớn nhất thế kỷ. Đối với người dân Nga, điều đó trở thành một bi kịch thực sự. Hàng chục triệu công dân và đồng bào của chúng ta thấy mình ở ngoài biên giới lãnh thổ Nga.” Sau đó, cuộc xâm lược quân sự đầu tiên đầy thăm dò của ông vào một quốc gia châu Âu có chủ quyền – Georgia năm 2008 – cho thấy ông có thể làm được nhiều hơn thế, theo chiến lược “cắt lát salami” kinh điển để bành trướng lãnh thổ mà ông đã sử dụng kể từ đó. Điều này là do phản ứng không hiệu quả từ châu Âu đối với hành động gây hấn này – bản thân nó là kết quả của việc lục địa này, đặc biệt là Đức, không muốn mạo hiểm nguồn cung cấp khí đốt và dầu mỏ giá rẻ từ Nga. Khi phản ứng yếu đuối tương tự được đáp trả trước cuộc xâm lược Ukraine năm 2014 và việc sáp nhập Crimea sau đó, thì cuộc xâm lược toàn diện Ukraine năm 2022 đã được đẩy lên cao trào. Tổng thư ký NATO Mark Rutte đã nói thẳng với châu Âu cách đây hơn một tuần: “Chúng ta là mục tiêu tiếp theo của Nga. Và chúng ta đã ở trong tình thế nguy hiểm rồi.” Với quan điểm này hiện đang lan rộng trong giới lãnh đạo hàng đầu châu Âu, việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt đối với Moscow một cách có ý nghĩa dường như khó xảy ra, dẫn đến việc thiếu sự kiên trì lâu dài trên thị trường dầu mỏ toàn cầu.

Tổng thống Trump càng thúc đẩy quyết tâm của châu Âu trong việc tự mình hành động đối với Nga, khi ông đã nói rõ ngay từ đầu nhiệm kỳ rằng các thành viên NATO không tăng mạnh chi tiêu quốc phòng sẽ không thể dựa vào sự hỗ trợ quân sự của Mỹ trong trường hợp bị Nga tấn công. Lần cuối cùng NATO họp, các thành viên đã nhất trí tăng chi tiêu quốc phòng lên 5% tổng sản phẩm quốc nội, tăng từ mức trung bình 2% năm ngoái. Trong bối cảnh đó, ngay cả Đức cũng sẽ phản cảm nếu ủng hộ việc nối lại nhập khẩu dầu khí với số lượng lớn từ Nga. Thật vậy, khoảng hai tuần trước, Liên minh châu Âu (EU) đã hoàn toàn nhất trí thực hiện “Lộ trình REPowerEU”, mà Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen nhấn mạnh là cho phép lục địa này: “Bước vào kỷ nguyên độc lập năng lượng hoàn toàn của châu Âu khỏi Nga vì hôm nay, chúng ta sẽ chấm dứt vĩnh viễn việc nhập khẩu này”. Bà nhấn mạnh: “Bằng cách tước bỏ nguồn thu năng lượng của Tổng thống Nga Vladimir Putin, chúng ta thể hiện sự đoàn kết với Ukraine và hướng tới các quan hệ đối tác năng lượng mới và các cơ hội cho ngành này”. Ủy viên EC, Dan Jørgensen, thậm chí còn nói rõ hơn: “EU sẽ “không bao giờ quay trở lại sự phụ thuộc nguy hiểm vào Nga, chúng tôi sẽ không bao giờ quay trở lại nguồn cung không ổn định và thao túng thị trường, và chúng tôi sẽ không bao giờ quay trở lại sự tống tiền năng lượng và rủi ro kinh tế”. Như vậy, thỏa thuận này bao gồm lệnh cấm nhập khẩu khí đốt tự nhiên qua đường ống, khí đốt tự nhiên hóa lỏng và dầu mỏ từ Nga vào EU. Một nguồn tin cấp cao trong bộ máy an ninh của EU đã tiết lộ độc quyền với OilPrice.com tuần trước: “Bất kể người Mỹ làm gì, và bất kể thỏa thuận hòa bình nào ở Ukraine, chúng tôi sẽ không nhượng bộ bất cứ điều gì đối với Nga.”

Nguồn tin: xangdau.net