Tháng Chín hằng năm, quan chức các nÆ°á»›c xuất khẩu dầu lá»›n nhất thế giá»›i lại đến Viên, Áo dá»± cuá»™c họp của khối OPEC để bàn bạc quyết định nên đẩy giá dầu lên hay hãm giá dầu xuống bằng cách tăng hoặc giảm sản lượng từ nguồn dầu khổng lồ chiếm khoảng 2/3 dá»± trữ toàn thế giá»›i. Tại cuá»™c họp lần này, OPEC lại Ä‘Æ°a ra má»™t đề xuất còn khó thá»±c hiện hÆ¡n: giữ nguyên giá dầu.

Trong cÆ¡n sốt dầu vào năm ngoái, giá dầu Ä‘ã tăng lên mức ká»· lục cao nhất trong lịch sá»­ là 147 Ä‘ôla má»™t thùng vào tháng Bảy, sau Ä‘ó lại sụt dốc má»™t cách thảm hại xuống còn hÆ¡n 30 Ä‘ôla má»™t thùng vào tháng 12. Hiện tại giá dầu Ä‘ang ở khoảng trên 70 Ä‘ôla má»™t thùng, má»™t mức giá chuẩn, theo Ali Al-Naimi, bá»™ trưởng dầu mỏ của Ả Rập Xê Út, nÆ°á»›c sản xuất 1/3 lượng dầu của OPEC. “Thị trường Ä‘ang hoạt Ä‘á»™ng rất tốt”.

Tuy nhiên để giữ nguyên giá dầu sẽ là bài toán hóc búa nhất đối vá»›i OPEC. Các nhà phân tích Ä‘Æ°a ra danh sách má»™t vài yếu tố chủ yếu khiến các nhà lãnh đạo OPEC khó có thể kiểm soát được và nhÆ° vậy có thể sẽ cản trở các ná»— lá»±c của Mỹ và châu Âu nhằm thúc đẩy sá»± phục hồi của kinh tế toàn cầu.

Các thành viên OPEC

Trên lý thuyết, 11 trong số 12 nÆ°á»›c thành viên OPEC phải tuân thủ giá»›i hạn sản xuất, trong Ä‘ó có đợt cắt giảm mạnh được thông qua vào tháng 12 năm ngoái, đợt cắt giảm Ä‘ã giúp giá daaufu tăng lên gấp Ä‘ôi trong vòng vài tháng (chỉ có Irac được miá»…n trừ vì Ä‘ang có chiến tranh). Giá»›i hạn sản xuất do OPEC áp đặt là tối quan trọng để giá dầu tăng lên; nếu không có giá»›i hạn này, giá dầu có thể chỉ còn từ 25 đến 30 Ä‘ôla má»™t thùng, theo Ä‘ánh giá của Edward Morse, trưởng bá»™ phận nghiên cứu kinh tế của Lewis Capital Markets tại New York.

NhÆ°ng trên thá»±c tế, má»™t số nÆ°á»›c không chấp hành nghiêm chỉnh giá»›i hạn này, bởi các nÆ°á»›c này cần tiền từ việc bán dầu. Trong số này có Venezuela và Iran, hai nÆ°á»›c Ä‘ã tận dụng được nguồn tiền bán dầu để bù lại những thiệt hại do sá»± trừng phạt của phÆ°Æ¡ng Tây gây ra cÅ©ng nhÆ° đầu tÆ° vào các chÆ°Æ¡ng trình xã há»™i thu hút được nhiều phiếu bầu. Các quan chức Angola tháng này cÅ©ng tuyên bố vá»›i OPEC rằng nÆ°á»›c này cần được miá»…n giá»›i hạn 1,5 triệu thùng má»™t ngày, bởi các công ty nhÆ° Chevron và Total Ä‘ã đầu tÆ° hàng tá»· Ä‘ôla vào các giếng dầu ngoài khÆ¡i Angola, và đất nÆ°á»›c, nÆ¡i phần lá»›n người dân sống trong nghèo khổ, sẽ có thể sản xuất 2,3 triệu thùng vào cuối năm nay. Ông Morse cho biết “Họ biện há»™ rằng Ä‘ây là má»™t nÆ°á»›c bị ảnh hưởng bởi chiến tranh cÅ©ng nhÆ° Irac, và cần phải tái thiết lại đất nÆ°á»›c”.

Nga

OPEC không có quyền hành gì đối vá»›i má»™t nÆ°á»›c xuất khẩu dầu hùng mạnh là Nga. Bá»™ Năng lượng Nga vừa cho biết, lượng dầu xuất khẩu của nÆ°á»›c này (khoảng 7,4 triệu thùng má»™t ngày), Ä‘ã vượt qua Ả Rập Xê Út, nÆ°á»›c có dá»± trữ dầu lá»›n nhất thế giá»›i. Ả Rập Xê Út hạ sản lượng vào năm ngoái để thúc giá dầu tăng trở lại, và tiềm năng sản xuất của nÆ°á»›c này lá»›n hÆ¡n nhiều so vá»›i Nga. Tuy nhiên các nhà phân tích cho rằng vá»›i việc lờ Ä‘i lời kêu gọi hạ sản lượng của OPEC, Nga Ä‘ang cho thấy OPEC có ít quyền hành thế nào đối vá»›i các nÆ°á»›c xuất khẩu dầu không thuá»™c Tổ chức này. Mặc dù phía Nga Ä‘ã hứa hẹn vá»›i OPEC vào há»™i nghị tháng 12 năm ngoái là sẽ cắt giảm sản lượng, nÆ°á»›c này vẫn không thá»±c hiện Ä‘iều này và chính phủ Nga cÅ©ng không có biện pháp gì đối vá»›i các công ty dầu khí.

Suy thoái hay phục hồi

Trong bản báo cáo về nhu cầu dầu được Ä‘Æ°a ra tuần qua, IHS Cambridge Energy Research Associates, cÆ¡ quan giám sát thị trường dầu quốc tế, cho biết thế giá»›i sẽ sá»­ dụng nhiều hÆ¡n khoảng 900.000 thùng dầu má»—i ngày vào năm tá»›i so vá»›i năm nay, và tá»›i năm 2012 sẽ trở lại mức trÆ°á»›c khủng hoảng của năm 2007. OPEC Ä‘ang hy vọng vào má»™t sá»± hồi phục nhanh chóng. Bá»™ trưởng dầu của Angola, José Maria Botelho de Vasconcelos, chủ tịch luân phiên của OPEC, phát biểu tại Viên rằng “những ngày Ä‘en tối nhất của khủng hoảng tài chính và suy thoái kinh tế Ä‘ã qua”. Hy vọng này giúp lãnh đạo OPEC có thể tin tưởng rằng giá dầu có thể giữ ở mức cao mà không tạo ra má»™t cuá»™c sụp đổ nhu cầu nhÆ° vào năm ngoái.

Tuy nhiên việc dá»± Ä‘oán phục hồi toàn cầu rất khó. Edward Chow, thuá»™c ChÆ°Æ¡ng trình Năng lượng và An ninh Quốc gia của Trung tâm Chiến lược và Nghiên cứu Quốc tế tại Washington phát biểu: “Nhiều người cho rằng giai Ä‘oạn tồi tệ nhất của suy thoái Ä‘ã qua, nhÆ°ng ai có thể chắc chắn được Ä‘iều này? Kinh tế toàn cầu Ä‘ang phục hồi nhÆ°ng Ä‘ó là nhờ đầu tÆ° kích cầu”. Nếu suy thoái vẫn tiếp tục, giá dầu có thể trượt dốc thêm lần nữa, khiến các công ty nản lòng trong việc đầu tÆ° vào thăm dò và xây dá»±ng giếng dầu má»›i, cÅ©ng nhÆ° hạn chế các chÆ°Æ¡ng trình Ä‘Æ°a năng lượng thay thế vào sá»­ dụng.

Đầu cơ

OPEC liên tục kêu gọi hạn chế đầu cÆ¡ trên thị trường dầu kỳ hạn, trong Ä‘ó nhà đầu tÆ° đặt cược vào sá»± thay đổi của giá dầu trong tÆ°Æ¡ng lai. Các quan chức cho rằng đầu cÆ¡ là nguyên nhân dẫn đến việc giá dầu không ổn định, và má»™t số nhà phân tích tài chính cÅ©ng đồng tình vá»›i ý kiến này. Ông Morse cho rằng “Chính tâm lý thị trường Ä‘ã đẩy giá lên cao”. Nếu nhà đầu tÆ° tin rằng suy thoái Ä‘ã đến hồi kết và nhu cầu sẽ vọt lên, họ sẽ đổ tiền vào dầu kỳ hạn và đẩy giá tăng lên. Ủy ban Giao dịch Hàng hóa Kỳ hạn tại Washington Ä‘ang xem xét Ä‘iều luật má»›i trong Ä‘ó giá»›i hạn khoản tiền mà các quỹ hoặc nhà đầu tÆ° có thể giao dịch dầu (và các hàng hóa khác). Thủ tÆ°á»›ng Anh Gordon Brown và Tổng thống Pháp Nicolas Sarkozycungx kêu gọi giá»›i hạn đầu cÆ¡ dầu để hạn chế việc giá dầu lên xuống bất thường. Vấn đề này dá»± định sẽ được bàn bạc vào cuá»™c họp của nhóm G20 tại Mỹ vào cuối tháng này.

Time